သမုဒ္ဒရာသည် သင့်အတွက် ဘာကိုဆိုလိုသနည်း။ Spoiler သတိပေးချက်- အဖြေမှန်မရှိပါ။

မေးခွန်းတစ်ခု၊ အဖြေများစွာ

သမုဒ္ဒရာက မင်းအတွက် ဘာအဓိပ္ပာယ်လဲ။ 

အကယ်၍ ကျွန်ုပ်သည် ဤမေးခွန်းကို ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ လူပေါင်း 1,000 သို့ မေးရလျှင် တူညီသော အဖြေနှစ်ခုကို ကျွန်ုပ် ဘယ်တော့မှ ရှာမတွေ့ပါ။ လူများ အားလပ်ရက်များ သို့မဟုတ် သီးသန့်စက်မှုလုပ်ငန်းများ (ဥပမာ- စီးပွားဖြစ် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း) များ ရှိရာ ဒေသရပ်ရွာများအပေါ် အခြေခံ၍ ထပ်နေမှုများ ရှိနိုင်သည်။ သို့သော်၊ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ သမုဒ္ဒရာများ၏ ပြင်းအားနှင့် ၎င်းနှင့် လူတို့၏ တစ်ဦးချင်း ဆက်ဆံရေးကြောင့် ဤမေးခွန်းကို ဖြေဆိုရာတွင် bandwidth များစွာရှိသည်။ 

ကျွန်ုပ်၏မေးခွန်းအတွက် အဖြေများသည် အရူးအမူးမှ လျစ်လျူရှုခြင်းအထိ ရောင်စဉ်ကို ချဲ့ထွင်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ မေးခွန်းတစ်ခု၏ "လိုလားသူ" မှာ စူးစမ်းမှုသက်သက်ဖြင့် ဤနေရာတွင် တရားစီရင်ခြင်း မရှိကြောင်း ၊ 

ဒါဆို...ငါအရင်သွားမယ်။ 

သမုဒ္ဒရာသည် ကျွန်ုပ်အတွက် အဓိပ္ပါယ်ကို စကားလုံးတစ်လုံးတည်းဖြင့် အကျဉ်းချုပ်နိုင်သည်- ဆက်သွယ်မှု။ သမုဒ္ဒရာကို ပထမဆုံး သတိရမိတာက သမုဒ္ဒရာကို ပထမဆုံးအကြိမ် မြင်ဖူးတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ယင်းအစား၊ ကျွန်ုပ်၏မှတ်ဉာဏ်သည် နယူးယောက်မြို့ ဆင်ခြေဖုံးရှိ အထက်တန်းစား လူလတ်တန်းစား ကိုလိုနီပုံစံ အိမ်တစ်လုံးတွင် ဖြစ်ပျက်နေပါသည်။ တရားဝင်ထမင်းစားခန်းထဲမှာ စင်ပေါ်အလျားလိုက် စင်ပေါ်အလျားလိုက် စီထားတဲ့ ငါ့အမေမှာ အမျိုးမျိုးသော ပင်လယ်ရေခွံတွေကို မင်းမြင်တယ်။ ကျွန်တော် တစ်ခါမှ မမေးဖူးသော်လည်း ၎င်းတို့သည် အတ္တလန်တိတ် ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် လမ်းလျှောက်ရင်း နှစ်များတစ်လျှောက် သူမ ရရှိခဲ့သော အခွံများ ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ အမေက ခရုခွံတွေကို အနုပညာရဲ့ဗဟိုလက်ရာ (မည်သည့်အနုပညာရှင်မဆိုလို) ပြသခဲ့ပြီး၊ အဲဒါတွေက ကျွန်တော်အမြဲအမှတ်ရနေမယ့် အိမ်ရဲ့အဓိကအင်္ဂါရပ်တစ်ခုပါပဲ။ အဲဒီတုန်းက သဘောမပေါက်ပေမယ့် အခွံတွေက တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ သမုဒ္ဒရာကြားက ဆက်နွယ်မှုကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။ သန္တာကျောက်တန်းများမှ သမုဒ္ဒရာရေပြင်တွင် ဝေလငါးများအထိ ရောယှက်နေသော အရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

နှစ်များစွာကြာပြီးနောက် “ခေါက်ဖုန်းများ” ကို တီထွင်ခဲ့ချိန်ဝန်းကျင်တွင် ကျွန်ုပ်သည် လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မှ ဆန်ဒီယေဂိုသို့ ပုံမှန်မောင်းနှင်ခဲ့သည်။ အဝေးပြေးလမ်းသည် တောက်ပပြီး အပြာရောင်ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၏ ကျယ်ပြောလှသော ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၏ အပေါ်ဘက်သို့ ပျံတက်သွားသောကြောင့် ကျွန်ုပ်သွားလိုရာခရီး နီးကပ်လာသည်ကို ကျွန်ုပ်သိပါသည်။ အဲဒီအကွေ့နားကို ရောက်သွားချိန်မှာတော့ မျှော်လင့်ခြင်းနဲ့ အံ့သြခြင်းတွေ အလျင်စလိုဖြစ်ခဲ့တယ်။ ခံစားချက်က တခြားနည်းလမ်းနဲ့ ထပ်တူကျဖို့ ခက်တယ်။ 

ထို့ကြောင့် သမုဒ္ဒရာနှင့် ကျွန်ုပ်၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဆက်ဆံရေးသည် ကျွန်ုပ်၏ ဘူမိဗေဒအရနှင့် ဘဝနေထိုင်မှုအပေါ် မူတည်ပါသည်။ သို့သော်၊ တူညီသောအရာတစ်ခုမှာ ကမ်းခြေခရီးတစ်ခုစီတိုင်းကို ရေနေသတ္တဝါများ၊ နာမ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် သဘာဝတရားတို့နှင့် အသစ်တဖန်ဆက်စပ်မှုဖြင့် ထွက်ခွာသွားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။  

ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုကြောင့် သမုဒ္ဒရာ ဒိုင်းနမစ်များ မည်သို့ သက်ရောက်မှု ရှိသနည်း။

Planet Earth သည် မတူညီသော ရေပြင်များစွာဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော်လည်း ကြီးမားသော သမုဒ္ဒရာသည် ဂြိုဟ်တစ်ခုလုံးကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ ၎င်းသည် တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ၊ အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုမှ နောက်တစ်ခုနှင့် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူတိုင်းကို ချိတ်ဆက်ထားသည်။ ဤသမုဒ္ဒရာကြီးသည် ကွဲသွားလေသည်။ ရှေးယခင်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့သော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း (ပစိဖိတ်၊ အတ္တလန္တိတ်၊ အိန္ဒိယ၊ အာတိတ်) နှင့် ပဉ္စမမြောက် သမုဒ္ဒရာသစ် (အန္တာတိက/တောင်ပိုင်း) (NOAA။ သမုဒ္ဒရာ မည်မျှရှိသနည်း။ National Ocean Service ဝဘ်ဆိုဒ်၊ https://oceanservice.noaa.gov/facts/howmanyoceans.html၊ 01/20/23)။

သင်သည် အတ္တလန်တိတ်အနီးတွင် ကြီးပြင်းလာကာ Cape Cod တွင် နွေရာသီဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ကျောက်ဆောင်ကမ်းခြေ၊ ရေအေးနဲ့ ကျေးတောသားကမ်းခြေရဲ့ အလှကို ရိုက်ခတ်လာတဲ့ လှိုင်းကြမ်းတွေကို မှတ်မိနေမှာပါ။ သို့မဟုတ် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာသည် သင်မခုခံနိုင်သော သံလိုက်ဓာတ်ဖြင့် ပူနွေးကြည်လင်သောရေအဖြစ် အသွင်ပြောင်းသွားသည့် မိုင်ယာမီတွင် ကြီးပြင်းလာပုံ။ အနောက်ဘက်သို့ မိုင်သုံးထောင်အကွာတွင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာသည် ရေလွှာလျှောစီးသူများ နံနက်ခြောက်နာရီတွင် လှိုင်းလုံးကြီးတစ်ခုနှင့် ကမ်းခြေမှ ဆန့်ထွက်နေသော သစ်ကိုင်းကြိုးတန်းများကို ဖမ်းရန် နိုးထသည့်နေရာဖြစ်သည်။ အာတိတ်ဒေသတွင်၊ ပင်လယ်ရေခဲများသည် ကမ္ဘာမြေကြီး၏ ပြောင်းလဲနေသော အပူချိန်နှင့်အတူ အရည်ပျော်ကာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ သမုဒ္ဒရာရေမျက်နှာပြင်ကို သက်ရောက်မှုရှိသည်။ 

သိပ္ပံနည်းကျ ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် သမုဒ္ဒရာသည် ကမ္ဘာမြေအတွက် အလွန်တန်ဖိုးရှိသည်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒါဟာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေကို နှေးကွေးစေလို့ပါပဲ။ ယင်းအတွက် အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ သမုဒ္ဒရာသည် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများနှင့် မိုဘိုင်းယာဉ်များကဲ့သို့သော အရင်းအမြစ်များမှ လေထဲသို့ ထုတ်လွှတ်သည့် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် (C02) ကို စုပ်ယူခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ သမုဒ္ဒရာ၏အနက်သည် (၁၂,၁၀၀ ပေ) သည် သိသာထင်ရှားပြီး ရေအထက်တွင် ဖြစ်ပျက်နေသော်လည်း၊ နက်ရှိုင်းသောသမုဒ္ဒရာသည် ပူနွေးလာရန် အချိန်ကြာမြင့်သည့်အတွက် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏သက်ရောက်မှုများကို လျော့ပါးသက်သာစေနိုင်သည် (NOAA)။ the ocean? National Ocean Service ဝဘ်ဆိုဒ်၊ https://oceanservice.noaa.gov/facts/oceandepth.html၊ 03/01/23)။

ထို့အတွက်ကြောင့် သမုဒ္ဒရာများမရှိလျှင် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု၏ သက်ရောက်မှုသည် နှစ်ဆပိုမိုပြင်းထန်လာမည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များက စောဒကတက်နိုင်သည်။ သို့သော်လည်း သမုဒ္ဒရာသည် ပြောင်းလဲနေသော ဂြိုလ်ကြောင့် ပျက်စီးမှုကို ခံနိုင်ရည်မရှိပေ။ C02 သည် ငန်သောပင်လယ်ရေတွင်ပျော်သောအခါ၊ ကယ်လ်စီယမ်ကာဗွန်နိတ်ခွံပါရှိသောသက်ရှိများကိုထိခိုက်စေသောအကျိုးဆက်များရှိသည်။ အထက်တန်းကျောင်း သို့မဟုတ် ကောလိပ်ရှိ ဓာတုဗေဒအတန်းကို မှတ်မိပါသလား။ ယေဘုယျအသုံးအနှုန်းများဖြင့် အယူအဆတစ်ခုကို သုံးသပ်ရန် ဤနေရာ၌ ကျွန်ုပ်အား အခွင့်အရေးပေးပါ။ 

သမုဒ္ဒရာတွင် သတ်မှတ်ထားသော pH ရှိသည် (pH အတိုင်းအတာသည် 0 မှ 14 အတွင်း) ရှိသည်။ (၇) လမ်းတစ်ဝက်အမှတ် (USGS. ရေသိပ္ပံကျောင်း၊ https://www.usgs.gov/media/images/ph-scale-0၊ 06/19/19)။ pH သည် 7 ထက်နည်းပါက၊ ၎င်းသည် အက်ဆစ်ဖြစ်သည်။ 7 ထက် ကြီးပါက အခြေခံဖြစ်သည်။ အချို့သော သမုဒ္ဒရာများတွင် သက်ရှိများတွင် ကယ်လ်စီယမ်ကာဗွန်နိတ် ဖြစ်သော မာကျောသော အခွံများ/အရိုးစုများ ရှိပြီး ၎င်းတို့ ရှင်သန်ရန် ယင်းအရိုးစုများ လိုအပ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း C02 သည် ရေထဲသို့ဝင်ရောက်သောအခါ၊ သမုဒ္ဒရာ၏ pH ကိုပြောင်းလဲစေပြီး အက်စစ်ဓာတ်ပိုမိုဖြစ်စေသော ဓာတုတုံ့ပြန်မှုတစ်ခုရှိသည်။ ဤသည်မှာ "သမုဒ္ဒရာအက်ဆစ်ဓာတ်ပြုခြင်း" ဟုခေါ်သော ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သက်ရှိများ၏ အရိုးစုများကို ထိခိုက်စေပြီး ၎င်းတို့၏ ရှင်သန်နိုင်စွမ်းကို ခြိမ်းခြောက်နေသည် (အသေးစိတ်အချက်အလက်များအတွက်၊ NOAA တွင်ကြည့်ပါ၊ Ocean Acidification ဟူသည် အဘယ်နည်း။ https://oceanservice.noaa.gov/facts/acidification.html၊ 01/20/23)။ သိပ္ပံပညာ၏အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို မလေ့လာဘဲ (သင်သုတေသနပြုနိုင်သည်) သည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ အက်ဆစ်ဓာတ်များကြားတွင် တိုက်ရိုက်အကြောင်းတရား-သက်ရောက်မှုဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်မှုရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ 

ဒါက အရေးကြီးတယ် (ဝိုင်ဖြူဆော့စ်ထဲမှာ ဂုံးဟင်းခါးကို လွတ်သွားတာ ထိတ်လန့်တကြားဖြစ်သွားတာ)။ 

ဒီမြင်ကွင်းကိုမြင်ယောင်ကြည့်ပါ - 

သင်ဆရာဝန်ဆီသွားပြီး သင့်မှာ ကယ်လ်စီယမ် ပမာဏနည်းကြောင်း ပြောပြပြီး ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ သင်ဟာ အရှိန်ပြင်းပြင်းနဲ့ အရိုးပွရောဂါဆီ ဦးတည်နေပါတယ်။ ပိုဆိုးလာတဲ့ အခြေအနေကို ရှောင်ရှားဖို့ ကယ်လ်စီယမ် ဖြည့်စွက်ဆေးတွေ လိုအပ်တယ်လို့ ဆရာဝန်က ပြောပါတယ်။ ဖြည့်စွက်စာတွေ သောက်နေမှာဘဲ မဟုတ်လား။ ဤထူးဆန်းသောဥပမာတွင်၊ အဆိုပါဂုံးများသည် ၎င်းတို့၏အရိုးစုများပျက်စီးရသည့်အကြောင်းရင်းကိုရပ်တန့်ရန် မည်သည့်လုပ်ဆောင်မှုမျှမလုပ်ပါက၊ သင့်ဂုံးများသည် အန္တရာယ်ရှိသောကံကြမ္မာဆီသို့ ဦးတည်သွားနေပါသည်။ ၎င်းသည် ခရုများအားလုံး (ဂုံးမျှသာမဟုတ်) ကို သက်ရောက်မှုရှိပြီး ၎င်းသည် ရေထွက်ပစ္စည်းဈေးကွက်၊ သင်၏ဖန်စီညစာမီနူးရွေးချယ်မှုများနှင့် သမုဒ္ဒရာအစားအစာကွင်းဆက်ရှိ ခရုများ၏ အရေးပါမှုကို ထိခိုက်စေပါသည်။ 

ဤအရာများသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် သမုဒ္ဒရာအကြား ဆက်နွယ်မှု၏ ဥပမာနှစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။ ဒီဘလော့ဂ်ကို ဖုံးကွယ်မထားတာတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ သို့သော် မှတ်သားထားရမည့် စိတ်ဝင်စားစရာအချက်တစ်ခုမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် သမုဒ္ဒရာကြားတွင် နှစ်လမ်းသွားလမ်းရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ဤလက်ကျန်ငွေကို နှောင့်ယှက်သောအခါ သင်နှင့် နောင်လာနောက်သား မျိုးဆက်များ ခြားနားချက်ကို အမှန်ပင် သတိပြုမိလိမ့်မည်။

သင့်ပုံပြင်များ

ဤအချက်ကို စိတ်ထဲတွင်ထားခြင်းဖြင့် The Ocean Foundation သည် သမုဒ္ဒရာနှင့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အတွေ့အကြုံများကို လေ့လာရန် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူအမျိုးမျိုးထံ ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း သမုဒ္ဒရာများကို ထူးထူးခြားခြားနည်းလမ်းများဖြင့် ဖြတ်ကျော်ကာ အတွေ့အကြုံရှိသူများ ရရှိရန်ဖြစ်သည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေမှာ လုပ်ကိုင်ကြသူတွေအပြင် သမုဒ္ဒရာကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်း တန်ဖိုးထားတတ်သူတွေဆီက ကြားပါတယ်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရသော သမုဒ္ဒရာတစ်ခုနှင့် ကြီးပြင်းလာခဲ့သည့် ဂေဟစနစ်ခေါင်းဆောင်၊ သမုဒ္ဒရာ ဓာတ်ပုံဆရာနှင့် အထက်တန်းကျောင်းသူကျောင်းသားများထံမှ ကြားသိရသည်။ ပါဝင်သူတိုင်းအတွက် မေးခွန်းများကို အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်စေပြီး မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း အဖြေများသည် ကွဲပြားပြီး စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းသည်။ 

Nina Koivula | EHS စည်းမျဉ်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာပံ့ပိုးပေးသူအတွက် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုမန်နေဂျာ

မေး- သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်တရက ဘာလဲ။  

“ကျွန်မအသက် 7 နှစ်လောက်က အီဂျစ်မှာ ခရီးထွက်ခဲ့ကြတယ်။ ကမ်းခြေသွားရတာ စိတ်လှုပ်ရှားနေပြီး ပင်လယ်ခွံတွေနဲ့ ရောင်စုံကျောက်တုံးတွေ (ကလေးအတွက် ရတနာတွေ) ကို ရှာနေပေမယ့် အဲဒါတွေအကုန်လုံး ဒါမှမဟုတ် ဆီယိုဖိတ်မှုကြောင့်လို့ ယူဆရတဲ့ ကတ္တရာစေးနဲ့ အနည်းဆုံး တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖုံးအုပ်ထားတယ်၊ ) အဖြူခွံနဲ့ ကတ္တရာစေးနက်ကြားက ကြမ်းတမ်းတဲ့ ခြားနားမှုကို သတိရမိတယ်။ မေ့ဖျောက်ရခက်တဲ့ ဘိနပ်အမျိုးအစားအနံ့လည်း ရှိတယ်။” 

မေး- မကြာသေးမီက သင်မျှဝေလိုတဲ့ ပင်လယ်ပြင်အတွေ့အကြုံကို သင် ရှိခဲ့ပါသလား။ 

“မကြာသေးမီက၊ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာအနီး နှစ်ကုန်အားလပ်ရက်တွေကို ဖြတ်သန်းခွင့်ရခဲ့တယ်။ မတ်စောက်သော ချောက်ကမ်းပါးနှင့် ဟောက်သောပင်လယ်ကြားတွင် လမ်းလျှောက်သည့်အခါ ကမ်းခြေတွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် သမုဒ္ဒရာ၏ တိုင်းတာနိုင်သော စွမ်းအားကို အမှန်တကယ်ပင် တန်ဖိုးရှိစေပါသည်။"

မေး- ပင်လယ်ပြင်ထိန်းသိမ်းရေးက မင်းအတွက် ဘာအဓိပ္ပာယ်လဲ။  

“ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အဏ္ဏဝါဂေဟစနစ်တွေကို ကောင်းကောင်းဂရုမစိုက်ရင် ကမ္ဘာပေါ်က သက်ရှိတွေက မဖြစ်နိုင်တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ လူတိုင်းပါဝင်နိုင်သည်- သင်ပါဝင်ကူညီရန် သိပ္ပံပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ရန် မလိုအပ်ပါ။ ကမ်းခြေမှာနေရင် ခဏလောက် အမှိုက်တွေ ကောက်ပြီး ကမ်းရိုးတန်းကို တွေ့တာထက် နည်းနည်း ပိုအဆင်ပြေတယ်”

Stephanie Menick | Occasions Gift Store ပိုင်ရှင်

မေး- သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်တရက ဘာလဲ။ ဘယ်သမုဒ္ဒရာ 

“သမုဒ္ဒရာစီးတီး… ကျွန်တော် ဘယ်အသက်အရွယ်မှန်း မသိပေမယ့် မူလတန်းကျောင်းမှာ မိသားစုနဲ့ အတူတူ သွားဖူးပါတယ်။”

မေး- မင်းရဲ့ကလေးတွေကို သမုဒ္ဒရာထဲကို ခေါ်ဆောင်လာဖို့ ဘာကို မျှော်လင့်ထားလဲ။ 

"လှိုင်းတံပိုးတွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုတွေ၊ စိတ်လှုပ်ရှားစရာတွေ၊ ကမ်းခြေပေါ်က အခွံတွေနဲ့ ပျော်စရာအချိန်တွေ"

မေး- သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရှုထောင့်ကနေ သမုဒ္ဒရာတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေအပေါ် မင်းရဲ့နားလည်မှု ဒါမှမဟုတ် ရောင်ပြန်ဟပ်မှုက ဘယ်လိုလဲ။ 

“တိရစ္ဆာန်တွေအတွက် သမုဒ္ဒရာတွေ သန့်ရှင်းပြီး ဘေးကင်းစေဖို့ အမှိုက်ပစ်တာကို ရပ်တန့်ဖို့ လိုတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် သိပါတယ်။”

မေး- နောင်လာနောက်သားတွေအတွက် မင်းရဲ့မျှော်လင့်ချက်ကဘာလဲ၊ သမုဒ္ဒရာနဲ့ ဘယ်လိုဆက်ဆံမလဲ။ 

“သမုဒ္ဒရာတွေကို ကာကွယ်ဖို့ လူတွေရဲ့ အမူအကျင့်တွေ ပြောင်းလဲလာတာကို ကျွန်တော် မြင်ချင်ပါတယ်။ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သင်ယူမယ်ဆိုရင် သူတို့နဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ပြီး သူတို့အရင်ကထက် ပိုကောင်းတဲ့ အလေ့အထတွေ ရှိပါလိမ့်မယ်။” 

ဒေါက်တာ Susanne Etti | Intrepid Travel အတွက် Global Environmental Impact Manager

မေး- သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံး ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တရက ဘာလဲ။

“ကျွန်တော် ဂျာမနီမှာ ကြီးပြင်းလာတဲ့အတွက် ကျွန်တော့်ရဲ့ ငယ်ဘဝက အဲလ်ပ်တောင်တန်းမှာ ကုန်ဆုံးခဲ့ရပေမယ့် သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံး အမှတ်တရကတော့ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာထဲက ပင်လယ်မြောက်မြားစွာထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ မြောက်ပင်လယ်ပါ။ Wadden Sea National Parks ကိုလည်း လည်ပတ်ရတာ နှစ်သက်ပါတယ်။https://whc.unesco.org/en/list/1314) ငှက်မျိုးစိတ်များစွာကို မွေးမြူနိုင်သော သဲသောင်များနှင့် ရွှံ့အိမ်များရှိသော ရင်သပ်ရှုမောဖွယ်ကောင်းသော တိမ်သောကမ်းရိုးတန်းပင်လယ်တစ်ခု။”

မေး- ဘယ်သမုဒ္ဒရာ (ပစိဖိတ်/အတ္တလန္တိတ်/အိန္ဒိယ/အာတိတ်စသည်) နဲ့ အခုဆက်စပ်မှုအရှိဆုံးလို့ သင်ခံစားရပါသလဲ၊ ဘာကြောင့်လဲ။

“အီကွေဒေါ[ရဲ့] မိုးသစ်တောမှာ ဇီဝဗေဒပညာရှင်အဖြစ် အလုပ်လုပ်ရင်း Galapagos ကို သွားရောက်လည်ပတ်တာကြောင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာနဲ့ ဆက်စပ်မှုအရှိဆုံးပါပဲ။ သက်ရှိပြတိုက်တစ်ခုနှင့် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကိုပြသသည့်အနေဖြင့်၊ ကျွန်းစုသည် ဇီဝဗေဒပညာရှင်တစ်ဦးအဖြစ်နှင့် သမုဒ္ဒရာနှင့် ကုန်းပေါ်အခြေခံသော တိရစ္ဆာန်များကို ကာကွယ်ရန် အရေးတကြီးလိုအပ်နေသည့်အတွက် ကျွန်ုပ်အပေါ် တည်မြဲသောအထင်အမြင်ကို ချန်ထားခဲ့သည်။ အခု သြစတြေးလျမှာနေထိုင်ပြီး ပြည်နယ်တိုင်းနီးပါးက သမုဒ္ဒရာရေတွေနဲ့ ဝန်းရံထားတဲ့ ကျွန်းတိုက်ကြီးမှာ ရှိနေရတာ ကံကောင်းပါတယ် - ငါ့မွေးရပ်မြေ ဂျာမနီနဲ့ အလွန်ကွာခြားပါတယ်။ အခုဆို လမ်းလျှောက်တာ၊ စက်ဘီးစီးတာ၊ တောင်ပိုင်းသမုဒ္ဒရာထဲက သဘာဝတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ရတာကို နှစ်သက်တယ်။"

မေး- ပင်လယ်ပြင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ecotourism စွန့်စားခန်းကို ဘယ်ခရီးသွားက ရှာတာလဲ။ 

“ဂေဟစနစ် ခရီးသွားလာမှုရဲ့ နောက်ကွယ်က တွန်းအားကတော့ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်နဲ့ သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေ၊ ဒေသခံလူထုတွေနဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ရေတိုအကျိုးအမြတ်တွေထက် ရေရှည်တည်တံ့အောင် အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့ စျေးကွက်ဖော်ဆောင်သူတွေ၊ ပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို လက်တွဲလုပ်ဆောင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်အားထက်သန်သော ခရီးသွားများသည် လူမှုရေး၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ သတိရှိကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အသိုက်အဝန်း၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ကြောင်း သူတို့သိသည်။ ခရီးသွားများအနေနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏အကျိုးသက်ရောက်မှုကို နားလည်ကြပြီး ကမ္ဘာမြေနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏သမုဒ္ဒရာများကို အပြုသဘောဆောင်သောနည်းလမ်းဖြင့် လှူဒါန်းလိုကြသည်။ သူတို့သည် အပြောင်းအလဲအတွက် လှုံ့ဆော်လိုစိတ်၊ သတိ၊ လေးစားမှုရှိပြီး၊ သူတို့ရဲ့ ခရီးစဉ်က လူတွေကို မလေးစားဘူးဆိုတာကို သူတို့ သိချင်ကြပါတယ်။ ဒါမှ မှန်မှန်ကန်ကန်လုပ်ရင် ခရီးက နှစ်ယောက်စလုံး ရှင်သန်အောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။”

မေး- ဂေဟစနစ်နဲ့ သမုဒ္ဒရာ ကျန်းမာရေးက ဘယ်လို ဆက်စပ်နေလဲ။ သမုဒ္ဒရာကျန်းမာရေးသည် သင့်လုပ်ငန်းအတွက် အဘယ်ကြောင့် အလွန်အရေးကြီးသနည်း။ 

“ခရီးသွားလုပ်ငန်းက အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ပေမယ့် ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုလည်း လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပါတယ်။ စနစ်တကျ စီစဉ်ထားပြီး စီမံခန့်ခွဲသည့်အခါ ရေရှည်တည်တံ့သော ခရီးသွား လုပ်ငန်းသည် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု၊ ပါဝင်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များနှင့် သဘာဝ သယံဇာတ ကာကွယ်ရေးတို့ကို အထောက်အကူပြုနိုင်ပြီး နိုင်ငံတကာ နားလည်မှု မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များ တိုးပွားလာနေသည့် ခရီးသွားများဝင်ရောက်လာမှုကို စီမံခန့်ခွဲရန် အမျိုးမျိုးသော ခရီးသွားဟော့စပေါ့များသည် သမုဒ္ဒရာကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် ဆိုးကျိုးများ၊ ရေအောက်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အဆိပ်သင့်နေကာခရင်မ်များ၏ သက်ရောက်မှုများ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ပင်လယ်ပြင်ရှိ ပလတ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှုစသည်ဖြင့် စီမံခန့်ခွဲရန် ရုန်းကန်နေရသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိပါသည်။

ကျန်းမာသောသမုဒ္ဒရာများသည် အလုပ်အကိုင်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာကို ပံ့ပိုးပေးကာ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို ထိန်းညှိပေးကာ ရာသီဥတုကို ထိန်းညှိပေးကာ ကမ်းရိုးတန်းဒေသအသိုင်းအဝိုင်းများ၏ သာယာဝပြောရေးကို ပံ့ပိုးပေးသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ သန်းပေါင်းများစွာသောလူများ—အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး-- အလုပ်အကိုင်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာအရင်းအမြစ်အဖြစ် ကျန်းမာသောသမုဒ္ဒရာများကို မှီခိုအားထားနေရပြီး စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို အားပေးရန်နှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏သမုဒ္ဒရာများကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် ရေရှည်တည်တံ့သောမက်လုံးများကို လှုံ့ဆော်ပေးရန်အတွက် ဟန်ချက်ညီညီရှာဖွေရန် အရေးတကြီးလိုအပ်မှုကို ထောက်ပြသည်။ သမုဒ္ဒရာသည် အဆုံးမရှိဟု ထင်ရသော်လည်း အပြန်အလှန် အဖြေရှာရန် လိုအပ်သည်။ ဤအရာသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ သမုဒ္ဒရာများနှင့် အဏ္ဏဝါသက်ရှိများအတွက်သာမက ကျွန်ုပ်တို့၏လုပ်ငန်းအတွက်သာမက လူသားများ၏ ရှင်သန်မှုအတွက်ပါ အရေးကြီးပါသည်။”

မေး- ပင်လယ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဂေဟဗေဒ ခရီးသွားလာရေး ခရီးစဉ်ကို စီစဉ်တဲ့အခါမှာ အဓိက အရောင်းရဆုံးအချက်တွေက ဘာတွေလဲ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သိပ္ပံအသိပညာက သမုဒ္ဒရာနဲ့ သင့်လုပ်ငန်းအတွက်ရော ဘယ်လိုကူညီပေးနိုင်မလဲ။ 

“ဥပမာတစ်ခုက Intrepid သည် 2022/23 ရာသီကို Ocean Endeavor တွင် စတင်ခဲ့ပြီး အန္တာတိကတွင် ပိုမိုရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဧည့်သည်အတွေ့အကြုံကို ပေးဆောင်ရန် ပန်းတိုင်တစ်ခုစီရှိကြသော အထူးလေ့လာရေးခရီးလမ်းညွှန် 65 ဦးကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ပုံမှန်ဝန်ဆောင်မှုမှ ပင်လယ်စာများကို ဖယ်ရှားပစ်ရန် ပထမဆုံး အန္တာတိတ်အော်ပရေတာဖြစ်လာခြင်းအပါအဝင် ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုဆိုင်ရာ ပဏာမခြေလှမ်းများစွာကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ လေ့လာရေးခရီးတစ်ခုစီတွင် အပင်အခြေခံညနေခင်းတစ်ခုစီကို ဝန်ဆောင်မှုပေးသည်။ သုတေသနနှင့် လေ့လာသင်ယူမှုကို ပံ့ပိုးပေးသည့် နိုင်ငံသားသိပ္ပံပရိုဂရမ်ငါးခုကို ကမ်းလှမ်းခြင်း၊ 2023 ခုနှစ်တွင် WWF-Australia နှင့် WWF-Australia နှင့် Giants of Antarctica ခရီးစဉ်များကို လည်ပတ်ခဲ့သည်။ Tasmania တက္ကသိုလ်နှင့် နှစ်နှစ်ကြာ သုတေသနပရောဂျက်တစ်ခုတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် စူးစမ်းလေ့လာရေးသင်္ဘောများသည် မတူကွဲပြားသော ခရီးသွားအုပ်စုများကြား အန္တာတိကနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်နိုင်ပုံကို ရှာဖွေစူးစမ်းခဲ့ကြသည်။

ကာကွယ်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းလို့ ပြောကြမယ့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ပညာရှင်အချို့ ရှိပါတယ်။ အန္တာတိက ဟိုမှာ ခရီးသွားဖို့ လုံးဝမဟုတ်ဘူး။ ရိုးရှင်းစွာလည်ပတ်ခြင်းဖြင့်၊ သင်သည် အန္တာတိကတိုက်ကို အထူးဖြစ်စေသည့် အလွန် 'ပျက်စီးခြင်း' ကို ပျက်စီးစေပါသည်။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ စာရင်းသွင်းထားသော မြင်ကွင်းမဟုတ်ပါ။ ဒါပေမယ့် မင်းရဲ့သက်ရောက်မှုကို ကန့်သတ်ဖို့နဲ့ ဝင်ရိုးစွန်းပတ်ဝန်းကျင်ကို ကာကွယ်ဖို့ မင်းလုပ်နိုင်တဲ့အရာတွေရှိတယ်။ ဝင်ရိုးစွန်း သိပ္ပံပညာရှင် အများအပြား၏ ငြင်းခုံချက်မှာ အန္တာတိကတိုက်သည် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ပတ်သက်သော လူများကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် အသိပညာပေးရာတွင် ထူးခြားသော စွမ်းရည်တစ်ခု ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ဆန်းကြယ်သော စွမ်းအားတစ်ခုနီးပါး။ ပျမ်းမျှခရီးသွားများကို စိတ်အားထက်သန်သူများအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးသည်။ သံတမန်အဖြစ် လူတွေကို ထွက်သွားစေချင်ပြီး တော်တော်များများ လုပ်ကြပါတယ်။

Ray ကောလင်း | Ocean ဓာတ်ပုံဆရာနှင့် RAYCOLINSPHOTO ၏ပိုင်ရှင်

မေး။ သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်တရက ဘာလဲ။

“ပင်လယ်ပြင်နဲ့ ထိတွေ့ရတဲ့ အစောဆုံးနေ့ရက်တွေကို အမှတ်ရစရာ ၂ ခုရှိပါတယ်။ 

1. အမေ့ပခုံးကို ကိုင်ထားပြီး ရေအောက်မှာ ရေကူးနေတာကို သတိရတယ်၊ အလေးချိန်မဲ့တဲ့ ခံစားချက်ကို သတိရပြီး အဲဒီ့အောက်မှာ တခြားကမ္ဘာတစ်ခုလို ခံစားရတယ်။ 

2. စျေးပေါတဲ့ ရေမြှုပ်ဘော်ဒီဘုတ်ကို အဖေယူခဲ့တာကို သတိရပြီး Botany ပင်လယ်အော်ရဲ့ လှိုင်းသေးသေးလေးထဲကို ရောက်သွားပြီး သဲပေါ်ကို တွန်းပို့လိုက်တဲ့ စွမ်းအင်ခံစားချက်ကို သတိရမိပါတယ်။ ငါအဲ့တာကိုကြိုက်ခဲ့ဖူးတယ်!"

မေး။ ပင်လယ်ပြင်ဓာတ်ပုံဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်လာအောင် ဘာက လှုံ့ဆော်ပေးတာလဲ။ 

“ကျွန်မ အသက် ၇ နှစ်၊ ၈ နှစ်လောက်မှာ အဖေက သူ့အသက်ကို သတ်ခဲ့ပြီး ကမ်းခြေကနေ ဆစ်ဒနီကနေ ပင်လယ်ပြင်မှာ အသစ်ပြန်စဖို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြတယ်။ သမုဒ္ဒရာသည် ထိုအချိန်မှစ၍ ကျွန်ုပ်အတွက် အလွန်ကောင်းမွန်သော ဆရာဖြစ်လာခဲ့သည်။ စိတ်ရှည်မှု၊ လေးစားမှုနဲ့ စီးဆင်းမှုနဲ့အတူ ဘယ်လိုသွားရမလဲ သင်ပေးတယ်။ ဖိစီးမှုတွေ ဒါမှမဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ကြုံလာရတဲ့အခါ လှည့်ကြည့်မိတယ်။ ဧရာမ ကြီးကြီးစီးပြီး ပါးဖောင်းပြီး တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် ရွှင်လန်းစေတဲ့အခါ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲလုပ်တယ်။ အဲဒါက ကျွန်မကို အများကြီး ပေးခဲ့ပြီး ကျွန်မ ဘဝတစ်ခုလုံးရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို အခြေခံပြီး လုပ်ခဲ့တယ်။ 

ကျွန်ုပ်၏ပထမဆုံးကင်မရာ (ဒူးဒဏ်ရာပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ အချိန်အားဖြည့်လေ့ကျင့်ခန်းမှ) ကိုယူသောအခါ၊ ပြန်လည်နာလန်ထူရန်လမ်းပေါ်တွင်ဓာတ်ပုံရိုက်ရန်တစ်ခုတည်းသောယုတ္တိဗေဒဘာသာရပ်ဖြစ်သည်။" 

မေး- လာမယ့်နှစ်တွေမှာ သမုဒ္ဒရာ/သမုဒ္ဒရာမျိုးစိတ်တွေက ဘယ်လိုပြောင်းလဲလာမယ်၊ အဲဒါက မင်းရဲ့လုပ်ငန်းကို ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မယ်လို့ ထင်လဲ။ 

“ကျယ်ပြန့်လာတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေက ကျွန်တော့်ရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းကို ထိခိုက်ရုံသာမကဘဲ ကျွန်တော်တို့ဘဝရဲ့ ကဏ္ဍပေါင်းစုံအတွက် လေးနက်တဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနေတယ်။ ဂြိုလ်၏အဆုတ်ဟု မကြာခဏရည်ညွှန်းလေ့ရှိသော သမုဒ္ဒရာသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ရာသီဥတုကိုထိန်းညှိရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်နေပြီး ယင်း၏မကြုံစဖူးသောအသွင်ပြောင်းမှုသည် စိုးရိမ်စရာဖြစ်စေသည်။ 

မကြာသေးမီက မှတ်တမ်းများက သမိုင်းတွင် တွေ့ကြုံဖူးသမျှ အပူဆုံးလကို ညွှန်ပြပြီး ဤကြောက်မက်ဖွယ်ရာ လမ်းကြောင်းသည် သမုဒ္ဒရာ၏ အက်ဆစ်ဓာတ်နှင့် ပြင်းထန်စွာ အရောင်ချွတ်သည့် ဖြစ်ရပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး သမုဒ္ဒရာ၏ အသက်ရှင်သန်ရေး အရင်းအမြစ်များကို မှီခိုနေရသော မရေမတွက်နိုင်သော လူများ၏ အသက်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာ လုံခြုံမှုကို အန္တရာယ် ဖြစ်စေပါသည်။  

ထို့အပြင် ပြင်းထန်သော ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်များတွင် လှိုင်းလုံးများသည် အခြေအနေ၏ ဆွဲငင်အားကို တိုးစေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏အနာဂတ်နှင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များအတွက် ချန်ထားခဲ့သည့် အမွေအနှစ်များကို ကျွန်ုပ်တို့ တွေးတောနေချိန်တွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ကမ္ဘာမြေနှင့် ၎င်း၏သမုဒ္ဒရာများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းသည် အရေးတကြီးနှင့် နှလုံးသားထဲမှ ပူပန်စရာဖြစ်လာပါသည်။”

Santa Monica မှ အထက်တန်းကျောင်း ကျောင်းသားများ၏ စစ်တမ်း | ဒေါက်တာ Kathy Griffis ၏ စေတနာ

မေး- သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်တရက ဘာလဲ။ 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး“ပင်လယ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်ရစရာကတော့ LA ကိုပြောင်းလာတုန်းက ကားပြတင်းပေါက်ကနေ ငေးကြည့်ရတာ သတိရပြီး ထာဝစဉ်ဆွဲဆန့်သွားပုံရတဲ့အတွက် အံ့ဩစရာပါပဲ။” 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: "ပင်လယ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပထမဆုံးအမှတ်တရကတော့ စပိန်ကိုသွားလည်တုန်းက ဝမ်းကွဲဝမ်းကွဲတွေနဲ့ [M]arbella ကမ်းခြေကို အပန်းဖြေဖို့ ၃ တန်းလောက်မှာ သွားခဲ့တာပါ..."

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: "ကျွန်တော့်မိဘတွေက ကျွန်တော့်ကို [G]eorgia မှာရှိတဲ့ jackal ကျွန်းမှာ ကမ်းခြေကို ခေါ်သွားပြီး သဲကလွဲလို့ ရေကို မကြိုက်ဘူး[.]" 

မေး- အထက်တန်းကျောင်း (ဒါမှမဟုတ် အလယ်တန်းကျောင်း) မှာ အဏ္ဏဝါဗေဒဘာသာရပ် (တစ်ခုခုဖြစ်ရင်) ဘာသင်ယူခဲ့လဲ။ သမုဒ္ဒရာဗေဒဘာသာရပ်ကို သင်လေ့လာခဲ့လျှင် သင့်အတွက် ထူးခြားသည့်အချက်အချို့ကို ပြန်သတိရမိပေမည်။ 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: “ပင်လယ်ထဲမှာ လူတွေထည့်ထားတဲ့ အမှိုက်တွေအကြောင်း သင်ယူခဲ့ရတာ မှတ်မိတယ်။ ကျွန်ုပ်အတွက် အမှန်တကယ် ထင်ရှားသောအရာမှာ Great Pacific Garbage Patch ကဲ့သို့သော [ဖြစ်ရပ်များ] နှင့် ၎င်းတို့အတွင်းရှိ မိုက်ခရိုပလတ်စတစ် သို့မဟုတ် အခြားအဆိပ်အတောက်များကြောင့် သတ္တဝါ မည်မျှထိခိုက်နိုင်သည်၊ ထို့ကြောင့် အစာကွင်းဆက်တစ်ခုလုံး ပြတ်တောက်သွားစေသည်။ နောက်ဆုံးတွင်၊ ဤညစ်ညမ်းမှုသည် [m] အတွင်းရှိ အဆိပ်အတောက်များဖြင့် တိရစ္ဆာန်များကို မျိုချသည့်ပုံစံဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ထံသို့ ပြန်ပို့နိုင်သည်။”

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: “ဒီအချိန်မှာ ကျွန်တော်ဟာ ကလေးတွေကို ဘာသာရပ်များစွာကို သင်ကြားပေးတဲ့ ပရိုဂရမ်တစ်ခုအတွက် စေတနာ့ဝန်ထမ်းလုပ်နေပြီး သမုဒ္ဒရာဗေဒအဖွဲ့မှာ ပါ၀င်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ 3 ပတ်လောက်က အဲ့ဒီမှာ ပင်လယ်သတ္တဝါတွေအကြောင်း ငါလေ့လာခဲ့ရပေမယ့် ရွေးချယ်ရမယ်ဆိုရင်တော့ ငါ့အတွက် အထူးခြားဆုံးကတော့ သူ့ရဲ့စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ စားသောက်နည်းကြောင့်ပဲ ကြယ်ပဲဖြစ်လိမ့်မယ်။ [s]ea [s] ကတ္တရာစေးစားပုံမှာ ၎င်းသည် ၎င်း၏သားကောင်ကို ဦးစွာဆုပ်ကိုင်ပြီးနောက် ၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ပျော်ဝင်စေရန်နှင့် ပျော်ဝင်နေသော အာဟာရများကို စုပ်ယူရန်အတွက် သတ္တဝါ၏ အစာအိမ်ပေါ်သို့ လွှတ်တင်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။” 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: “ကုန်းတွင်းပိတ်အနေအထားမှာ ကျွန်တော်နေထိုင်ခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် သမုဒ္ဒရာရဲ့ ပထဝီဝင်အနေအထား အခြေခံတွေကို သိလိုက်ရတာက သမုဒ္ဒရာက ရေအေးနဲ့ ပူနွေးတဲ့ရေတွေကို ဘယ်လိုစီးဆင်းစေသလဲ၊ သမုဒ္ဒရာထဲကဆီတွေ ဝင်လာတဲ့ [တိုက်ကြီး] စင်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ရေအောက်မီးတောင်များ၊ ကျောက်တန်းများ၊ ထိုကဲ့သို့သော အရာများ။]” 

မေး- သမုဒ္ဒရာထဲက ညစ်ညမ်းမှုတွေနဲ့ သမုဒ္ဒရာကျန်းမာရေးကို ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ အမြဲသတိပြုမိပါသလား။ 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: "သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ညစ်ညမ်းမှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာ နားလည်ထားလို့ အမြဲတမ်းကြီးပြင်းလာခဲ့တယ် ထင်ရပေမယ့် အလယ်တန်းကျောင်းတက်ချိန်အထိ အဲဒါရဲ့ ဆိုးရွားမှုကို တကယ်နားမလည်ခဲ့ဘူး။" 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး“မဟုတ်ဘူး သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ညစ်ညမ်းမှုတွေအကြောင်း ငါ ၆ တန်းလောက်အထိ သင်ယူခဲ့တာမဟုတ်ဘူး။” 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး: "သူငယ်တန်းကတည်းက ကြိုက်ဖူးတဲ့ ကျောင်းတွေအားလုံးမှာ အကြီးအကျယ် တူးရတာ ဟုတ်ပါတယ်။" 

မေး- သမုဒ္ဒရာရဲ့ အနာဂတ်က ဘယ်လိုဖြစ်မယ်လို့ ထင်လဲ။ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု (သို့မဟုတ် အခြားပြောင်းလဲမှုများ) သည် သင့်တစ်သက်တာတွင် ပျက်စီးလိမ့်မည်ဟု သင်ထင်ပါသလား။ ပီပီ။ 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး“ကျွန်ုပ်တို့၏မျိုးဆက်များသည် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု၏ သက်ရောက်မှုများကို တွေ့ကြုံခံစားရမည်ဟု ကျွန်ုပ်လုံးဝယုံကြည်ပါသည်။ အပူမှတ်တမ်းတွေ ကျိုးပျက်သွားတဲ့သတင်းကို ငါမြင်ပြီးပြီ၊ အနာဂတ်မှာ ဆက်ပြီး ကျိုးသွားနိုင်တယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ သမုဒ္ဒရာတွေက ဒီအပူအများစုကို စုပ်ယူကြပြီး၊ ဆိုလိုတာက သမုဒ္ဒရာအပူချိန်ဟာ ဆက်လက်မြင့်တက်နေဦးမှာပါ။ ယင်းက သမုဒ္ဒရာများအတွင်းရှိ အဏ္ဏဝါသက်ရှိများကို သိသာထင်ရှားစွာ ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်သော်လည်း ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မြင့်တက်မှုနှင့် ပိုမိုပြင်းထန်သောမုန်တိုင်းများအသွင်ဖြင့် လူသားလူဦးရေအပေါ် ရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေမည်ဖြစ်သည်။” 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး“သမုဒ္ဒရာရဲ့ အနာဂတ်ဟာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အပူတွေကို စုပ်ယူနိုင်လို့ အပူချိန် ဆက်လက်မြင့်တက်နေဦးမယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ 

မြင့်တက်လာခြင်း ၉^th တနျး“ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် သမုဒ္ဒရာထဲမှာ အများအားဖြင့် အပြောင်းအလဲတွေ အများကြီးရှိမယ် ထင်ပါတယ် ပင်လယ်ရေတက်လာတာနဲ့အမျှ သန္တာကျောက်တန်းတွေ များများစားစား များများစားစား များများစားစား ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလာတာနဲ့အမျှ ကုန်းမြေထက် သမုဒ္ဒရာတွေ ပိုများလာမယ် ထင်ပါတယ်။ အဲဒီက သင်္ဘောတွေက သမုဒ္ဒရာက လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၅၀ လောက်ကထက်တောင် ပိုကျယ်လောင်လာလိမ့်မယ်။”

သမုဒ္ဒရာ အတွေ့အကြုံ

မျှော်လင့်ထားသည့်အတိုင်း၊ အထက်ဖော်ပြပါ ဇာတ်လမ်းများသည် သမုဒ္ဒရာ၏ အထင်အမြင်နှင့် သက်ရောက်မှုမျိုးစုံကို ပြသသည်။ မေးခွန်းများကို ဖြေကြားရာတွင် သင်ဖတ်လိုက်သည့်အတိုင်း မှတ်သားစရာများစွာရှိသည်။ 

အောက်ပါအချက်သုံးချက်ကို မီးမောင်းထိုးပြသည်- 

1. သမုဒ္ဒရာသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများစွာနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသောကြောင့် သမုဒ္ဒရာအရင်းအမြစ်များကို ကာကွယ်ခြင်းသည် သဘာဝအတွက်သာမက ငွေကြေးဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များအတွက်ပါ အရေးကြီးပါသည်။ 
2. အထက်တန်းကျောင်းသူကျောင်းသားများသည် ယခင်မျိုးဆက်များထက် သမုဒ္ဒရာအန္တရာယ်များကို နက်နဲစွာ နားလည်သဘောပေါက်လာကြသည်။ အထက်တန်းကျောင်းမှာ ဒီနားလည်မှုအဆင့်ရှိတယ်ဆိုရင် စဉ်းစားကြည့်ပါ။  
3. လူဝတ်ကြောင်များနှင့် သိပ္ပံပညာရှင်များသည် သမုဒ္ဒရာ၏ လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရသော စိန်ခေါ်မှုများကို သတိပြုမိကြသည်။

*အဖြေများကို ရှင်းလင်းစွာ တည်းဖြတ်သည်* 

ထို့ကြောင့် ဤဘလော့ဂ်၏ အဖွင့်မေးခွန်းကို ပြန်လည်ကြည့်ရှုသောအခါတွင် အဖြေအမျိုးမျိုးကို တွေ့နိုင်သည်။ သို့သော်၊ ၎င်းသည် သမုဒ္ဒရာနှင့် လူသားတို့၏ အတွေ့အကြုံ၏ ကွဲပြားမှုဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့၊ တိုက်ကြီးများ၊ စက်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် ဘဝအဆင့်များတစ်လျှောက် ကျွန်ုပ်တို့ကို အမှန်တကယ် ချည်နှောင်ထားသည်။