Diplomacy Sayensị na Ekekọrịtara Ekekọrịtara anyị

Mba atọ keere òkè n'ụba n'Ọwara Oké Osimiri Mexico—Cuba, Mexico, na United States. Ọ bụ ihe nketa anyị na-eketa na ọrụ anyị kesara n'ihi na ọ bụkwa ihe nketa anyị na-eketa n'ọgbọ n'ọdịnihu. Ya mere, anyị ga-ekekọrịtakwa ihe ọmụma iji nwetakwuo nghọta maka otu kacha mma isi jikwaa ọnụ na-aga n'ihu na Gulf of Mexico.  

Ruo ihe karịrị afọ iri atọ, arụwo m ọrụ na Mexico, ọ dịkwa ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu oge ahụ na Cuba. N'ime afọ 11 gara aga, The Ocean Foundation's Nnyocha na Nchekwa mmiri nke Cuba oru ngo achịkọtala, hazie ma hazie asatọ Ihe mmalite nke Trinational nzukọ lekwasịrị anya na sayensị mmiri. Taa, m na-ede akwụkwọ site na 2018 Trinational Initiative nzukọ na Merida, Yucatan, Mexico, ebe ndị ọkachamara 83 gbakọtara iji nọgide na-arụ ọrụ anyị. 
N'ime afọ ndị gafeworonụ, anyị ahụwo ka gọọmentị na-agbanwe, mgbanwe ndị ọzọ, na nhazi nke mmekọrịta dị n'etiti Cuba na United States, yana imezigharị mmekọrịta ndị ahụ, nke n'aka nke ya gbanwere mkparịta ụka ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ma site na ya niile, sayensị na-adịgide adịgide. 

Nkwalite anyị na nzụlite nke mmekorita sayensị ewuwo àkwà mmiri n'etiti mba atọ niile site na ọmụmụ sayensị jikọtara ọnụ, na-elekwasị anya na nchekwa nke bụ maka abamuru nke Ọwara Oké Osimiri Mexico na maka uru ogologo oge nke ndị Cuba, Mexico na United States. 

Ọchịchọ maka ihe akaebe, nchịkọta data, na nnabata nke oke osimiri na-ekerịta oke osimiri, ụdị njem njem, na ịdabere n'otu n'otu bụ ihe na-adịgide adịgide. Ndị ọkà mmụta sayensị na-aghọta ibe ha n'ofe oke na-enweghị ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Agaghị ezobe eziokwu ruo ogologo oge.

Mmekọrịta sayensị ogologo oge na mmekorita nyocha wulitere ntọala iji kwado nkwekọrịta mba ụwa ọzọ - anyị na-akpọ ya diplomacy sayensị. Na 2015, mmekọrịta ndị a pụrụ iche ghọrọ ihe ndabere a na-ahụ anya maka mmekọrịta dị n'etiti Cuba na United States. Ọnụnọ nke ndị ọkà mmụta sayensị gọọmentị sitere na Cuba na US mechara bute nkwekọrịta nkwekọrịta ebe nsọ nwanne n'etiti mba abụọ ahụ. Nkwekọrịta ahụ dakọtara na ebe nsọ mmiri US na ebe nsọ mmiri Cuban maka imekọ ihe ọnụ na sayensị, nchekwa na njikwa yana ịkekọrịta ihe ọmụma gbasara otu esi ejikwa na nyochaa ebe nchekwa mmiri.
Na Eprel 26, 2018, diplomacy sayensị a mekwara nzọụkwụ ọzọ n'ihu. Mexico na Cuba bịanyere aka n'akwụkwọ nkwekọrịta yiri nke ahụ maka imekọ ihe ọnụ na mmemme ọrụ maka mmụta na ịkekọrịta ihe ọmụma na mpaghara echedoro mmiri.

N'otu aka ahụ, anyị na The Ocean Foundation bịanyere aka n'akwụkwọ ozi ebumnuche na Ministry of Environment and Natural Resources (SEMARNAT) nke Mexico iji kwado na ọrụ Gulf of Mexico Large Marine Ecosystem. Arụmọrụ a na-atụ anya ka e bu n'obi kwalite netwọk mpaghara ọzọ maka sayensị, mpaghara echedoro mmiri, njikwa azụ na ihe ndị ọzọ nke Ọwara Oké Osimiri Mexico ejirila nke ọma.

N'ikpeazụ, maka Mexico, Cuba, na US, diplomacy sayensị arụwo ọrụ nke ọma ndabere anyị na-adabere na Gulf dị mma yana ọrụ anyị na-ekekọrịta n'ọgbọ n'ọdịnihu. Dị ka ọ dị na oghere ọhịa ndị ọzọ na-ekekọrịta, ndị ọkà mmụta sayensị na ndị ọkachamara ndị ọzọ akwalitela ihe ọmụma anyị site na nleba anya na gburugburu ebe obibi anyị, kwupụta na anyị dabere na gburugburu ebe obibi anyị, ma kwadoo ọrụ gburugburu ebe obibi ọ na-enye ka ha na-agbanwe ozi n'ime oke okike gafee oke ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
 
Sayensị mmiri dị adị!
 

Ebe E Si Nweta Foto: Alexandra Puritz, Mark J. Spalding, CubaMar