Po'o fa'aumatia e lau 'amu amu? O le tali e foliga mai, se'i vagana ua e malamalama lelei i le a'au, o le ioe. I le mae'a ai o le tele o tausaga o su'esu'ega mo le atina'eina o le la e sili ona aoga, e aliali mai o vaila'au e sili ona mamanuina e puipuia ai oe mai le mamafa o ave o le mu ma le kanesa o le pa'u e ono afaina i aau. Na'o sina vaega itiiti o vaila'au fa'apitoa ua lava lea e fa'aoso ai amu e pipi'i ai, ma mou atu ai le fa'apogai o le malosi o le algal fa'atusa ma fa'ateleina ai le fa'ama'i pipisi.

E lua vaega tetele o le la i aso nei: fa'aletino ma vaila'au. O puipui fa'aletino o lo'o iai ni minerale laiti e fai ma talipupuni e fa'afefe ai ave o le la. O vaila'au fa'aola e fa'aogaina ai mea fa'akomepiuta e mitiia ai le malamalama o le UV a'o le'i o'o i le pa'u.

O le fa'afitauli o nei puipuiga e fufulu i le vai. Mo se faʻataʻitaʻiga, mo le 10,000 tagata asiasi uma e fiafia i galu, e tusa ma le 4 kilokalama o minerale e tafe i le matafaga i aso taʻitasi.1 E foliga mai e la'ititi, ae o minerale nei e fa'atupuina le gaosiga o le hydrogen peroxide, o se vaila'au fa'amalama lauiloa, i le maualuga maualuga e afaina ai meaola o le gataifale.

ishan-seefromthesky-118581-unsplash.jpg

O se tasi o mea taua i le tele o vaila'au o le la o le oxybenzone, o se mole gaosia e iloa e o'ona i 'amu, algae, sea urchins, i'a ma mammals. O se mataua e tasi o lenei tuufaatasiga i totonu o le silia ma le 4 miliona kalone vai ua lava lea e lamatia ai meaola.

E tusa ma le 14,000 tone o le sunscreen e talitonuina e teuina i vasa i tausaga taʻitasi ma le tele o faʻaleagaina e maua i nofoaga lauiloa e pei o Hawaii ma le Caribbean.

I le 2015, na su'esu'e ai e le Haereticus Environmental Laboratory le matafaga o Trunk Bay i St. John, USVI, lea e o'o atu i le 5,000 tagata e aau i aso uma. E tusa ma le 6,000 pauna o le sunscreen na teuina i luga o le aau i tausaga taʻitasi.

O le tausaga lava lea, na maua ai le averesi o le 412 pauna o le sunscreen na teuina i aso uma i luga o le aau i Hanauma Bay, o se nofoaga lauiloa snorkeling i Oahu lea e tosoina ai le averesi o le 2,600 tagata aau i le aso.

O nisi mea fa'asao i le la e mafai fo'i ona o'ona i aau ma tagata. O parabeni e pei o le methyl paraben ma le butyl paraben e masani ona faʻaaogaina o vailaʻau faʻamaʻi ma vailaʻau faʻamaʻi e faʻalauteleina ai le ola o se oloa. O le Phenoxyethanol na fa'aaogaina muamua e fai ma vai fa'amama i'a.

ishan-seefromthesky-798062-unsplash.jpg

O le atumotu o le Pasefika o Palau o le atunuu muamua lea na faʻasa le "aʻau-oona" puipui o le la. Na sainia i le tulafono ia Oketopa 2018, o le tulafono e faʻasa ai le faʻatau atu ma le faʻaaogaina o le sunscreen e aofia ai soʻo se 10 mea faʻasaina, e aofia ai le oxybenzone. O le a faoa faamalosi e tagata turisi latou te aumaia le sunscreen faasā i le atunuu, ma o le a faasala foi i le $1,000 le salatupe a pisinisi o loo faatau atu oloa. O le a amata faamamaluina le tulafono i le 2020.

O le aso 1 o Me, na pasia ai e Hawaii le tulafono taufaaofi e fa'asa ai le fa'atau atu ma le tufatufaina atu o vaila'au o lo'o iai vaila'au oxybenzone ma le octinoxate. Ole tulafono fou ole puipui ole la ile Hawaii ole a amata faamamaluina ile aso 1 o Ianuari, 2021.

FOFOGA FAʻAALIGA: O le Sunscreen e tatau ona avea ma ou nofoaga mulimuli

O lavalava, e pei o ofutino, pulou, ofuvae, e mafai ona puipuia lou paʻu mai le faaleagaina o ave o le UV. E mafai fo'i e se faamalu ona puipuia oe mai le mu leaga o le la. Fuafua lou aso faataamilo i le la. Alu i fafo i le vaveao po o le leva o le aoauli pe a maualalo le la i le lagi.

ishan-seefromthesky-1113275-unsplash.jpg

Ae afai o lo'o e su'eina pea lena pa'u, e fa'afefea ona e galue i le paso o le la?

Muamua, galo aerosol. O vaila'au e fa'ate'a ese'ese e fa'atosina, manava i totonu o mama, ma ta'ape i le ea i le si'osi'omaga.

Lona lua, mafaufau i oloa o loʻo aofia ai faʻamalama o le la ma le zinc oxide ma le titanium dioxide. E tatau ona "le-nano" le lapopo'a ina ia fa'apea e saogalemu i aau. Afai e i lalo ifo o le 100 nanometers, o kulimi e mafai ona 'ai e 'amu. Siaki foi le lisi o mea aoga mo soʻo se mea faʻasao ua uma ona taʻua.

Lona tolu, asiasi i le upega tafa'ilagi a Le Fono Puipuia Saogalemu. Ole fa'atasiga lea o kamupani fa'atasi e su'esu'e lenei mataupu, fa'alaua'itele i totonu ole tausiga ole pa'u ma tagata fa'atau ma lagolagoina le atina'eina ma le fa'aaogaina o mea e saogalemu mo tagata ma paneta.


1E fa kilokalama e tusa ma le 9 pauna ma e tusa ma le mamafa o lau ham po o le pipi.