Thermoregulating Ectotherm

The Ocean Foundation မှ ဆက်သွယ်ရေးအလုပ်သင်ဟောင်း Jake Zadik မှ ယခု Cuba တွင် ပညာသင်ကြားနေပါသည်။

ဒီတော့ အပူချိန်ထိန်းညှိပေးတဲ့ ectotherm ဆိုတာ ဘာလဲ၊ မင်းမေးမယ်။ “ectotherm” ဟူသော စကားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော ယေဘုယျအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ရှိသည့် တိရစ္ဆာန်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အပူချိန်ကို ထိန်းညှိလို့ မရပါဘူး။ လူတွေက သူတို့ကို “သွေးအေး” လို့ မကြာခဏ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိပေမယ့် ဒီဝေါဟာရဟာ လူတွေကို မကြာခဏ လွဲမှားစွာ ညွှန်ပြလေ့ရှိပါတယ်။ Ectotherms တွင်တွားသွားသတ္တဝါများ၊ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါများနှင့် ငါးများပါဝင်သည်။ ဤတိရစ္ဆာန်များသည် ပူနွေးသောပတ်ဝန်းကျင်တွင် ရှင်သန်တတ်သည်။ သွေးနွေး (နို့တိုက်သတ္တဝါ) နှင့် သွေးအေး (တွားသွားသတ္တဝါ) တို့၏ အူတိုင်အပူချိန်၏ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုအဖြစ် ဆက်တိုက်စွမ်းအင်ထွက်ရှိခြင်း။

“အပူချိန်ထိန်းညှိခြင်း” ဆိုသည်မှာ အပူချိန်နှင့်ပတ်သက်ပြီး အနည်းငယ်မျှသော တိရစ္ဆာန်များ၏ အတွင်းအပူချိန်ကို ထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ အပြင်မှာ အေးတဲ့အခါ ဒီသက်ရှိတွေက နွေးနွေးထွေးထွေး နေနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ အပြင်မှာ ပူလာတဲ့အခါ ဒီတိရစ္ဆာန်တွေဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ အေးမြစေပြီး အပူလွန်ကဲမှု မရှိပါဘူး။ ဤအရာများသည် ငှက်များနှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများကဲ့သို့ “ endotherms” များဖြစ်သည်။ Endotherms များသည် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းထားနိုင်စွမ်းရှိပြီး homeotherms ဟုလည်းခေါ်ဆိုကြသည်။

ထို့ကြောင့်၊ ဤဘလော့ဂ်၏ ခေါင်းစဉ်သည် အမှန်တကယ် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်—၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်သော သက်ရှိများဖြစ်သော်လည်း ၎င်း၏ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို တက်ကြွစွာ ထိန်းညှိနိုင်စွမ်းရှိကြောင်း သင်သဘောပေါက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဟုတ်တယ်၊ တကယ့်ကို ထူးခြားတဲ့ သတ္တဝါပါ။

ဤလသည် The Ocean Foundation မှ ပင်လယ်လိပ်လဖြစ်သောကြောင့် ကျွန်ုပ်သည် သားရေပြန်ပင်လယ်လိပ်နှင့် ၎င်း၏ အထူးအပူချိန်ထိန်းညှိမှုအကြောင်း ရေးရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ခြေရာခံ သုတေသနပြုချက်များအရ ဤလိပ်သည် သမုဒ္ဒရာများကိုဖြတ်၍ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာနိုင်သော လမ်းကြောင်းများရှိပြီး ကျယ်ပြောလှသော နေထိုင်စရာနေရာများသို့ အဆက်မပြတ်လာရောက်လည်ပတ်သူများဖြစ်ကြောင်း ပြသထားသည်။ ၎င်းတို့သည် အာဟာရကြွယ်ဝသော်လည်း ကနေဒါနိုင်ငံ၊ Nova Scotia အထိ မြောက်ဘက်အစွန်ဆုံး အေးသောရေများဆီသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြပြီး ကာရေဘီယံတစ်လျှောက် အပူပိုင်းရေပြင်တွင် အသိုက်များရှိသည်။ အခြားတွားသွားသတ္တဝါများသည် ထိုကဲ့သို့သော ကျယ်ပြန့်သော အပူချိန်အခြေအနေများကို တက်ကြွစွာသည်းခံခြင်းမရှိ—အေးခဲနေသောအပူချိန်အောက်ခံနိုင်သောတွားသွားသတ္တဝါများရှိနေသောကြောင့် တက်ကြွစွာပြောသော်လည်း ဆောင်းခိုနေသည့်အခြေအနေတွင် ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သားမွေးဗေဒင်ပညာရှင်များနှင့် အဏ္ဏဝါဇီဝဗေဒပညာရှင်များကို နှစ်ပေါင်းများစွာ စွဲလန်းစေခဲ့သော်လည်း မကြာသေးမီက အဆိုပါ တွားသွားသတ္တဝါကြီးများသည် ၎င်းတို့၏ အပူချိန်ကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိန်းညှိပေးကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

...ဒါပေမယ့် သူတို့က ectotherms တွေ ၊ ဒါကို ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ ???...

အရွယ်အစားသေးငယ်သော ကားတစ်စီးနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့တွင် စံပြုထားသည့် အပူပေးစနစ် မပါရှိပါ။ သို့သော် ၎င်းတို့၏ အရွယ်အစားသည် ၎င်းတို့၏ အပူချိန်ထိန်းညှိမှုတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။ ၎င်းတို့သည် အလွန်ကြီးမားသောကြောင့်၊ သားရေကျောပင်လယ်လိပ်များသည် မျက်နှာပြင်ဧရိယာနှင့် ထုထည်အချိုးနိမ့်သောကြောင့် လိပ်၏အူတိုင်အပူချိန်သည် များစွာနှေးကွေးသောနှုန်းဖြင့် ပြောင်းလဲသွားသည်။ ဤဖြစ်စဉ်ကို "gigantothermy" ဟုခေါ်သည်။ သိပ္ပံပညာရှင်များစွာက ၎င်းသည် ရေခဲခေတ်၏ အထွတ်အထိပ်ကာလတွင် သမိုင်းမတင်မီ တိရစ္ဆာန်ကြီးများ၏ လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြပြီး အပူချိန်များစပြုလာသည် (အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် လျင်မြန်စွာ မအေးနိုင်သောကြောင့်) မျိုးသုဉ်းသွားစေသည်။

လိပ်ကို နို့တိုက်သတ္တဝါများတွင် အများဆုံးတွေ့ရလေ့ရှိသော အဆီအထူအပါးဖြစ်သည့် အညိုရောင် အဆီတစ်ရှူးအလွှာဖြင့် ထုပ်ပိုးထားသည်။ ဤစနစ်သည် တိရစ္ဆာန်၏အူတိုင်တွင် အပူ၏ 90% ကျော်ကို ထိန်းထားနိုင်ပြီး ထိတွေ့သောလက်ဖျားများမှတစ်ဆင့် အပူဆုံးရှုံးမှုကို လျော့ကျစေသည်။ အပူချိန်မြင့်သောရေများတွင် ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ်သာ ဖြစ်ပေါ်သည်။ Flipper လေဖြတ်ခြင်းအကြိမ်ရေ သိသိသာသာလျော့ကျသွားပြီး သွေးသည် အစွန်းများဆီသို့ လွတ်လပ်စွာ ရွေ့လျားပြီး ကာရံထားသော တစ်ရှူးတွင် မဖုံးထားသော နေရာများမှတစ်ဆင့် အပူကို ဖယ်ထုတ်သည်။

Leatherback ပင်လယ်လိပ်များသည် ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းညှိရာတွင် အလွန်အောင်မြင်ကြပြီး ၎င်းတို့သည် ပတ်ဝန်းကျင်အပူချိန်ထက် 18 ဒီဂရီ သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်အပူချိန်အောက်တွင် ထိန်းထားနိုင်စွမ်းရှိသည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ဇီဝဖြစ်စဉ်အရ ပြီးမြောက်သွားသောကြောင့် သားရေလိပ်ပင်လယ်လိပ်များသည် အမှန်တကယ်တွင် အပူချိန်လွန်ကဲသောကြောင့် မယုံနိုင်လောက်အောင်ပင် ငြင်းခုံကြသည်။ သို့သော်၊ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ခန္ဓာဗေဒအရလုပ်ဆောင်ခြင်းမဟုတ်သောကြောင့် သုတေသီအများစုက ၎င်းသည် endothermy ၏သေးငယ်သောဗားရှင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်ဟု သုတေသီများက အကြံပြုထားသည်။

Leatherback လိပ်များသည် ဤစွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်ရန် တစ်ခုတည်းသော အဏ္ဏဝါ ectotherms မဟုတ်ပါ။ Bluefin တူနာငါးသည် ၎င်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ် အူတိုင်တွင် ၎င်းတို့၏ သွေးများကို ထိန်းသိမ်းပေးသည့် ထူးခြားသော ကိုယ်ထည်ဒီဇိုင်းရှိပြီး သားရေကျောနှင့် ဆင်တူသော တန်ပြန်လက်ရှိ အပူဖလှယ်သည့်စနစ် ရှိသည်။ ဓားငါးများသည် နက်ရှိုင်းသော သို့မဟုတ် အေးသောရေထဲတွင် ရေကူးသောအခါတွင် ၎င်းတို့၏ အမြင်အာရုံကို တိုးလာစေရန်အတွက် အလားတူ အညိုရောင် အဆီတစ်ရှူးအလွှာမှတဆင့် ၎င်းတို့၏ ဦးခေါင်းတွင် အပူကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ငါးမန်းဖြူကြီးလိုမျိုး နှေးကွေးတဲ့ ဖြစ်စဉ်မှာ အပူဆုံးရှုံးတဲ့ တခြားပင်လယ်ကြီးတွေလည်း ရှိပါတယ်။

Thermoregulation သည် မျက်လုံးနှင့် ထိတွေ့သည်ထက် များစွာပိုသော ဤလှပသော ခမ်းနားထည်ဝါသော သတ္တဝါများ၏ မယုံနိုင်လောက်အောင် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော လက္ခဏာတစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်ဟု ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ အကောင်သေးသေးလေးတွေကနေ ရေထဲလမ်းလျှောက်တဲ့ အထီးအမတွေနဲ့ အသိုက်ပြန်လာတဲ့ အမတွေအထိ သူတို့အကြောင်း အများကြီး မသိရသေးပါဘူး။ သုတေသီများသည် ဤလိပ်များသည် ၎င်းတို့၏ဘဝ၏ ပထမနှစ်အနည်းငယ်တွင် မည်သည့်နေရာတွင် နေထိုင်ကြသည်ကို သုတေသီများက မသေချာပါ။ ဤကဲ့သို့ အကွာအဝေး သွားလာနေသော တိရိစ္ဆာန်ကြီးများ၏ သွားလာပုံနှင့်ပတ်သက်၍ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော အရာတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေသေးသည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ လူဦးရေကျဆင်းမှုနှုန်းထက် များစွာနှေးကွေးသောနှုန်းဖြင့် ပင်လယ်လိပ်များအကြောင်းကို လေ့လာနေပါသည်။

အဆုံးတွင် ကျွန်ုပ်တို့သိသောအရာများကို ကာကွယ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့၏သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သောပင်လယ်လိပ်များအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့၏သိချင်စိတ်သည် ပိုမိုခိုင်မာသောထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးကြိုးပမ်းမှုများဆီသို့ ဦးတည်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ဤစိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသော တိရစ္ဆာန်များအကြောင်း များစွာမသိရသေးဘဲ ကမ်းခြေများ၊ ပလတ်စတစ်နှင့် ပင်လယ်ပြင်ရှိ အခြားသော ညစ်ညမ်းမှုများ ဆုံးရှုံးခြင်း၊ ငါးဖမ်းပိုက်များနှင့် ကြိုးတန်းများတွင် မတော်တဆ ဖြတ်သွားခြင်းတို့ကြောင့် ၎င်းတို့၏ ရှင်သန်မှုကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ ကျွန်တော်တို့ကိုကူညီပါ။ သမုဒ္ဒရာဖောင်ဒေးရှင်း ကျွန်ုပ်တို့၏ Sea Turtle Fund မှတဆင့် ပင်လယ်လိပ်သုတေသနနှင့် ထိန်းသိမ်းရေး ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို မြှုပ်နှံထားသူများအား ပံ့ပိုးကူညီပါ။

ကိုးကား:

1. Bostrom၊ Brian L. နှင့် David R. Jones။ “အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အရေပြားကို နွေးထွေးစေသော လေ့ကျင့်ခန်း
2. လိပ်”နှိုင်းယှဉ်ဇီဝဓာတုဗေဒနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒ အပိုင်း A- မော်လီကျူလာနှင့် ပေါင်းစပ်ဇီဝကမ္မဗေဒ 147.2 (2007): 323-31 ။ ပုံနှိပ်ပါ။
3. Bostrom၊ Brian L.၊ T. Todd Jones၊ Mervin Hastings နှင့် David R. Jones။ "အပြုအမူနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒ- သားရေလိပ်များ၏ အပူနည်းဗျူဟာ" အက်ဒ်။ Lewis George Halsey။ PLoS ONE 5.11 (2010): E13925။ ညောင်ပင်။
4. Goff၊ Gregory P. နှင့် Garry B. Stenson။ " Leatherback ပင်လယ်လိပ်ရှိ အညိုရောင် အဆီတစ်ရှူး- Endothermic တွားသွားသတ္တဝါများတွင် အပူချိန်များသော အင်္ဂါတစ်ခု?" ကော်ပီယာ 1988.4 (1988): 1071. ပုံနှိပ်။
5. Davenport၊ J.၊ J. Fraher၊ E. Fitzgerald၊ P. Mclaughlin၊ T. Doyle၊ L. Harman၊ T. Cuffe နှင့် P. Dockery။ "Tracheal Structure ရှိ Ontogenetic ပြောင်းလဲမှုများသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသော သားရေကျောပင်လယ်လိပ်များတွင် နက်ရှိုင်းသောငုပ်ငုပ်ခြင်းနှင့် ရေအေးကျက်စားခြင်းကို လွယ်ကူချောမွေ့စေသည်။" စမ်းသပ်ဇီဝဗေဒ၏ဂျာနယ် 212.21 (2009): 3440-447။ ညောင်ပင်
6. Penick, David N., James R. Spotila, Michael P. O'Connor, Anthony C. Steyermark, Robert H. George, Christopher J. Salice, and Frank V. Paladino. "သားရေလိပ်၊ Dermochelys Coriacea ရှိ ကြွက်သားတစ်ရှူး ဇီဝဖြစ်စဉ်၏ အပူဓာတ်လွတ်လပ်မှု။" နှိုင်းယှဉ်ဇီဝဓာတုဗေဒနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒ အပိုင်း A- မော်လီကျူလာနှင့် ပေါင်းစပ်ဇီဝကမ္မဗေဒ 120.3 (1998): 399-403 ။ ပုံနှိပ်ပါ။