FOLAFOLAʻI I LE PRESS 
Lipoti Fou Fa'aalia Le tele o Atunu'u ua Pa'u Puupuu i Tautinoga e Puipuia Mamao ma Ave Fa'amanino Fa'asao Fa'aletonu i Fonotaga i Fonotaga Mago o Mea'ai Femalagaa'i 
Monaco, Tesema 13, 2018. O le tele o atunuu e le o ola e tusa ai ma tautinoga o le puipuiga o malie ma ave na faia i lalo o le Feagaiga i luga ole Migratory Species (CMS), e tusa ai ma le au faʻasao. O se iloiloga auiliili na tuʻuina atu i aso nei e le Shark Advocates International (SAI), Sharks Ahead, faʻamaumauga faʻale-malo ma faʻaitulagi mo le 29 shark and ray species o loʻo lisiina i lalo o le CMS mai le 1999 i le 2014. I se fonotaga a le CMS e taulai i shark i lenei vaiaso, na faʻaalia ai e le au tusitala a latou sailiga. ma faia ni valaau faanatinati mo se gaioiga e:
  • Taofi le pa'u o le faitau aofa'i o shark mako
  • Toe fa'afo'i mai i'a i'a mai le gata'aga o le fa'aumatia
  • Fa'atapula'a le fagota o ulu samala ua lamatia
  • Mafaufau i le ecotourism o se mea e ese mai i ave fagota manta, ma
  • Vaevae le va o faigafaiva ma pulega o le siosiomaga.
"Matou te faʻaalia o le lisi o shark ma ave i lalo o le CMS o loʻo sili atu i le faʻatinoina o tautinoga taua e puipuia ai nei ituaiga - aemaise lava mai le soona fagota - e oʻo mai ma le lisi," o le tala lea a le tusitala tusitala, Julia Lawson, PhD tamaiti aoga i le Iunivesite o Kalefonia. Santa Barbara ma se uso SAI. “E na’o le 28% o lo’o fa’ataunu’u uma a latou matafaioi a le CMS e fa’amalu puipuia ai meaola i totonu o latou ogasami.”
O malie ma ave e matua a'afia ma fa'amata'utia. Le tele o meaola e fagogota i le tele o pulega fa'afa'afa'afa'amasinoga, ma avea feagaiga fa'ava-o-malo ma ki i le soifua maloloina o tagata. O le CMS ose feagaiga fa'alelalolagi e fa'atatau i le fa'asaoina o manu e tele. O le 126 CMS Partys ua latou tautino e matua puipuia le Pepa Fa'aopoopo I-lisiina o meaola, ma galulue fa'ava-o-malo mo le fa'asaoina o ia mea o lo'o lisiina ile Fa'aopoopo II.
"O le le faʻatinoina e atunuu o loʻo faʻaumatia le gafatia o lenei feagaiga faʻavaomalo e faʻaleleia ai le faʻasaoina o malie ma ave i le lalolagi atoa, e tusa lava pe faʻaumatia mo nisi o meaola," o le tala lea a Sonja Fordham, o le tusitala tusitala ma le peresitene o le Shark Advocates International. “O le fagotaga o le fa’amata’u tele lea i malie ma ave ma e tatau ona sili atu ona tu’u sa’o ina ia fa’amautu se lumana’i manuia mo nei meaola vaivai ma le taua.”
O fa'afitauli fa'anatinati nei o lo'o fa'aauau pea mo malie ma ave o lo'o lisiina ile CMS:
Atlantic makos ua agai atu i le pa'u: O le shark mako shortfin sa lisiina i lalo ole CMS Appendix II ile sefulu tausaga talu ai. O le faitau aofaʻi o Atelani i Matu o loʻo faʻaitiitia nei ma o loʻo faʻaauau pea le fagota e ui lava i le 2017 fuafuaga a le International Commission for the Conservation of Atlantic Tunas (ICCAT) e taofi vave. E tusa o le afa o Vaega ICCAT o ni Itu foi i le CMS ae e leai se tasi oi latou na taʻitaʻia pe na valaʻau faʻalauaʻitele mo le usitaia o fautuaga a saienitisi e faʻasa le taofia o makos i North Atlantic ma/poʻo le faʻapipiʻiina o iʻa a South Atlantic. I le avea ai o Pati a le CMS ma malo fagota mako tetele, e tatau i le Iuni a Europa ma Pasila ona ta'ita'ia taumafaiga e fa'atuina tapula'a mako sima mo Atelani i Matu ma Saute.
O i'a sawfish ua lata ina fa'aumatia: O i'a sawfish e sili ona lamatia i ituaiga uma o malie ma ave. Na fa'atūina ma fa'amautu e Kenya le lisi CMS Fa'aopoopo I mo i'a i'a i le 2014, peita'i e le'i fa'ataunu'uina le tiute fa'atasi mo le puipuiga malu a le atunu'u. O i'a sawfish o lo'o i ai i se tulaga lamatia tele mo le fa'aumatia mai Aferika i Sasa'e. Fesoasoani mo le faʻavaeina ma le faʻatinoina o puipuiga o iʻa e manaʻomia vave i Kenya faʻapea foʻi ma Mozambique ma Madagascar.
O lo'o fagota pea ulu samala ua lamatia. Ua fa'avasegaina e le IUCN o Scalloped and hammerhead sharks i le lalolagi e lamatia ae o lo'o fagota pea i le tele o itulagi e aofia ai le tele o Amerika Latina. O taumafaiga a le Iunaite Setete ma le Iuni a Europa e puipuia ulu samala ua lisiina i le Appendix II e ala atu i le itutino o faigafaiva mo le Pasefika i Sasae o le Pasefika, na taofia e Costa Rica, o le CMS Party.
Manta ray ecotourism fa'amanuiaga e le'o fa'afetaia atoatoa. O Seychelles o loʻo faʻatulagaina ia lava o se taʻitaʻi i le tamaoaiga lanumoana. Manta ray o se tasi lea o ituaiga e sili ona lauiloa i tagata eseese, ma e tele lona gafatia e lagolago ai faʻamanuiaga tau tamaoaiga e le mafai ona faʻaaogaina. O Seychelles, o le CMS Party, e le'i puipuia lava lenei ituaiga Fa'aopoopo I-lisiina. O le mea moni, e mafai lava ona maua aano o le manta i maketi i'a a Seychelles, e silia ma le fitu tausaga talu ona lisiina.
E le o lelei fesootaiga a pulega o faigafaiva ma le siosiomaga. I totonu o pulega fa'afaifaiva, e itiiti le fa'ailoaina o le fa'asaoina o malie ma ave e faia e ala i feagaiga tau si'osi'omaga e pei o le CMS. O Aferika i Saute ua fa'atuina se faiga aloa'ia mo le fa'atalanoaina ma le fa'aogaina o ia tautinoga i fa'alapotopotoga talafeagai a le malo e tu'uina atu ai se fa'ata'ita'iga lelei o le fa'asoaina o lenei va.
Maliu i Luma e aofia ai faiga fa'asao a le CMS Partys mo le shark and ray o lo'o lisiina i lalo o le CMS Appendix I a'o le'i o'o i le 2017: shark white shark, sawfish uma e lima, manta rays, uma temoni ave e iva, ma le shark. Sa iloiloina foi e le au tusitala le alualu i luma faaitulagi e ala i fagotaga mo malie ma ave o loo lisiina i luga o le Pepa Faaopoopo II i le vaitaimi lava lea e tasi: shark, porbeagle, northern hemisphere spiny dogfish, makos uma, tolu threshers, lua samala, ma le siliki shark.
Na ta'ua e le au tusitala le leai o se faiga o le tausisia, fenumiai i luga o noataga a le CMS, le lava o le gafatia i totonu o atunuu tau atia'e ma le CMS Secretariat, ma le leai o ni faitioga taula'i a vaega faasao o ni faafitauli autu i le faataunuuina o tautinoga a le CMS. I tua atu o puipuiga malu mo malie ma ave uma o loʻo lisiina i luga o le Faʻaopoopoga I, ua fautuaina e tusitala:
  • Tapula'a fagota sima mo le Pepa Fa'aopoopo II o lo'o lisiina atu
  • Fa'aleleia fa'amaumauga i pu'e malie ma ave ma fefa'ataua'iga
  • Fa'ateleina le fa'atasi ma le fa'afaigaluegaina i le CMS shark and ray e fa'atatau i fuafuaga
  • Suʻesuʻega, aʻoaʻoga, ma polokalame faʻamalosia e faʻateleina le aoga o faiga, ma
  • Fesoasoani tau tupe, fa'atekinisi, ma fa'aletulafono e fesoasoani i atunu'u atia'e e fa'ataunu'u a latou tautinoga.
Fa'asalalauga feso'ota'iga: Patricia Roy: [imeli puipuia], + 34 696 905 907.
O le Shark Advocates International o se poloketi e leai ni tupe mama a le Ocean Foundation e fa'apitoa mo le fa'amautuina o faiga fa'asaienisi mo malie ma ave. www.sharkadvocates.org
Faamatalaga Tusitala Faaopoopo:
Maliu i luma Lipoti 
Monaco, Tesema 13, 2018. I aso nei na tatala ai e le Shark Advocates International (SAI) le Sharks Ahead, o se lipoti o loʻo faʻaalia ai atunuu o loʻo paʻu i luga o latou tiute e puipuia ai manulele ma manu e ala i le Feagaiga i Migratory Species (CMS). Ole Shark Trust, Project AWARE, ma Defenders of Wildlife e galulue fa'atasi ma le SAI i taumafaiga e una'ia le fa'atinoina lelei o nei tautinoga fa'asao ma ua fa'amaonia le lipoti a le SAI. O tagata tomai faapitoa shark mai nei faʻalapotopotoga e ofoina atu faʻamatalaga nei e uiga i mea na maua e le lipoti:
"Matou te matua popole lava i le leai o se alualu i luma e puipuia ai makos shortfin vaivai mai le soona fagota," o le tala lea a Ali Hood, Faatonu o le Faasao mo le Shark Trust. “Sefulu tausaga talu ona mae‘a le latou lisi i luga ole CMS Appendix II, o lenei malie e feoa‘i tele e lē o noatia i so o se vaega fagota faavaomalo pe oo lava i tapulaa faavae i le atunuu e sili ona totō: Sepania. Matou te valaau atu i le Komisi Europa e faia se gaioiga i se taimi mulimuli ane i lenei masina - pe a latou setiina le aofaʻi mo le tele o isi ituaiga faʻatau pisinisi - ma faʻasa le tulaueleele o North Atlantic shortfin mako, e pei ona fautuaina e saienitisi.
“O ave o le Manta e tulaga ese ona o lo latou tulaga lamatia, o latou tulaga o ituaiga e matua puipuia e CMS Party, ma lo latou lauiloa i turisi,” o le tala lea a Ian Campbell, Project AWARE's Associate Director of Policy. “Ae paga lea, o lo’o fa’aauau pea ona fagogota fagogota fagogota i atunu’u o lo’o naunau fo’i e puipuia i latou ma mafai ona lagolagoina le fa’afiafiaga o le gataifale. O atunuu e pei o Seychelles e manuia i le tamaoaiga mai tagata tafafao maimoa mai manta ae e mafai ona tele atu mea e mafai ona faia e atiaʻe ai le puipuiga a le atunuu mo mantas o se vaega o la latou 'tamaoaiga lanumoana' fuafuaga tau atinaʻe.
"O lenei lipoti o loʻo faʻamamafaina ai lo matou le fiafia mo se taimi umi i le faʻaauau pea o le fagota o ulu samala ua lamatia," o le tala lea a Alejandra Goyenechea, Faufautua Sinia Faʻava-o-malo mo Puipuiga o Wildlife. "Matou te unaʻia Costa Rica e galulue faʻatasi ma le US ma le EU i taumafaiga e faʻavae puipuiga faʻaitulagi hammerhead mo le Pasefika teropika i sasaʻe ma valaʻau i latou e auai i Panama ma Honduras e faʻataunuʻu a latou tautinoga mo sharks ma ave uma o loʻo lisiina i lalo o le CMS."

O le faʻasalalauga faʻasalalau a le SAI faʻatasi ai ma le fesoʻotaʻiga i le lipoti atoa, Sharks Ahead: Faʻailoaina le Avanoa o le Feagaiga i luga o le Faʻasaoina o Elasmobranchs, o loʻo lafoina iinei: https://bit.ly/2C9QrsM 

david-clode-474252-unsplash.jpg


Le Mea e Feiloai ai le Faasao ma Adventure℠ projectaware.org
O le Shark Trust ose fesoasoani alofa a Peretania o loʻo galue e puipui le lumanaʻi o malie e ala i suiga lelei. sharktrust.org
Defenders of Wildlife e faʻamaoni i le puipuiga o manu uma ma laʻau i totonu o latou faʻalapotopotoga masani. defenders.org
O le Shark Advocates International o se poloketi a le Ocean Foundation e fa'atatau i faiga fa'asaienisi fa'avae shark ma ave. sharkadvocates.org