3 kle pou sove Tabak Caye

pa Michael Bourie, entèn TOF

Apre mwen te pase Nwèl ki sot pase a mete andedan pou m evite nèj la, mwen te deside pase sezon ivè ki sot pase sa a nan Karayib la ap pran yon kou sou teren ekoloji maren twopikal atravè Enstiti pou Etid Entènasyonal Dirab. Mwen te pase de semèn ap viv nan Tobacco Caye nan kòt Beliz la. Tobacco Caye devlope jis sou Resif Baryè Mezoameriken an. Li se apeprè kat kare kare epi li gen kenz rezidan pèmanan, men li toujou jere genyen, sa moun nan lokalite yo refere yo kòm, yon "gran wout" (byenke pa gen yon sèl machin motè sou Caye a).

Apeprè dis kilomèt de vil ki pi pre tè pwensipal pò Dangriga, Tobacco Caye yo retire nan vi tipik, chak jou nan Beliz. Apre siklòn Mitch te frape an 1998, anpil nan enfrastrikti nan Tobacco Caye te andomaje. Anpil nan lòj yo kèk sou Caye yo toujou sibi restorasyon.

Tan nou sou Caye a pa te gaspiye. Ant plizyè snorkel yo chak jou, swa dirèkteman sou rivaj la ak waf yo, oswa yon vwayaj rapid nan bato ale, konferans nan Tobacco Caye Marine Station, k ap grenpe pye kokoye, entèraksyon ak kominote lokal la, ak ti dòmi detanzantan nan yon Hammock, nou yo te toujou ap plonje nan aprann sou sistèm maren yo nan resif baryè Mezoameriken an.

Malgre ke nou te aprann yon semès nan enfòmasyon sou de semèn, twa bagay an patikilye kole m 'sou Tobacco Caye ak efò konsèvasyon maren li yo.

Premyèman, moun nan lokalite yo te kreye yon baryè koki konk ki antoure Caye nan yon tantativ pou anpeche plis ewozyon. Chak ane, bò rivaj la diminye epi Caye ki deja piti a vin pi piti menm. San popilasyon mangrov dans ki te konn domine zile a anvan devlopman imen, rivaj la ekspoze a ewozyon vag twòp, sitou pandan sezon tanpèt la. Moun ki abite nan tabak Caye yo swa ede ak antretyen nan loj yo, oswa yo se pechè. Trape ki pi komen ak popilè pou yon pechè nan Tabak Caye se konk. Lè yo retounen nan Caye a, yo retire konk la nan koki a epi yo voye koki a sou rivaj la. Ane nan pratik sa a te aktyèlman kreye yon baryè tèribl pou rivaj la. Li se yon bèl egzanp kominote lokal la mete tèt yo ansanm pou ede prezève Caye nan yon fason dirab ak ekolojik-zanmi.

Dezyèmman, gouvènman Beliz te etabli South Water Caye Marine Reserve an 1996. Tout pechè Tobacco Caye yo se pechè atizanal e yo te abitye lapèch bò rivaj la. Sepandan, ak Tobacco Caye kouche nan rezèv maren an, yo konnen yo dwe vwayaje tou pre yon mil sou rivaj la pou pwason. Malgre ke anpil nan pechè yo fristre nan enkonvenyans nan rezèv maren an, yo kòmanse wè efikasite li yo. Yo remake repwann divès popilasyon pwason yo pa t wè depi yo te timoun, gwosè langouste, konk ak anpil pwason resif ki pi pre rivaj yo ap ogmante, e dapre obsèvasyon yon rezidan yo, yon kantite tòti maren k ap fè nid sou yo. Tobacco Caye shore pou premye fwa nan anviwon dis ane. Li ka yon ti deranjman pou pechè yo, men rezèv maren an klèman gen yon enpak siyifikatif, pozitif sou ekosistèm maren an.
 

Twazyèmman, ak pi resamman, envazyon an nan pwason lyon ap afekte anpil lòt popilasyon pwason. Pwason lyon an pa natif natal nan Oseyan Atlantik la e se poutèt sa gen anpil predatè natirèl. Li se tou yon pwason kanivò ak manje sou anpil nan pwason ki natif natal nan Resif Baryè Mezoameriken an. Nan yon efò pou konbat envazyon sa a, estasyon maren lokal yo, tankou Tobacco Caye Marine Station, ankouraje pwason lyon nan mache pwason lokal yo pou ogmante demann ak èspere ke konvenk pechè yo kòmanse aktivman lapèch pou gwo kantite pwason venen sa a. Sa a se yon lòt egzanp sou etap senp kominote yo nan Cayes Beliz yo ap pran pou amelyore ak konsève ekosistèm maren enpòtan sa a.

Foto koutwazi Michael Bourie

Imaj 1: Baryè koki konk

Imaj 2: View soti nan Reef's End Tobacco Caye

Imaj 3: Tabak Caye

Imaj 4: Mufasa pwason lyon an