Nkwupụta Agwaetiti siri ike ihu igwe

Taa, The Ocean Foundation nwere obi ụtọ ịkwado ndị obodo agwaetiti na ụzọ ha maka mkpebi onwe ha, nkwụghachi ihu igwe, na ngwọta mpaghara. Nsogbu ihu igwe abụrụlarị obodo ndị dị n'agwaetiti na-emebi ihe n'ofe US na gburugburu ụwa. Ihe omume ihu igwe dị oke egwu, oke osimiri na-arị elu, ndakpọ akụ na ụba, na ihe egwu ahụike nke mgbanwe ihu igwe nke mmadụ na-akpata na-emetụta obodo ndị a n'ụzọ na-ezighi ezi, ọbụlagodi na atumatu na mmemme na-emeghị maka agwaetiti na-anaghị emezu mkpa ha. Ọ bụ ya mere anyị ji eji mpako na ndị mmekọ anyị si n'agwaetiti ndị dị na Caribbean, North Atlantic na Pacific bịanye aka na nkwupụta Agwaetiti siri ike ihu igwe.

Ọgba aghara ihu igwe abụrụlarị ndị bi n'agwaetiti dị iche iche na-emebi obodo United States na gburugburu ụwa. Ihe omume ihu igwe dị oke egwu, oke osimiri na-arị elu, ndakpọ akụ na ụba, na egwu ahụike nke mgbanwe ihu igwe mmadụ na-ebute ma ọ bụ na-akawanye njọ na-emetụta obodo ndị a n'ụzọ na-ezighi ezi, ọbụlagodi na atumatu na mmemme na-emeghị maka agwaetiti na-anaghị emezu mkpa ha. Site na usoro gburugburu ebe obibi, mmekọrịta ọha na eze, na akụ na ụba nke ndị bi n'àgwàetiti ahụ na-adabere na nrụgide na-arịwanye elu, àgwà na ụzọ na-aga n'ihu nke àgwàetiti ndị nwere nsogbu aghaghị ịgbanwe. Anyị na-achọ ime ihe na ọkwa mpaghara, steeti, mba, na mba ụwa iji nyere ndị obodo aka ịzaghachi nke ọma maka ọnọdụ mberede ihu igwe chere mmepeanya anyị ihu.

Obodo agwaetiti dị na United States na gburugburu ụwa nọ n'ụzọ nkịtị n'ihu nsogbu ihu igwe, ma na-anagidelarị:

• ihe omume ihu igwe dị oke egwu na oke osimiri na-arị elu nke na-emebi ma ọ bụ na-emebi akụrụngwa dị oke mkpa, gụnyere grids eletriki, usoro mmiri, ụlọ ọrụ nkwukọrịta, okporo ụzọ na àkwà mmiri, na ọdụ ụgbọ mmiri;
• nlekọta ahụike, nri, agụmakwụkwọ, na usoro ụlọ na-enwekarị ibu arọ na enweghị ego;
• mgbanwe na gburugburu mmiri nke na-emebi azụ azụ, na-emebi ihe ndị dị ndụ na gburugburu ebe obibi nke ọtụtụ ihe eji ebi ndụ n'àgwàetiti na-adabere na ya; na,
• ihe ịma aka ndị metụtara ikewapụ anụ ahụ ha na, n'ọtụtụ oge, enweghị ike ndọrọ ndọrọ ọchịchị.

Iwu na amụma ndị e mere iji jeere obodo ndị dị n'ala anaghị ejere agwaetiti niile ozi nke ọma, gụnyere:

• nkwado mberede nke gọọmenti etiti na steeti, enyemaka, na mmemme mgbake na iwu ndị na-anabataghị nke ọma maka ọnọdụ ndị obodo agwaetiti chere ihu;
• atumatu ike na ntinye ego nke na-abawanye ịdabere na ala n'ụzọ dị oke ọnụ na nke dị ize ndụ;
• ụzọ a na-ahụkarị maka mmiri ọ drinkingụ drinkingụ na usoro mmiri mkpofu na-emebi agwaetiti;
• ụkpụrụ ụlọ, ụkpụrụ ụlọ, na ụkpụrụ iji ala eme ihe na-eme ka ndị obodo ndị dị n'àgwàetiti ahụ ghara ịdị ike; na,
• na-aga n'ihu na usoro na atumatu na-eme ka enweghị nchekwa nri.

A na-eleghara ógbè agwaetiti ndị kacha emerụ ahụ anya na United States anya, na-eleghara ya anya, ma ọ bụ kewapụ ya. Ọmụmaatụ gụnyere:

• Enyemaka mgbake mgbe ọdachi gasịrị maka Puerto Rico na US Virgin Islands egbochila ya site na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ịdọrọ ụkwụ ụlọ ọrụ, na mwepu echiche;
• obodo nta ma ọ bụ ndị dịpụrụ adịpụ na-enwekarị ndị na-ahụ maka ahụike na ọrụ dị ole na ole, na ndị dị adị na-enweghi ego na-adịghị ala ala; na,
• ọnwụ nke ụlọ na/ma ọ bụ ebe obibi na-atụnye ụtụ na ọnụ ọgụgụ enweghị ebe obibi dị elu nke onye ọ bụla na ịkwaga n'ebe obibi dị ka e gosipụtara site n'oké ifufe nke Katrina, Maria, na Harvey.

N'ịbụ ndị nwere akụrụngwa zuru oke, obodo ndị dị n'agwaetiti nwere ọnọdụ nke ọma:

• itinye ego na ike, nkwukọrịta, ụgbọ njem, na teknụzụ ndị ọzọ iji sonye nke ọma na akụ na ụba mpaghara na ụwa;
• kekọrịta omume obodo na-ekwe nkwa na-elekwasị anya na nkwado na nkwụsi ike;
• pilot ihe ngwọta ọhụrụ maka nkwado na mbelata ihu igwe na mmegharị;
• ihe ngwọta sitere n'okike nke ọsụ ụzọ nke na-eme ka nkwụghachi azụ n'ụsọ oké osimiri ma gbochie mbuze n'ụsọ oké osimiri n'ihu oke oke osimiri na-arịwanye elu na oké ifufe na ọdachi ndị na-emere onwe ya;
• ụdị mmejuputa iwu obodo dị irè nke United Nations Sustainable Development Goals.

Anyị, ndị bịanyere aka na ya, na-akpọku ụlọ ọrụ gọọmentị, ntọala, ụlọ ọrụ, otu gburugburu ebe obibi, na otu ndị ọzọ ka:

• Ghọta ikike nke agwaetiti iji zụlite na ụzọ mgbanwe zuru oke maka ike, ụgbọ njem, ahịhịa siri ike, ọrụ ugbo, oke osimiri, na njikwa oke osimiri.
• Na-akwado mbọ iji mee ka akụ na ụba agwaetiti bụrụ nke na-adigide, nwee afọ ojuju, na nkwụsi ike
• Nyochaa atumatu, omume, na ihe ndị dị mkpa iji chọpụta ma ha na-emebi ma ọ bụ mebie obodo agwaetiti
• Soro ndị obodo nọ n'agwaetiti soro n'ụzọ nkwanye ùgwù na nsonye aka iji mepụta atụmatụ, mmemme na ọrụ ọhụrụ na-enyere ha aka ịzaghachi nke ọma maka nsogbu ihu igwe na-eto eto na ihe ịma aka gburugburu ebe obibi ndị ọzọ.
• Mụbaa ọkwa nke ego na nkwado teknụzụ dị n'etiti ndị obodo dị n'agwaetiti ka ha na-arụ ọrụ iji gbanwee usoro dị oke egwu nke ha dabere na ya.
• Gbaa mbọ hụ na obodo ndị dị n'agwaetiti nwere ike isonye nke ọma n'itinye ego na mmemme ime amụma na-emetụta ọdịnihu ha

Lelee ndị bịanyere aka n'akwụkwọ nkwado Climate Strong Islands ebe a.