Nzọụkwụ maka mbupu na-adịgide adịgide

Ka ahia dabere n'oké osimiri na-abawanye, otu ahụ ka akara gburugburu ya na-abawanye. N'ihi oke ahịa ahịa zuru ụwa ọnụ, mbupu na-ahụ maka akụkụ dị ukwuu nke ikuku carbon dioxide, ndakpọ anụ ahụ nke mmiri, ikuku, mkpọtụ, na mmetọ rọba, na mgbasa nke ụdị ndị na-akpa ike. Ọbụlagodi na njedebe nke ndụ ụgbọ mmiri, enwere ike inwe nnukwu nsogbu gburugburu ebe obibi na ikike mmadụ n'ihi omume nkwụsị ụgbọ mmiri dị ọnụ ala na nke na-adịghị mma. Agbanyeghị, enwere ọtụtụ ohere iji dozie egwu ndị a.

Kedu ka ụgbọ mmiri si atụ egwu gburugburu mmiri?

Ụgbọ mmiri bụ nnukwu isi iyi nke mmetọ ikuku, gụnyere ikuku ikuku. Nnyocha achọpụtala na ụgbọ mmiri ndị na-aga n'ọdụ ụgbọ mmiri dị na Europe na-atụnye ụtụ carbon dioxide na gburugburu ebe obibi dị ka ụgbọ ala niile dị na Europe. N'oge na-adịbeghị anya, a na-agbasi mbọ ike maka ụzọ mgbasawanye nke ga-ebelata ihe ọkụkụ. Otú ọ dị, ụfọdụ ihe ngwọta ndị a tụrụ aro - dị ka gas na-esi ísì ụtọ (LNG) - fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe ọjọọ maka gburugburu ebe obibi dị ka gas omenala. Ọ bụ ezie na LNG na-emepụta obere carbon dioxide karịa mmanụ ọkụ dị arọ nke ọdịnala, ọ na-ahapụ ọtụtụ methane (pasent 84 karịa gas griin haus) n'ime ikuku. 

Ihe ndị e kere eke dị n'ime mmiri na-anọgide na-ata ahụhụ site na mmerụ ahụ nke ụgbọ mmiri na-etisa, mmetọ mkpọtụ, na njem dị ize ndụ kpatara. N'ime afọ iri anọ gara aga, ụlọ ọrụ na-ebuga ụgbọ mmiri ahụwo mmụba okpukpu atọ ma ọ bụ anọ n'ọnụ ọgụgụ nke ụgbọ mmiri whale kọrọ n'ụwa niile. Ma mkpọtụ mkpọtụ na-adịghị ala ala sitere na moto na ígwè ọrụ na nnukwu mkpọtụ mmetọ sitere na ebe a na-egwupụta mmiri n'okpuru mmiri, nchọpụta seismic, nwere ike itinye ndụ mmiri n'oké osimiri egwu site na ikpuchi nkwurịta okwu anụmanụ, na-etinye aka na mmeputakwa, na-ebute oke nrụgide n'ime ihe ndị e kere eke nke mmiri. Ọzọkwa, enwere nsogbu na ọnọdụ jọgburu onwe ya maka ọtụtụ nde anụ ụlọ nke a na-ebuga n'ụgbọ mmiri kwa afọ. Anụmanụ ndị a na-eguzo n'ihe mkpofu nke ha, na-emerụ ahụ site n'ịbụ ndị ebili mmiri na-akụ ụgbọ mmiri na-ekpu, na-ejupụtakwa n'ebe ikuku na-adịghị mma ruo ọtụtụ izu n'otu oge. 

Mmetọ rọba nke ụgbọ mmiri na-enweta bụ isi iyi mmetọ rọba na-eto eto na oke osimiri. A na-atụfu ụgbụ plastik na akụrụngwa sitere na ụgbọ mmiri ịkụ azụ ma ọ bụ tụfuo n'oké osimiri. Akụkụ ụgbọ mmiri, na ọbụna obere, ụgbọ mmiri na-aga n'oké osimiri, na-esiwanye ike site na plastik, gụnyere ha abụọ gụnyere ma fiber-reinforced na polyethylene. Ọ bụ ezie na akụkụ rọba dị arọ nwere ike ibelata ojiji mmanụ ọkụ, na-enweghị usoro ọgwụgwọ njedebe nke ndụ, plastik a nwere ike mebie oke osimiri ruo ọtụtụ narị afọ na-abịa. Ọtụtụ ihe na-eme ihe na-eme ihe na-eme ihe na-eme ka ọ bụrụ ihe na-eme ka ọ bụrụ ihe na-eme ka ọ bụrụ ihe na-eme ka ọ bụrụ ihe na-eme ka ọ bụrụ ihe na-eme ka ọkpụkpụ na-eme ka ụgbọ mmiri ghara imebi ma ọ bụ na-eto eto, dị ka algae na barnacles. N'ikpeazụ, ọtụtụ ụgbọ mmiri na-atụfu ihe mkpofu n'ime ụgbọ mmiri n'ụzọ na-ekwesịghị ekwesị, nke, yana plastik nke ụgbọ mmiri a kpọtụrụ aha na mbụ, bụ isi iyi nke mmetọ rọba mmiri n'oké osimiri.

A na-emepụta ụgbọ mmiri iji buru mmiri maka nguzozi na nkwụsi ike mgbe ibu na-adị ọkụ site na iburu mmiri ballast iji belata ibu, ma mmiri ballast a nwere ike ibute ndị njem na-atụghị anya ya n'ụdị osisi na anụmanụ dị na mmiri ballast. Otú ọ dị, ọ bụrụ na mmiri ballast na-anọgide na-adịghị edozi ya, iwebata ụdị ndị na-abụghị ndị obodo nwere ike imebi ihe ndị dị ndụ na gburugburu ebe obibi mgbe a tọhapụrụ mmiri ahụ. Na mgbakwunye, mmiri ballast na mmiri mkpofu nke ụgbọ mmiri na-emepụta adịghị agwọ ya nke ọma mgbe niile ma na-atụba ya n'ime mmiri gbara ya gburugburu ebe ọ ka juputara na mmetọ na ihe ndị si mba ọzọ, gụnyere homonụ na ọgwụ ndị ọzọ fọdụrụnụ nke ndị njem, nwere ike imerụ gburugburu ebe obibi. Ọ dị mkpa imekwu ihe iji hụ na mmiri si n'ụgbọ mmiri na-edozi nke ọma. 

N'ikpeazụ, e nwere mmebi iwu mmadu ejikọtara nkwụsị ụgbọ mmiri; usoro nke ịkụda ụgbọ mmiri n'ime akụkụ ndị nwere ike imegharị ya. Ịkwụsị ụgbọ mmiri na mba ndị ka na-emepe emepe bụ ọrụ siri ike, dị ize ndụ, na obere ụgwọ ọrụ na-enweghị nchebe ma ọ bụ enweghị nchebe maka ndị ọrụ. Ọ bụ ezie na nkwụsị ụgbọ mmiri na-abụkarị enyi na gburugburu ebe obibi karịa nanị ịmi mmiri ma ọ bụ ịhapụ ụgbọ mmiri na njedebe nke ndụ ya, ọ dị mkpa ka a mee ọtụtụ ihe iji chebe ndị ọrụ ụgbọ mmiri na-agba mbọ hụ na a na-echebe ụmụaka ma ghara ịbụ ndị a na-arụ ọrụ n'ụzọ iwu na-akwadoghị. Na mgbakwunye na mmebi iwu ndị ruuru mmadụ, a na-enwekarị ụkọ iwu gburugburu ebe obibi n'ọtụtụ mba ebe nkwụsị ụgbọ mmiri na-eme ka nsị na-esi na ụgbọ mmiri banye na gburugburu ebe obibi.

Kedu ohere dị iji mee ka mbupu na-adịgide adịgide?

• Kwalite nnabata nke oke ọsọ na mbelata ọsọ ọsọ na mpaghara nwere oke ụgbọ mmiri nke ụgbọ mmiri na-eti na ọnụ ọgụgụ nke anụmanụ mmiri nọ n'ihe ize ndụ. Iji nwayọọ nwayọọ na-agba ọsọ na-ebelatakwa ikuku ikuku ikuku, belata mmetọ ikuku, belata oriri mmanụ, na ịbawanye nchekwa n'ime ụgbọ mmiri. Iji belata mmetọ ikuku, ụgbọ mmiri nwere ike iji nwayọọ nwayọọ na-arụ ụgbọ mmiri iji belata oriri mmanụ ọkụ na ibelata ikuku carbon na usoro a maara dị ka steaming nwayọọ nwayọọ. 
• Mmụba ntinye ego na ụzọ mkpali na-adigide maka ụgbọ mmiri gụnyere, mana ọnweghị oke na: ụgbọ mmiri, akwa elu elu, na sistemu mgbanye ọkụ eletrik.
• Sistemu ịnya ụgbọ mmiri ka mma nwere ike inye ụzọ kacha mma iji zere ebe ndị dị ize ndụ, chọta ebe ndị bụ isi ịkụ azụ, soro mbugharị anụmanụ iji belata mmetụta, hụ na nrube isi nke iwu, ma belata oge ụgbọ mmiri nọ n'oké osimiri - yabụ, belata oge ụgbọ mmiri na-emetọ.
• Zụlite ma ọ bụ nye ihe mmetụta enwere ike iji nakọta data oke osimiri. Ụgbọ mmiri ndị na-achịkọta ihe nlele mmiri na-akpaghị aka nwere ike inye nleba anya oge na nyocha kemịkalụ iji nyere aka mejupụta oghere ihe ọmụma gbasara ọnọdụ oke osimiri, oke mmiri, okpomọkụ na-agbanwe, na mgbanwe kemịkalụ oke osimiri (dị ka acidification oké osimiri).
• Mepụta netwọk GPS iji kwe ka ụgbọ mmiri kpado nnukwu mkpokọta microplastic, ngwa ịkụ azụ mmụọ, na irighiri mmiri. Ndị ọchịchị na ndị otu na-abụghị ndị gọọmentị nwere ike iburu irighiri ihe ahụ ma ọ bụ ndị nọ n'ụlọ ọrụ mbupu n'onwe ha ga-anakọta ihe ahụ.
• Gwakọta nkesa data na-akwado mmekorita n'etiti ndị nọ na ụlọ ọrụ mbupu, ndị ọkà mmụta sayensị, na ndị na-eme iwu. 
• Na-arụ ọrụ iji mejuputa ụkpụrụ mba ụwa ọhụrụ siri ike na mmiri ballast na ọgwụgwọ mmiri mkpofu iji luso mgbasa nke ụdị ndị na-akpa ike ọgụ.
• Kwalite ọrụ ndị nrụpụta agbatịkwuru ebe a na-atụle atụmatụ njedebe nke ndụ site na nhazi mbụ nke ụgbọ mmiri.
• Zụlite ọgwụgwọ ọhụrụ maka mmiri mkpofu na mmiri ballast nke na-ahụ na ọ dịghị ụdị mkpasu iwe, ahịhịa, ma ọ bụ ihe oriri na-ebupụta nke ọma na gburugburu ebe obibi.

Emegharịrị blọgụ a site na isiakwụkwọ Greening the Blue Economy: A Transdisciplinary Analysis bipụtara na Sustainability in the Marine Domain: Towards Ocean Governance and Beyond, eds. Onye ọkwá nkà, A., Johansson, T, na Skinner, J. (2021).