3 Igodo iji chekwaa caye ụtaba

nke Michael Bourie, TOF Intern

Mgbe m mechara ekeresimesi ikpeazụ n'ime ka m na-ezere snow, ekpebiri m iji oge oyi a gara aga na Caribbean na-eme usoro ihe ọmụmụ ihe ọmụmụ mmiri okpomọkụ site na Institute for Sustainable International Studies. Eji m izu abụọ biri na Tobacco Caye nke dị n'ụsọ oké osimiri Belize. Tobacco Caye etoola ozugbo na Mesoamerican Barrier Reef. Ọ bụ roughly anọ square acres na nwere iri na ise na-adịgide adịgide bi, ma ka jisie ike inwe, ihe ndị obodo na-ezo aka dị ka, a "awara awara awara" (ọ bụ ezie na e nweghị otu moto na caye).

Ihe dị ka kilomita iri site na ọdụ ụgbọ mmiri Dangriga kacha nso, a na-ewepụ ụtaba Caye na ụdị ndụ Belize na-adị kwa ụbọchị. Mgbe Hurricane Mitch dara na 1998, ọtụtụ n'ime akụrụngwa dị na Tobacco Caye mebiri emebi. Ọtụtụ n'ime ụlọ ezumike ole na ole dị na caye ka na-arụzigharị.

Oge anyị na caye egbughị oge. N'etiti ọtụtụ snorkels kwa ụbọchị, ma ọ bụ pụọ ozugbo n'ikpere mmiri na ọdụ ụgbọ mmiri, ma ọ bụ ụgbọ mmiri na-agba ọsọ ngwa ngwa, nkuzi na ọdụ ụgbọ mmiri Tobacco Caye Marine, ịrị elu osisi aki oyibo, mmekọrịta anyị na ndị obodo, na ụra mgbe ụfọdụ na hammock, anyị na-emikpu mgbe nile n'ịmụ banyere usoro mmiri nke Mesoamerican barrier reef.

N'agbanyeghị na anyị mụtara uru semester bara ihe karịrị izu abụọ, ihe atọ gbadoro ụkwụ na m gbasara ụtaba Caye na mbọ nchekwa mmiri ya.

Nke mbụ, ndị obodo ahụ emepụtala ihe mgbochi conch shei gbara gburugburu caye ahụ iji gbochie mbuze ọzọ. N'afọ ọ bụla, oke osimiri na-ebelata ma obere caye na-adịbu karị na-adị ntakịrị. Na-enweghị nnukwu ọnụ ọgụgụ mangrove ndị na-achịkwa àgwàetiti ahụ tupu mmepe mmadụ, oke mmiri na-ekpochapụ oke mmiri, karịsịa n'oge oge oké ifufe. Ndị bi na caye ụtaba na-enyere aka n'ichekwa ụlọ ndị ahụ, ma ọ bụ na ha bụ ndị ọkụ azụ. Ihe a na-ahụkarị na nke ama ama maka onye na-akụ azụ ụtaba Caye bụ conch. Mgbe ha laghachiri na caye, ha na-ewepụ conch na shei ahụ ma tụba shea ahụ n'ikpere mmiri. Ọtụtụ afọ nke omume a ewepụtala ihe mgbochi dị egwu maka oke osimiri. Ọ bụ ezigbo ihe atụ nke ndị obodo na-ejikọta ọnụ iji nyere aka chekwaa caye n'ụzọ na-adịgide adịgide na gburugburu ebe obibi.

Nke abụọ, gọọmenti Belize hiwere South Water Caye Marine Reserve na 1996. Ndị ọkụ azụ̀ niile nke Tobacco Caye bụ ndị na-akụ azụ̀ n'ọrụ aka ma jiri ya na-akụ azụ ozugbo n'ikpere mmiri. Agbanyeghị, na Tobacco Caye dina n'ebe nchekwa mmiri, ha maara na ha ga-agarịrị otu maịl site n'ikpere mmiri iji nweta azụ. Ọ bụ ezie na ọtụtụ n'ime ndị na-akụ azụ̀ na-enwe nkụda mmụọ n'ihi adịghị mma nke ebe nchekwa mmiri dị, ha na-amalite ịhụ irè ya. Ha na-ahụ mmụba nke azụ̀ dị iche iche ha na-ahụbeghị kemgbe ha bụ ụmụaka, hà lobsters spiny, conch, na ọtụtụ azụ̀ ndị dị nso n'ikpere mmiri na-amụba, na dị ka otu onye bi na ya si kwuo, ọnụ ọgụgụ na-arị elu nke nduru mmiri na-agbakọ n'akụkụ osimiri. Ụba Caye n'ikpere mmiri nke mbụ n'ime ihe dị ka afọ iri. O nwere ike ịbụ ntakịrị ihe na-adịghị mma maka ndị ọkụ azụ, mana ebe nchekwa mmiri na-enwe mmetụta dị mma ma dị mma na gburugburu ebe obibi mmiri.
 

Nke atọ, na nso nso a, mwakpo nke azụ̀ ọdụm na-emetụta ọtụtụ azụ̀ ndị ọzọ. Azụ ọdụm esiteghị n'Oké Osimiri Atlantik, ya mere ọ nwere ndị na-eri anụ dị ole na ole. Ọ bụkwa azụ na-eri anụ ma na-eri nri na ọtụtụ azụ ndị dị na Mesoamerican Barrier Reef. Na mbọ iji luso mbuso agha a ọgụ, ọdụ ụgbọ mmiri mpaghara, dị ka ọdụ ụgbọ mmiri Tobacco Caye, na-akwalite azụ azụ ọdụm n'ahịa azụ̀ dị n'ógbè ahụ iji mee ka ọchịchọ a na-achọsi ike ma nwee olileanya ime ka ndị ọkụ azụ malite ịgbasi mbọ ike maka ịkụ azụ̀ dị ukwuu maka azụ a na-egbu egbu. Nke a bụ ihe atụ ọzọ nke usoro dị mfe nke obodo dị na cayes nke Belize na-eme iji meziwanye na ichekwa usoro gburugburu ebe obibi mmiri dị mkpa.

Foto sitere n'aka Michael Bourie

Foto 1: ihe mgbochi conch shei

Onyonyo 2: nlele sitere na Reef's End Tobacco Caye

Foto 3: ụtaba Caye

Foto 4: Mufasa the Lionfish