Iji lile Harvey: Awọn iṣan omi ti oke, Awọn omi isalẹ

US Andrew FariasDecember 18, 2017

"Nibo ni o ti wa?"

"Houston, Texas."

"Ori mi o. Ma binu, se o gbo. Báwo ni ìdílé rẹ ṣe ń ṣe?”

“O dara. O dara ti o pari daradara. ”

Gẹgẹbi ọmọ ilu Houstonian ti o pe ile Houston ni gbogbo igbesi aye mi (kukuru), Mo ti gbe nipasẹ Allison, Rita, Katirina, Ike, ati ni bayi Harvey. Lati ile wa ni apa iwọ-oorun ti Houston, a ko mọ pẹlu awọn iṣan omi. Ní gbogbogbòò, àdúgbò wa máa ń ṣàkúnya lẹ́ẹ̀kan lọ́dún fún nǹkan bí ọjọ́ kan, èyí tó pọ̀ jù lọ nínú ìgbà ìrúwé.

Aládùúgbò kan máa ń gun ọkọ̀ ayọ́kẹ́lẹ́ lásìkò Ìkún-omi Ọjọ́ Tax níta ilé wa ní April 18, 2016.

Ati sibẹsibẹ, ko si ẹnikan ti o rii tẹlẹ Iji lile Harvey ti n lu bi o ti ṣe. Pupọ ti iparun Harvey ti o fi silẹ ni Texas kere si nipa iji lile gangan, ati diẹ sii nipa awọn ojo nla ti o wa pẹlu rẹ. Iji lile ti o lọra yii duro lori Houston fun ọpọlọpọ awọn ọjọ, sisọ awọn oye omi pupọ silẹ lori akoko ti o gbooro sii. Ojo ti o ja si kun ilu kẹrin ti o tobi julọ ni AMẸRIKA ati awọn ipinlẹ adugbo pẹlu apapọ 33 aimọye galonu omi.¹ Lẹ́yìn-ọ̀-rẹyìn, ọ̀pọ̀ jù lọ àwọn omi wọ̀nyí rí ọ̀nà wọn padà sí ibi tí wọ́n ti wá, ìyẹn òkun.² Bí ó ti wù kí ó rí, wọ́n gbé ọ̀pọ̀lọpọ̀ ohun ìdọ̀tí lọ́wọ́, títí kan kẹ́míkà láti inú àwọn ilé ìfọ́nránṣẹ́, àwọn kòkòrò àrùn májèlé, àti àwọn pàǹtírí tí ó kù ní àwọn òpópónà.³

Gẹgẹbi Iṣẹ Oju-ojo ti Orilẹ-ede, ẹgbẹ mi ti ilu gba laarin 30 si 40 inches ti ojo. ¹⁰

Awọn agbegbe olomi eti okun Gulf nigbagbogbo jẹ laini akọkọ ti aabo wa lodi si awọn iji lile, ṣugbọn a fi wọn, ati funra wa, ninu ewu nigba ti a kuna lati daabobo wọn.⁴ Fun apẹẹrẹ, a le ṣaṣeyọri ni idaabobo awọn agbegbe olomi eti okun, ati dipo fi wọn silẹ lati wa ni iparun ni igbiyanju lati ṣe ọna fun awọn idasile ti o le dabi ere diẹ sii ju fifi awọn ile olomi silẹ nibẹ lati daabobo lodi si diẹ ninu awọn iji ojo iwaju. Bakanna, awọn ile olomi ti o ni ilera tun ṣe àlẹmọ omi ti n ṣiṣẹ kuro ni ilẹ, ti o dinku ipalara si okun.

Iboju Iboju 2017-12-15 ni 9.48.06 AM.png
Awọn omi ti o wa ni oke ti nṣàn sinu Gulf of Mexico. ¹¹

Eto aabo eti okun le ṣe ipalara nipasẹ awọn ifosiwewe ayika ti o bajẹ, gẹgẹbi awọn ojo omi tutu lati Iji lile Harvey. Omi òjò ń ṣàn lọ sí ìsàlẹ̀ láti àwọn ibi àkúnya omi Houston lọ sí Okun Gulf of Mexico, gẹ́gẹ́ bí ìdá méjì nínú mẹ́ta ti omi tútù ti United States.⁵ Paapaa ni bayi, omi tutu ti Harvey silẹ tun ko tii dapọ ni kikun pẹlu omi iyọ ti Gulf.⁶ O ṣeun, laibikita awọn iye salinity kekere ti a ṣe akọsilẹ ni Gulf nitori abajade “biti omi tutu,” ko si awọn iwe-ipamọ-pipa-pipa ti o wa lẹgbẹẹ awọn reef coral, ni pataki ni ọpẹ si itọsọna ninu eyiti awọn omi wọnyi ti ṣan kuro ni awọn eto ilolupo wọnyi. Awọn iwe kekere ti wa ti kini awọn majele tuntun ti a le rii ni awọn agbegbe ti o sunmọ eti okun ati awọn ilẹ olomi, ti o fi silẹ bi iṣan omi ti n lọ silẹ si Gulf.

Sediments lati Iji lile Harvey.¹²

Lapapọ, Houston ni iriri iru iṣan omi nla bẹ nitori pe a kọ ilu naa sori pẹtẹlẹ iṣan omi alapin. Ni akoko pupọ, imugboroja ilu ati aini awọn koodu ifiyapa siwaju si eewu wa ti iṣan omi bi awọn ọna opopona paadi ti o rọpo awọn ilẹ koriko pẹlu iyi diẹ si awọn abajade ti itankale ilu ti ko ṣakoso.⁷ Fun apẹẹrẹ, ti o wa ni awọn kilomita diẹ si awọn Addicks ati Barker Reservoirs, adugbo wa pade iru iṣan omi ti o pẹ nitori pe ipele omi duro. Lati rii daju pe aarin ilu Houston ko ni iṣan omi, awọn alaṣẹ mọọmọ yan lati tu awọn ẹnu-bode ti n ṣakoso awọn adagun omi, eyiti o yori si ikun omi ti awọn ile ti a ko nireti tẹlẹ lati iṣan omi ni West Houston.⁸ Awọn ohun elo lile bi idapọmọra ati kọnkita ṣọ lati ta omi silẹ dipo ki o fa, nitorina omi naa kojọ si awọn opopona ati lẹhinna wa ọna wọn sinu Gulf of Mexico.

IMG_8109 2.JPG
(Ọjọ́ 4) Ọkọ̀ akẹ́rù aládùúgbò kan, ọ̀kan lára nǹkan bí mílíọ̀nù kan tí omi kún inú ìlú náà. ¹³

Nibayi, a lo lori ọsẹ kan marooned ninu ile wa. Awọn oluso eti okun ati awọn oluyọọda ọkọ oju-omi nigbagbogbo yoo gba nipasẹ ati beere boya a nilo igbala tabi awọn ipese lakoko iduro wa ninu. Awọn aladugbo miiran jade lọ si awọn papa papa iwaju wọn wọn si gbe awọn aṣọ funfun si awọn igi wọn gẹgẹbi ami ifihan ti wọn yoo fẹ lati gbala. Nígbà tí omi yí padà ní ọjọ́ kẹwàá ìṣẹ̀lẹ̀ ìkún omi 1,000 ọdún yìí⁹ ati pe a ni nipari ni anfani lati rin ni ita laisi ṣiṣan nipasẹ omi, ibajẹ naa jẹ iyalẹnu. Òórùn ìdọ̀tí omi tútù wà níbi gbogbo, àwọn pàǹtírí tí ń jóná palẹ̀ náà. Awọn ẹja ti o ku ti dubulẹ lori awọn opopona ti nja ati awọn ọkọ ayọkẹlẹ ti a fi silẹ ti o wa ni awọn ọna opopona.

(Ọjọ́ 5) A fi igi sàmì sí bí omi ṣe ga tó.

Ni ọjọ keji ti a ni ominira lati rin si ita, idile mi ati Emi ni a ṣeto lati fo jade lọ si Minnesota fun Ọsẹ Awọn ọmọ ile-iwe Tuntun ni Ile-ẹkọ giga Carleton. Bi a ti ga soke egbegberun ẹsẹ ni ọrun, Emi ko le ran sugbon ro bi a ti wà ọkan ninu awọn orire. Ile wa gbẹ ati pe a ko fi ẹmi wa sinu ewu. Bí ó ti wù kí ó rí, n kò mọ bí a óò ṣe láyọ̀ tó nígbà tí àwọn aláṣẹ ìlú bá pinnu pé ó rọrùn láti ṣàkúnya ní àdúgbò wa ju gbígbé ìgbésẹ̀ láti tún àwọn ààbò wa kọ́.

Ohun kan ti o duro pẹlu mi ni nigbati baba mi ti o jẹ ẹni ọgọta ọdun sọ fun mi pe, “Daradara, inu mi dun pe Emi ko ni ri iru eyi mọ laelae ni igbesi aye mi.”

Mo fèsì pé, “Mi ò mọ̀ nípa ìyẹn, Bàbá.”

"O ro bẹ?"

"Mo mọ bẹ."

(Ọjọ́ 6) Èmi àti bàbá mi rìn gba inú omi kọjá láti dé ilé epo kan ní igun òpópónà kan. A beere fun gigun ọkọ oju omi pada si ile ati pe Mo gba oju ẹlẹwa ti o buruju yii.