Na-egwu egwu na Mud (Na Ịkụ Mangroves)

Nke Ben Scheelk, Onye Mmekọ Mmemme

Inye aka na Costa Rica Part III

Ọ dị naanị ihe gbasara iji apịtị egwuri egwu, nke na-eme ka ọ dị gị ka ọ bụ nke mbụ. Na-asachapụ nnukwu globs nke mmanu mmanu, batter ala na-enweghị isi n'aka gị, na-ahapụ ya ka ọ na-esi na mkpịsị aka gị pụta ka ị na-amanye ya n'ime bọọlụ amorphous-nanị echiche nke omume rụrụ arụ dị otú ahụ yiri ka ọ na-ekwu okwu. Ikekwe, anyị nwere ike ịsị na ụfọdụ n'ime ihe ndị ahụ bụ nhazi nwata: ịbara ndị nne na nna mba, na-emebi uwe ọhụrụ mgbe niile n'ụbọchị mbụ, na ọrụ abalị nke ịchacha n'okpuru mbọ aka nwere unyi ruo mgbe ọ na-acha uhie uhie na raw tupu eri nri abalị. Ikekwe obi amamikpe anyị mere ka anyị cheta mgbe anyị ji bọmbụ apịtị tụgbuo ụmụnne na ụmụaka ndị ọzọ nọ n'agbata obi anyị. Ma eleghị anya, ọ bụ naanị itinye ọtụtụ achịcha apịtị.

N'ihi ihe ọ bụla o nwere ike iche na a machibidoro ya iwu, iji apịtị egwuri egwu bụ n'ezie na-atọhapụ. Ọ bụ ihe na-achọsi ike nke, mgbe ejiri mmesapụ aka tinye ya, na-enye ohere maka nnupụisi nke onwe onye megide mgbakọ ọha na eze riri ahụ na ncha na ụkpụrụ ákwà ọcha—ọ bụghị ikwupụta ngwa ihu ihu na-akpata ncha na mberede.

N'ezie, enwere ọtụtụ apịtị a ga-eji egwu egwu mgbe anyị LEE Nduru otu gawa OWOỌrụ mweghachi nke mangrove iji wepụta onwe ya na ịkụ ihe maka otu ụbọchị.

Ahụmahụ dị ka nrọ nke ụbọchị gara aga nke ijide, ịtụ na ịkpado nduru oke osimiri were ihe dị ka ezigbo ọrụ siri ike dochie anya. Ọ na-ekpo ọkụ, nnyapade, buggy (na m kwuru banyere apịtị?). Iji gbakwunye na ihe omume ahụ dị egwu, obere obere pooch nwere enyi na-esusu ọnụ na onye ọ bụla ka anyị na-anọdụ ala n'ime akpa mbukota unyi, aka aja aja anyị na-acha aja aja enweghị ike ịkụda ọganihu ya na-anụ ọkụ n'obi na ọmarịcha. Ma ọ dị mma. Na-asọ oyi n'ezie. Ugbu a nke a bụ ọrụ afọ ofufo. Anyị hụkwara ya n'anya.

Enweghị ike ikwu nke ọma maka mkpa ọhịa mangrove dị na-eme ka gburugburu ebe obibi dị mma na-arụ ọrụ nke ọma. Ọ bụghị naanị na ha na-eje ozi dị ka ebe obibi dị oke egwu maka ụdị anụmanụ dịgasị iche iche, mana ha na-ekerekwa òkè dị ukwuu n'ịgba ígwè na-edozi ahụ, na-arụkwa ọrụ dị ka ebe a na-elekọta ụmụaka maka ụmụ anụmanụ na-eto eto dị ka azụ, nnụnụ, na crustaceans. Mangrove bụkwa ụdị nchebe kacha mma n'ikpere mmiri. Mgbọrọgwụ ha gbagọrọ agbagọ na ogwe osisi buttress na-ebelata mbuze site na ebili mmiri na mmegharị mmiri, na mgbakwunye na ọnyà sedimenti, nke na-ebelata mkpọmkpọ mmiri nke mmiri dị n'ụsọ osimiri ma na-edobe oke osimiri kwụsiri ike.

Nduru nke oké osimiri, tụrụ ọtụtụ ndị ọkà mmụta ihe ndị dị ndụ n'anya, bụ́ ndị chere na ha na-adabere nanị n'oké osimiri coral maka nri, na-etinye oge buru ibu n'akụkụ osisi mangroves. Ndị nchọpụta si Eastern Pacific Hawksbill Initiative, oru ngo nke The Ocean Foundation, egosila ka nduru hawksbill na-esi mgbe ụfọdụ n'ime patches aja nke osimiri dị n'etiti osisi mangroves, nke na-egosi na ọ dị mkpa usoro ihe ndị a dị na ichekwa ụdị a mara mma na nke dị ize ndụ.

N'agbanyeghị nke ahụ, n'agbanyeghị ọtụtụ uru ala mmiri nke mangrove na-enye, ha na-abụkarị ndị ihe na-emepe emepe n'ụsọ oké osimiri. N'ókè ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụzọ atọ n'akụkụ ụsọ oké osimiri ebe okpomọkụ gburugburu ụwa, e bibiri ọhịa mangrove n'ọ̀tụ̀tụ̀ dị egwu iji nye ohere maka ebe ntụrụndụ, ugbo ahịhịa, na ụlọ ọrụ. Ma ọ bụghị nanị ụmụ mmadụ bụ ihe iyi egwu. Ọdachi ndị na-emere onwe ha nwekwara ike ibibi ọhịa mangrove, dị ka ọ dị na Honduras mgbe Ajọ Ifufe Mitch kpochapụrụ 95% nke osisi niile dị na Guanaja Island na 1998. Yiri ọrụ anyị na LAST mere na Gulfo Dulce, ọrụ ego nke Ocean Foundation kwadoro. Ọrụ Mweghachi nke Guanaja Mangrove, eweghachila ihe karịrị 200,000 red mangroves propagules, na-enwe atụmatụ ịkụ otu ọnụ ọgụgụ nke mangrove ọcha na ojii n'ime afọ ndị na-abịa iji hụ na ụdị dị iche iche nke ọhịa dị na nkwụghachi azụ.

E wezụga ọrụ dị mkpa nke ala mmiri Mangrove na-eje ozi na gburugburu ebe obibi dị n'ụsọ oké osimiri, ha nwekwara òkè ha ga-ekere na ịlụso mgbanwe ihu igwe ọgụ. Na mgbakwunye na iwusi ụsọ mmiri ike na ibelata mmetụta nke oke mmiri ozuzo dị ize ndụ, ikike nke oke ọhịa mangrove ịchịkọta nnukwu carbon dioxide emewo ka ha bụrụ mbelata carbon a na-achọsi ike n'ahịa “carbon na-acha anụnụ anụnụ” na-apụta. Ndị nyocha, gụnyere site na ọrụ The Ocean Foundation, Ngwọta ihu igwe na-acha anụnụ anụnụ, ha na ndị na-eme iwu na-arụkọ ọrụ ọnụ iji chepụta atumatu ọhụrụ maka mmejuputa ikuku carbon na-acha anụnụ anụnụ dị ka akụkụ nke atụmatụ agbakwunyere iji kwụsie ike ma mechaa belata ikuku ikuku griin na-akpata mgbanwe ihu igwe.

Ọ bụ ezie na ihe ndị a nile bụ ihe na-akpali akpali iji chekwaa na iweghachi ala mmiri nke mangrove, aghaghị m ikweta na ihe kacha dọtara m n'ọrụ a abụghị ezigbo ebumnobi m iji chekwaa injinia kacha mma n'ụsọ oké osimiri, kama ọ na-atọ m ụtọ igwu egwu na apịtị.

Amaara m, ọ bụ nwata, ma ọ dịghị ihe ọ bụla tụnyere mmetụta dị egwu ị na-enweta mgbe ị nwere ohere ịpụ n'ọhịa ma jikọọ n'ezie na visceral n'ụzọ na ọrụ nke dịworo, ruo mgbe ahụ, ihe dị ndụ. naanị na ihuenyo kọmputa gị na 2-D.

Akụkụ nke atọ na-eme ka ihe niile dị iche.

Ọ bụ akụkụ na-eweta nghọta. Nkwalite. Ọ na-eduga n'inwe nghọta ka ukwuu maka ebumnuche ọgbakọ gị - yana ihe ekwesịrị ime iji nweta ya.

Inweta ụtụtụ n'ime akpa unyi na-ebu apịtị na-akụ mkpụrụ osisi mangrove nyere m mmetụta ahụ. Ọ ruru unyi. Ọ na-atọ ụtọ. Ọ bụdị obere oge. Ma, karịa ihe niile, ọ dị nnọọ ka ọ dị adị. Ma, ọ bụrụ na ị na-akụ mangroves bụ akụkụ nke usoro mmeri zuru ụwa ọnụ iji chekwaa ụsọ oké osimiri anyị na mbara ala anyị, nke ọma, nke ahụ bụ naanị icing na achicha achicha.