Mo te hunga e aro nui ana ki to tatou moana, te oranga o roto, me nga hapori tangata e whakawhirinaki ana ki te moana hauora—ko te whakararu i nga mahi ahumahi o te moana e whakararu ana i nga mahi katoa e mahia ana hei whakatika i nga kino o naianei mai i nga mahi a te tangata. I a matou e ngana ana ki te whakaheke i nga rohe mate, ki te whakanui ake i te tini ika, ki te tiaki i nga taupori ngongo o te moana mai i te kino, me te whakatairanga i te pai o te whanaungatanga tangata me te moana e whakawhirinaki ai te oranga tangata katoa, ko te mea whakamutunga e hiahia ana matou ko te keri hinu ki uta. Ko te mahi hinu i Amerika kei te rekoata te tikanga karekau tatou e mate ki te whakaputa i etahi atu kino me te morearea atu ma te rapu hinu me te hau me nga mahi tangohanga.  

15526784016_56b6b632d6_o.jpg

Honu kapi ki te hinu e tata ana ki te Gulf of Mexico, 2010, Florida Fish and Wildlife/Blair Witherington

He rite ki nga awhiowhio nui nga rerenga hinu nui— kua taia ki runga i o maatau maharatanga: ko te pakarutanga o Santa Barbara i te tau 1969, ko te pakarutanga o Exxon Valdez i Alaska i te tau 1989, me te aituā BP Deepwater Horizon i te tau 2010, he iti noa atu i nga wai o Amerika. Ko te hunga i wheako, i kite ranei i o raatau paanga i runga i te pouaka whakaata—kaore e wareware i a raatau—Ko nga takutai pango, nga manu hinu, nga aihe e kore e taea te manawa, nga ika ka mate, nga hapori kore kitea o te maataitai, nga noke moana, me era atu hononga i roto i te tukutuku o te ao. Ko enei aitua katoa i pai ake te tiaki i te haumaru me te whakahaere whakahaere, nga tikanga hei utu mo te whakararu o nga mahi a te tangata me te kino o nga kararehe mohoao, me te whakatuu wahi tapu kaore i whakaaetia te keri hinu hei tiaki i etahi atu whakamahinga moana—tae atu ki te tirotiro tohorā. , te whakangahau, me te hī ika—me nga kainga i tautoko i a ratou. Engari kei te haere tonu te kino i mahia e ratou i enei ra — ka inehia i runga i te ngaronga o te tini o nga momo penei i te herring, nga take whakawhanau i roto i nga aihe, me era atu paanga ka taea te tatau.

-The Houma Courier, 1 Hanuere 2018

He maha nga rerenga hinu kino e kore e eke ki te wharangi o mua, ki runga ake ranei o te haora panui. He maha nga tangata i ngaro i te pakarutanga nui ki te Moana-a-Kiwa o Mexico i Oketopa 2017, i reira te riipene wai hohonu hou atu i te 350,000 karani. Ehara i te mea ko te mahanga nui rawa atu mai i te parekura a BP, he ngawari noa te ruri i maringi ki te tohu i te mahanga ki te 10 o runga i te nui o te hinu i tukuna ki nga wai moana. Waihoki, ki te mea ehara koe i te tangata whenua, kare pea koe e mahara ki te waka waka i te whenua o Nantucket i te tau 1976, i te whakaturanga ranei o te Selendang Ayu i nga Aleutians i te tau 2004, ko enei e rua kei roto i te tekau nga rukenga nui i roto. US wai. Ko nga aitua penei te ahua ka kaha haere tonu mena ka neke nga mahi ki nga waahi ka nui ake te tupono—mano putu i raro i te mata, ka puta atu ki nga wai o te takutai kore maru me nga ahuatanga kino penei i te Arctic. 

Engari ehara i te mea ko te tupono noa o nga mea e hee ana ka pa te whakawhänui i te keri hinu ki uta, he kino te tirohanga poto, me te kore e tika ki o tatou wai moana. He maha nga paanga kino o nga mahi keri hinu ki uta kaore e pa ana ki nga aitua. Ahakoa i mua i te tiimata o te hanga riu me te tangohanga, ka pupuhi te pu hau e tohu ana i nga whakamatautau ruihi ka kino nga kararehe mohoao me te whakararu i nga mahi ika. Ko te tapuwae o te tangohanga hinu me te hau i roto i te Moana-a-Kiwa o Mexico kei roto i te 5% te kapi o nga riu hinu, me nga mano mano mano maero o nga paipa paipa e rere ana puta noa i te papa o te moana, me te paheketanga o nga repo takutai ora e aukati ana i o tatou hapori. āwhā. Ko etahi atu kino ko te nui haere o te haruru i roto i te wai mai i te keri, te kawe waka me etahi atu mahi, te uta paitini mai i te keri paru, te kino o te nohonga mai i te tini haere o nga hononga paipa kua utaina ki te papa o te moana, me nga taunekeneke kino ki nga kararehe o te moana, tae atu ki nga tohorā, aihe, ika, me nga manu moana.  

7782496154_2e4cb3c6f1_o.jpg

Deepwater Horizon Fire, 2010, EPI2oh

Ko te wa whakamutunga ki te whakawhänui i te keri hinu ki uta i whakaarohia i roto i nga hapori wai o Amerika i nga takutai katoa i hui tahi. Mai i Florida ki North Carolina ki New York, i whakapuaki ratou i te ohorere mo nga paanga o nga waahi ahumahi nui i roto i nga wai e tautoko ana i to raatau oranga. I puta te awangawanga mo te kino o te tuuruhi, ki nga kararehe mohoao, ki nga whanau hī ika, ki te matakitaki tohorā, ki nga mahi whakangahau. I kii ratou i te maaharahara ko te kore e whakatinana i nga tikanga aukati me te aukati i te pakaru ka nui ake te aitua ki nga wai tuwhera o te Moana-nui-a-Kiwa, te Moana-nui-a-Kiwa, me te Arctic. Ka mutu, i tino marama ratou mo to ratou whakapono ko te whakararu i nga mahi ika, nga kararehe whakangote o te moana, me nga takutai takutai kei te whakararu i nga taonga tuku iho o a tatou rawa o te moana nui kei a tatou nga reanga e heke mai nei.

Kua tae ki te wa mo era hapori, mo tatou katoa, kia hui ano. Me whai waahi tatou ki o tatou rangatira o te kawanatanga me nga rangatira o te rohe ki te maarama he aha te mea nui ki te whakahaere i to tatou moana a meake nei ma nga huarahi e kore e kino nga mahi ohanga o naianei. 

trish carney1.jpg

He hinu kua hipokina ki te hinu, Trish Carney/MarinePhotoBank

Me patai he aha. He aha te take me tuku nga kamupene hinu me te hau ki te whakangao tuturu i o tatou whenua moana mo nga hua motuhake? He aha tatou e whakapono ai he mahi pai te keri moana tuwhera mo te hononga o Amerika ki te moana? He aha tatou ka aro nui ai ki nga mahi whakamorearea, kino? He aha tatou ka huri ai i nga ture e hiahia ana kia noho tata nga kamupene hiko me te tiaki i te pai o te iwi?

Me patai he aha. He aha te hiahia o te iwi o Amerika ki te whakawhänui i te keri hinu ki uta he utu mo nga hapori o Amerika? He aha nga taurangi ka taea e tatou te tino whakapono i te wa e kaha haere ana nga awha me te kore e kitea? He aha nga huarahi keri keri hinu me te hau e pai ana ki nga tangata hauora me nga moana hauora?

whakaiti_hinu.jpg

Ra 30 o te rerenga hinu o Deepwater Horizon ki te Moana-a-Kiwa o Mexico, 2010, Green Fire Productions

Me patai me pehea. Me pehea e whakatika ai te kino ki nga hapori e whakawhirinaki ana ki te hii ika, ki te mahi tuuruhi, ki te ahumoana? Me pehea e taea ai e tatou te aukati i nga tekau tau o te whakahoki mai i nga mahi ika, nga taupori whakangote moana, me nga kainga takutai ma te whakakore i nga ture e tautoko ana i te whanonga pai? 

Me patai atu ko wai. Ko wai ka hui tahi ki te whakahē i te mahi ahumahi o nga wai o Amerika? Ko wai ka tu ake ki te korero mo nga reanga kei te heke mai? Ko wai ka awhina kia ora tonu o tatou hapori takutai moana?  

Na ka mohio tatou ki te whakautu. Ko te oranga o nga miriona o Amerika kei te raru. Ko te oranga o o tatou takutai kei te mate. Ko te heke mai o to tatou moana me tona kaha ki te whakaputa i te hāora me te whakaōrite i o tatou āhuarangi kei te raru. Ko tatou te whakautu. Ka taea e tatou te huihui tahi. Ka taea e tatou te uru atu ki o tatou rangatira iwi. Ka taea e tatou te pitihana ki o tatou kaihanga whakatau. Ka taea e tatou te whakaatu marama e tu ana tatou mo te moana, mo o tatou hapori takutai, mo nga whakatipuranga kei te heke mai.

Tangohia to pene, to papa, to waea ranei. 5-Waea ka ngawari ki te whakapā atu ki ō māngai me te whakapuaki i ō āwangawanga. Ka taea hoki e koe te whawhai i te riri me te haina i to maatau Ko te petihana a CURRENTS mo te keri ki uta a kia mohio nga kaihanga whakatau kua nui. Ko nga takutai moana me nga moana o Amerika he taonga tuku iho, he taonga tuku iho. Karekau he take ki te tuku i nga kaporeihana nunui o te ao ki te uru ki to tatou moana. Kare he take morearea a tatou ika, a tatou aihe, a tatou manatee, a tatou manu ranei. Kaore he take ki te whakararu i te oranga o te tangata wai, ka tupono ranei ki nga moenga tio me nga wiwi moana e whakawhirinaki ai te ora. Ka taea e tatou te kii kaore. Ka taea e tatou te kii he huarahi ke atu. 

Mo te moana,
Mark J. Spalding, Perehitini