Kini Okun Itumọ si Ọ? Itaniji onibajẹ: Ko si Idahun Ọtun

Ibeere Kan, Ọpọlọpọ Awọn Idahun

Kini itumo okun fun o? 

Ti MO ba beere ibeere yii si awọn eniyan 1,000 ni ayika agbaye, Emi kii yoo rii awọn idahun kanna ti meji. O le wa ni agbekọja ti o da lori awọn agbegbe agbegbe, nibiti awọn eniyan isinmi, tabi awọn ile-iṣẹ kan pato (fun apẹẹrẹ awọn ipeja iṣowo). Bibẹẹkọ, nitori titobi okun kaakiri agbaye, ati awọn ibatan ẹni kọọkan ti eniyan pẹlu rẹ, bandiwidi pupọ wa nigbati o n dahun ibeere yii. 

Awọn idahun si ibeere mi ṣee ṣe ni iwọn pupọ lati ifẹ ifẹ si aibikita. "Pro" ti ibeere kan bi temi ni pe ko si idajọ nibi, o kan iwariiri. 

Nitorina… Emi yoo kọkọ lọ. 

Mo le ṣe akopọ ohun ti okun tumọ si mi ni ọrọ kan: asopọ. Iranti akọkọ mi ti okun, ironically, kii ṣe nigbati mo rii okun fun igba akọkọ. Lọ́pọ̀ ìgbà, ìrántí mi máa ń wáyé nínú ilé tí wọ́n ń gbé ládùúgbò tó wà ní ìgbèríko New York. Ṣe o rii, iya mi ni ọpọlọpọ awọn iyẹfun okun ti a ṣeto si petele lori awọn selifu ninu yara ile ijeun deede. Emi ko beere rara, ṣugbọn wọn ṣee ṣe awọn ikarahun ti o gba ni awọn ọdun sẹyin lakoko ti o nrin ni eti okun Atlantic. Iya mi ṣe afihan awọn ikarahun naa bi aworan aarin (gẹgẹbi olorin eyikeyi yoo ṣe) ati pe wọn jẹ ẹya akọkọ ti ile ti Emi yoo ranti nigbagbogbo. Mi ò mọ̀ nígbà yẹn, àmọ́ àwọn ìkarahun náà kọ́kọ́ mú mi mọ àjọṣe tó wà láàárín àwọn ẹranko àti òkun; ohun kan ti o so pọ lati awọn okun iyun si awọn ẹja nlanla ti o kọja awọn omi okun. 

Ọ̀pọ̀ ọdún lẹ́yìn náà, lákòókò tí wọ́n dá “àwọn fóònù fóònù” sílẹ̀, mo máa ń wakọ̀ láti Los Angeles lọ sí San Diego déédéé. Mo mọ̀ pé mo ń sún mọ́ ibi tí mo ń lọ nítorí pé ọ̀nà òmìnira náà máa ń gun orí Òkun Pàsífíìkì aláwọ̀ búlúù kan tó gbòòrò. Ìfojúsọ́nà àti ìbẹ̀rù ń kánjú bí mo ṣe ń sún mọ́ aaki yẹn. Awọn rilara jẹ gidigidi lati tun ṣe ni awọn ọna miiran. 

Nitorinaa, ibatan ti ara ẹni pẹlu okun da lori ibiti Mo wa ni imọ-jinlẹ ati ni igbesi aye. Sibẹsibẹ, ohun kan ti o wọpọ ni pe Mo fi irin-ajo eti okun kọọkan silẹ pẹlu isọdọtun isọdọtun si awọn ẹya inu omi, ẹmi, ati iseda.  

Bawo ni iyipada okun ṣe ni ipa nipasẹ iyipada oju-ọjọ?

Planet Earth jẹ ti ọpọlọpọ awọn ara omi ti o yatọ, ṣugbọn okun nla ni gbogbo aye. O so orilẹ-ede kan si omiran, agbegbe kan si ekeji, ati gbogbo eniyan lori ilẹ. Okun nla yii ti fọ si okun mẹrin ti aṣa mulẹ (Pacific, Atlantic, Indian, Arctic) ati okun tuntun tuntun karun (Antarctic/Southern) (NOAA. Okun melo ni o wa? Oju opo wẹẹbu Iṣẹ Okun Orilẹ-ede, https://oceanservice.noaa.gov/facts/howmanyoceans.html, 01/20/23).

Boya o dagba nitosi Atlantic ati igba ooru ni Cape Cod. O le ranti awọn igbi lile ti o n lu eti okun apata, omi tutu, ati ẹwa ti eti okun rustic. Tabi aworan dagba ni Miami, nibiti Atlantic morphed sinu gbona, omi mimọ, pẹlu oofa ti o ko le koju. Ẹgbẹẹgbẹrun maili si Iwọ-Oorun ni Okun Pasifiki, nibiti awọn oniwadi ti o wa ninu awọn aṣọ tutu ji dide ni aago mẹfa owurọ lati “mu” igbi ati awọn ila ila barnacles ti o gbooro lati eti okun. Ni Arctic, yinyin okun yo pẹlu iwọn otutu iyipada ti Earth, eyiti o ni ipa lori awọn ipele okun ni gbogbo agbaye. 

Lati oju-ọna imọ-jinlẹ odasaka, okun jẹ iye nla si Earth. Eyi jẹ nitori pe o fa fifalẹ awọn ipa ti imorusi agbaye. Idi kan fun eyi ni pe okun n gba carbon dioxide (C02) ti o njade sinu afẹfẹ nipasẹ awọn orisun gẹgẹbi awọn ile-iṣẹ agbara ati awọn ọkọ ayọkẹlẹ alagbeka. Ijinle ti okun (12,100 ẹsẹ) jẹ pataki ati tumọ si pe, pelu ohun ti n ṣẹlẹ loke omi, okun ti o jinlẹ gba akoko pipẹ lati gbona, eyi ti o le ṣe iranlọwọ nikan dinku awọn ipa ti iyipada afefe (NOAA. Bawo ni jinle jẹ okun? Oju opo wẹẹbu Iṣẹ Okun Orilẹ-ede, https://oceanservice.noaa.gov/facts/oceandepth.html, 03/01/23).

Nitori eyi, awọn onimo ijinlẹ sayensi le jiyan pe laisi okun awọn ipa ti imorusi agbaye yoo lagbara ni ilọpo meji. Sibẹsibẹ, okun ko ni aabo si ibajẹ ti o ṣẹlẹ nipasẹ aye ti o yipada. Nigbati C02 ba tuka ni omi okun iyọ, awọn abajade wa ti o ni ipa awọn ohun alumọni pẹlu awọn ikarahun kaboneti kalisiomu. Ranti kilasi kemistri ni ile-iwe giga tabi kọlẹji? Fun mi ni aye nibi lati ṣe atunyẹwo imọran ni awọn ofin gbogbogbo. 

Okun naa ni pH kan (pH ni iwọn ti o wa lati 0-14). Meje (7) jẹ aaye agbedemeji (USGS. Ile-iwe Imọ Omi, https://www.usgs.gov/media/images/ph-scale-0, 06/19/19). Ti pH ba kere ju 7, lẹhinna o jẹ ekikan; ti o ba tobi ju 7 lẹhinna o jẹ ipilẹ. Eyi ṣe pataki nitori diẹ ninu awọn ohun alumọni okun ni awọn ikarahun lile / skeleton ti o jẹ kaboneti kalisiomu, ati pe wọn nilo awọn egungun wọnyi lati ye. Sibẹsibẹ, nigbati C02 ba wọ inu omi, iṣeduro kemikali kan wa ti o yi pH ti okun pada, ti o jẹ ki o jẹ ekikan diẹ sii. Eyi jẹ iṣẹlẹ ti a pe ni “okun acidification.” Eyi degrades awọn egungun oni-aye ati nitorinaa ṣe ewu ṣiṣeeṣe wọn (fun alaye diẹ sii, wo: NOAA. Kini Acidification Ocean? https://oceanservice.noaa.gov/facts/acidification.html, 01/20/23). Laisi lilọ sinu awọn alaye ti imọ-jinlẹ (eyiti o le ṣe iwadii), o han pe o wa ni ibatan ipa-ipa taara laarin iyipada oju-ọjọ ati acidification okun. 

Eyi ṣe pataki (yatọ si ẹru ti sisọnu lori ounjẹ ti awọn kilamu ni obe waini funfun). 

Fojú inú wo ìran yìí: 

O lọ si dokita, wọn si sọ fun ọ pe o ni iye kekere ti kalisiomu ati pe, laanu, o nlọ si osteoporosis ni iwọn iyara ti o lewu. Dokita sọ pe o nilo awọn afikun kalisiomu lati yago fun ipo ti o buru si. O ṣee ṣe ki o gba awọn afikun, otun? Ninu apejuwe aiṣedeede ti o gbawọ, awọn kilamu yẹn nilo kaboneti kalisiomu wọn ati ti ko ba ṣe igbese lati da idi ti ibajẹ si awọn egungun wọn duro, lẹhinna awọn kilamu rẹ nlọ si ayanmọ ti o lewu. Eyi ni ipa lori gbogbo awọn mollusks (kii ṣe awọn kilamu nikan) ati nitorinaa o ni ipa ni odi ni ibi ọja ẹja, awọn yiyan akojọ aṣayan ounjẹ alẹ rẹ, ati dajudaju pataki ti mollusks ninu pq ounje okun. 

Iwọnyi jẹ apẹẹrẹ meji ti ibatan laarin iyipada oju-ọjọ ati okun. Awọn diẹ sii ti bulọọgi yii ko ni wiwa. Sibẹsibẹ, aaye kan ti o nifẹ lati tọju ni lokan ni pe opopona ọna meji wa laarin iyipada oju-ọjọ ati okun. Nigbati iwọntunwọnsi yii ba ni idamu, iwọ ati awọn iran iwaju ti mbọ yoo, nitootọ, ṣe akiyesi iyatọ naa.

Awọn itan Rẹ

Pẹlu eyi ni lokan, The Ocean Foundation de ọdọ ọpọlọpọ awọn eniyan kaakiri agbaye lati kọ ẹkọ nipa awọn iriri ti ara ẹni pẹlu okun. Ibi-afẹde naa ni lati gba apakan agbelebu ti awọn eniyan ti o ni iriri okun ni agbegbe tiwọn ni awọn ọna alailẹgbẹ. A gbọ lati ọdọ awọn eniyan ti o ṣiṣẹ lori awọn ọran ayika, ati awọn ti o kan riri ti okun. A gbọ lati ọdọ oludari irinajo, oluyaworan okun, ati paapaa awọn ọmọ ile-iwe giga ti o dagba (aigbekele) pẹlu okun ti o ti ni ipa tẹlẹ nipasẹ iyipada oju-ọjọ. Awọn ibeere ni a ṣe deede si alabaṣe kọọkan, ati bi o ti ṣe yẹ, awọn idahun jẹ oriṣiriṣi ati iwunilori. 

Nina Koivula | Oluṣakoso Innovation fun Olupese Akoonu Ilana Ilana EHS

Q: Kini iranti akọkọ rẹ ti Okun?  

“Mo jẹ ọmọ ọdun 7 ati pe a rin irin-ajo ni Egipti. Inu mi dun nipa lilọ si eti okun ati pe Mo n wa awọn iyẹfun okun ati awọn okuta alarabara (awọn ohun-iṣura fun ọmọde), ṣugbọn gbogbo wọn ni a bo tabi o kere ju ni apakan ti a bo sinu nkan ti o dabi oda eyiti Mo ro pe o jẹ abajade ti itusilẹ epo (s) ). Mo ranti iyatọ lile laarin awọn ikarahun funfun ati ọda dudu. Iru oorun bitumen kan ti o buruju tun wa eyiti o nira lati gbagbe.” 

Ibeere: Njẹ o ti ni iriri Okun aipẹ ti o fẹ pin bi? 

“Laipẹ, Mo ti ni aye lati lo awọn isinmi opin ọdun nitosi Okun Atlantiki. Rírìn ní etíkun lákòókò ìgbì omi gíga – nígbà tí o bá ń rìn kiri ní ọ̀nà rẹ láàárín àpáta gíga àti òkun tí ń ké ramúramù—láti jẹ́ kí o mọrírì agbára tí kò lè díwọ̀n ti òkun.”

Q: Kini itọju Okun tumọ si fun ọ?  

“Ti a ko ba tọju awọn eto ilolupo aye wa daradara, igbesi aye lori Earth yoo ṣee ṣe. Gbogbo eniyan le ṣe apakan - iwọ ko nilo lati jẹ onimọ-jinlẹ lati ṣe alabapin. Ti o ba wa ni eti okun, gba akoko diẹ lati gba diẹ ninu idoti ki o lọ kuro ni eti okun diẹ dara ju bi o ti rii lọ.”

Stephanie Menick | Eni ti Awọn igba Gift Store

Q: Kini iranti akọkọ rẹ ti okun? Okun wo? 

“Ocean City… Emi ko ni idaniloju ọjọ-ori ti Mo wa ṣugbọn lilọ pẹlu ẹbi mi nigbakan ni Ile-iwe Elementary.”

Q: Kini o nireti pupọ julọ nipa gbigbe awọn ọmọ rẹ wa si okun? 

"Ayọ ati idunnu ti awọn igbi omi, awọn ikarahun lori eti okun ati awọn akoko igbadun."

Ibeere: Kini oye tabi iṣaro rẹ lori awọn italaya ti okun koju lati oju-ọna ayika? 

“Mo mọ pe a nilo lati da idalẹnu duro lati jẹ ki awọn okun di mimọ ati ailewu fun awọn ẹranko.”

Q: Kini ireti rẹ fun iran ti nbọ ati bi o ṣe n ṣepọ pẹlu okun? 

“Emi yoo nifẹ lati rii iyipada gangan ni ihuwasi eniyan lati daabobo awọn okun. Ti wọn ba kọ awọn nkan ni ọdọ wọn yoo faramọ wọn ati pe wọn yoo ni awọn ihuwasi ti o dara ju ti iṣaaju wọn lọ.” 

Dokita Susanne Etti | Oluṣakoso Ipa Ayika Agbaye fun Irin-ajo Intrepid

Q: Kini iranti ara ẹni akọkọ ti okun?

“Orílẹ̀-èdè Jámánì ni mo dàgbà sí, torí náà àwọn Òkun Alps ni mo máa ń lò nígbà ọmọdé mi gan-an, àmọ́ ìgbà àkọ́kọ́ tí mo rántí òkun ni Òkun Àríwá, tó jẹ́ ọ̀kan lára ​​ọ̀pọ̀lọpọ̀ òkun tó wà ní Òkun Àtìláńtíìkì. Mo tun nifẹ lati ṣabẹwo si Awọn ọgba-itura Orilẹ-ede Okun Wadden (https://whc.unesco.org/en/list/1314), Òkun tí kò jìn ní etíkun tí ó ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ bèbè iyanrìn àti ilé pẹ̀tẹ́lẹ̀ tí ń fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ irú ọ̀wọ́ ẹyẹ ní ilẹ̀ ìbímọ̀.”

Q: Okun wo ni (Pacific / Atlantic / Indian / Arctic bbl) ṣe o lero julọ ti a ti sopọ si bayi ati kilode?

“Mo ti sopọ mọ Okun Pasifiki pupọ julọ nitori ibẹwo mi si Galapagos lakoko ti o n ṣiṣẹ gẹgẹbi onimọ-jinlẹ ni igbo ojo Ecuador. Gẹgẹbi ile musiọmu ti o wa laaye ati iṣafihan itankalẹ, awọn erekuṣu ti fi oju ayeraye silẹ lori mi bi onimọ-jinlẹ ati iwulo ni iyara lati daabobo okun ati awọn ẹranko ti o da lori ilẹ. Ni bayi ngbe ni Australia, Mo ni orire lati wa lori kọnputa erekuṣu kan [nibiti] o fẹrẹ jẹ pe gbogbo ipinlẹ ni omi Okun yika - o yatọ pupọ si orilẹ-ede mi Germany! Ni bayi, Mo gbadun ririn, gigun kẹkẹ, ati sisopọ pẹlu ẹda lori okun guusu.”

Q: Iru oniriajo wo ni o n wa ìrìn irin-ajo irin-ajo ti o kan pẹlu okun? 

“Ipa agbara ti o wa lẹhin irin-ajo ni lati mu awọn ẹranko igbẹ ati awọn alabojuto iseda, awọn agbegbe agbegbe, ati awọn ti o ṣe imuse, kopa ninu, ati ilolupo-ọja ọja papọ lati rii daju pe ile-iṣẹ irin-ajo ni idojukọ lori iduroṣinṣin igba pipẹ ju awọn ere kukuru lọ. Awọn aririn ajo alaigbagbọ jẹ awujọ, ayika, ati mimọ ti aṣa. Wọn mọ pe wọn jẹ apakan ti agbegbe agbaye. Wọn loye ipa ti a ni bi awọn aririn ajo ati pe wọn ni itara lati ṣe alabapin si aye ati awọn okun wa ni ọna ti o dara. Wọn jẹ akiyesi, ọwọ, ati setan lati ṣe agbero fun iyipada. Wọ́n fẹ́ mọ̀ pé ìrìn àjò wọn kì í ṣàìbọ̀wọ̀ fáwọn èèyàn tàbí ibi tí wọ́n bá bẹ̀ wò. Ati pe, nigba ti o ba ṣe ni deede, irin-ajo le ṣe iranlọwọ fun awọn mejeeji ni idagbasoke. ”

Ibeere: Bawo ni irinajo-ajo ati ilera okun ṣe intersect? Kini idi ti ilera okun ṣe pataki si iṣowo rẹ? 

“Aririn ajo le fa ipalara, ṣugbọn o tun le ṣe idagbasoke idagbasoke alagbero. Nigbati a ba gbero daradara ati iṣakoso, irin-ajo alagbero le ṣe alabapin si awọn igbe aye ilọsiwaju, ifisi, ohun-ini aṣa ati aabo awọn orisun adayeba, ati igbega oye agbaye. A mọ awọn odi lori ilera okun, pẹlu bii ọpọlọpọ awọn aaye ibi-ajo oniriajo ṣe n tiraka lati ṣakoso ṣiṣan ti n pọ si ti awọn aririn ajo nigbagbogbo, awọn ipa ti iboju oorun majele lori agbaye labẹ omi, idoti ṣiṣu ni awọn okun wa, ati bẹbẹ lọ.

Awọn okun ti o ni ilera pese awọn iṣẹ ati ounjẹ, ṣe atilẹyin idagbasoke eto-ọrọ, ṣe ilana oju-ọjọ, ati atilẹyin alafia ti awọn agbegbe eti okun. Ọ̀kẹ́ àìmọye èèyàn kárí ayé—àgàgà àwọn tó tòṣì jù lọ lágbàáyé—gbẹ́kẹ̀ lé àwọn omi òkun tó ní ìlera gẹ́gẹ́ bí orísun iṣẹ́ àti oúnjẹ, ní fífi ìtẹnumọ́ tẹnumọ́ àìní kánjúkánjú láti wá ìwọ̀ntúnwọ̀nsì láti gba ìrìn-àjò lọ́wọ́ fún ìdàgbàsókè ètò ọrọ̀ ajé àti fífúnni ní ìwúrí alágbero fún ìtọ́jú àwọn òkun wa. Okun le dabi ailopin, ṣugbọn a nilo lati wa awọn ọna abayọ. Eyi ṣe pataki kii ṣe fun awọn okun ati igbesi aye omi okun nikan, ati iṣowo wa, ṣugbọn fun iwalaaye eniyan. ”

Q: Nigbati o ba n gbero irin-ajo irin-ajo irin-ajo ti o kan pẹlu okun, kini awọn aaye tita akọkọ ati bawo ni imọ rẹ ti imọ-jinlẹ ayika ṣe iranlọwọ fun ọ lati ṣagbe fun mejeeji okun funrararẹ ati iṣowo rẹ? 

“Apẹẹrẹ kan ni pe Intrepid ṣe ifilọlẹ akoko 2022/23 lori Iṣeduro Okun ati gba awọn itọsọna irin-ajo pataki 65 ti gbogbo wọn pin ibi-afẹde kan lati ṣafihan iriri alejo ti o ni idi diẹ sii ni Antarctica. A ṣafihan nọmba kan ti idi ati awọn ipilẹṣẹ iduroṣinṣin, pẹlu jijẹ oniṣẹ Antarctic akọkọ lati yọkuro ẹja okun lati iṣẹ deede wa; sìn irọlẹ kan ti o da lori ọgbin lori ọkọ irin-ajo kọọkan; fifun awọn eto imọ-jinlẹ ilu marun ti o ṣe atilẹyin iwadii ati ẹkọ; ati ṣiṣe awọn Awọn omiran ti Antarctica irin ajo pẹlu WWF-Australia ni 2023. A tun ṣe alabaṣepọ lori iṣẹ iwadi iwadi ọdun meji pẹlu University of Tasmania, ṣawari bi awọn irin-ajo irin-ajo ṣe n ṣe iṣeduro iṣeduro ti o dara ati ti aṣa pẹlu Antarctica laarin awọn ẹgbẹ oniruru ti awọn aririn ajo.

Awọn onimọ ayika kan wa ti yoo sọ ọna ti o dara julọ lati daabobo Antarctica kii ṣe lati rin irin-ajo nibẹ rara. Iyẹn, nipa lilobẹwo, o n ba ‘aibikita’ gan-an jẹ ti o jẹ ki Antarctica ṣe pataki. O ni ko kan wo a alabapin pa. Ṣugbọn awọn ohun kan wa ti o le ṣe lati ṣe idinwo ipa rẹ ati daabobo agbegbe pola naa. Atako, eyiti ọpọlọpọ awọn onimọ-jinlẹ pola ṣe, ni pe Antarctica ni agbara alailẹgbẹ lati yipada ati kọ awọn eniyan nipa agbegbe. Fere a mystical agbara. Yipada awọn arinrin-ajo apapọ sinu awọn onigbawi itara. O fẹ ki awọn eniyan lọ bi awọn aṣoju, ati pe pupọ ninu wọn ṣe. ”

Awọn ijamba Ray | Oluyaworan Ocean ati Eni ti RAYCOLLINSPHOTO

Q. Kini iranti akọkọ rẹ ti okun (Ewo?)

“Mo ni awọn iranti 2 ọtọtọ ti awọn ọjọ akọkọ mi ti o farahan si okun. 

1. Mo ranti diduro awọn ejika iya mi ['] ati wiwẹ rẹ labẹ omi, Mo ranti imọlara aini iwuwo, ati pe o dabi aye miiran labẹ ibẹ. 

2. Mo le ranti baba mi ti o gba m[e] olowo poku foam bodyboard ati pe Mo ranti lilọ sinu awọn igbi kekere ti Botany Bay ati rilara ti agbara titari mi siwaju ati soke si iyanrin. Mo fẹràn rẹ!"

Q. Kini o fun ọ ni iyanju lati di oluyaworan okun? 

"Baba mi gba ẹmi ara rẹ nigbati mo jẹ ọdun 7 tabi 8 ati pe a gbe lati Sydney si eti okun, ni ọtun lori okun, fun ibẹrẹ tuntun. Okun di oluko nla fun mi lati igba naa lọ. O kọ mi ni sũru, ọwọ ati bi o ṣe le lọ pẹlu ṣiṣan naa. Mo yipada si o ni awọn akoko wahala tabi aibalẹ. Mo ṣe ayẹyẹ pẹlu awọn ọrẹ mi nigba ti a gun omiran, ṣofo swells ati ki o yọ kọọkan miiran lori. O ti fun mi ni pupọ ati pe Mo ti da gbogbo awọn iṣẹ igbesi aye mi ni ayika rẹ. 

Nigbati mo gbe kamẹra mi akọkọ (lati isọdọtun ipalara orokun, adaṣe kikun akoko) o jẹ koko-ọrọ ọgbọn nikan fun mi lati ya aworan ni opopona si imularada.” 

Q: Bawo ni o ṣe ro pe okun / okun omi okun yoo yipada ni awọn ọdun ti mbọ ati bawo ni iyẹn yoo ṣe ni ipa lori iṣẹ rẹ? 

“Awọn iyipada ti n ṣii ko ni ipa lori oojọ mi nikan ṣugbọn o mu awọn ipa ti o jinlẹ mu fun gbogbo awọn ẹya ti igbesi aye wa. Òkun, tí a sábà máa ń pè ní ẹ̀dọ̀fóró pílánẹ́ẹ̀tì, kó ipa pàtàkì nínú ṣíṣe àkóso ojú ọjọ́ wa, ìyípadà rẹ̀ tí a kò tíì rí tẹ́lẹ̀ sì jẹ́ ìdí fún àníyàn. 

Awọn igbasilẹ aipẹ tọkasi oṣu ti o gbona julọ ti o ti ni iriri ninu itan-akọọlẹ, ati pe aṣa iyalẹnu yii n ṣe awakọ acidification okun ati awọn iṣẹlẹ bibilọ lile, ti n ṣe eewu awọn ẹmi ati aabo ounjẹ ti awọn eniyan aimọye ti o gbẹkẹle awọn orisun igbesi aye ti okun.  

Jubẹlọ, awọn gbaradi ni awọn iwọn oju ojo iṣẹlẹ, waye pẹlu itaniji igbohunsafẹfẹ, afikun si awọn walẹ ti awọn ipo. Bí a ṣe ń ronú nípa ọjọ́ ọ̀la wa àti ogún tí a fi sílẹ̀ fún àwọn ìran tó ń bọ̀, bíbójú tó pílánẹ́ẹ̀tì àti òkun rẹ̀ di àníyàn kánjúkánjú àti àtọkànwá.”

Iwadi ti Awọn ọmọ ile-iwe giga lati Santa Monica | Iteriba ti Dokita Kathy Griffis

Q: Kini iranti akọkọ rẹ ti okun? 

Dide 9^th Grader: “Iranti akọkọ mi ti okun ni nigbati mo gbe lọ si LA Mo ranti wiwo rẹ lati ferese ọkọ ayọkẹlẹ, iyalẹnu nipa bi o ṣe dabi pe o na siwaju lailai.” 

Dide 10^th Grader: "Iranti akọkọ mi ti okun wa ni ayika ipele 3rd nigbati mo ṣabẹwo si Spain lati ri awọn ibatan mi ati pe a lọ si [M] arbella eti okun lati sinmi..."

Dide 11^th Grader: “Àwọn òbí mi mú mi lọ sí etíkun ní erékùṣù jackal ní [G]eorgia, mo sì rántí pé mi ò fẹ́ yanrin bí kò ṣe omi[.]” 

Q: Kini o kọ nipa oceanography (ti o ba jẹ ohunkohun) ni ile-iwe giga (tabi ile-iwe arin)? Ó ṣeé ṣe kó o rántí àwọn nǹkan pàtó kan tó ṣe ẹ́ gan-an tó o bá ti kẹ́kọ̀ọ́ nípa àwòrán inú òkun. 

Dide 9^th Grader: “Mo rántí pé mo kẹ́kọ̀ọ́ nípa gbogbo pàǹtírí àti gbogbo ohun tí ẹ̀dá èèyàn ti ń kó sínú òkun. Nkankan ti o ṣe pataki si mi gaan ni [awọn iṣẹlẹ] bii Patch Patch Patch Nla, ati bii ọpọlọpọ awọn ẹda le ni ipa nipasẹ awọn pilasitik micro tabi awọn majele miiran laarin wọn, tobẹẹ ti gbogbo awọn ẹwọn ounjẹ jẹ idalọwọduro. Nígbẹ̀yìngbẹ́yín, ìbàyíkájẹ́ yìí tún lè yọrí sí ọ̀dọ̀ wa pẹ̀lú, ní ọ̀nà jíjẹ àwọn ẹranko tí ó ní májèlé nínú [m].”

Dide 10^th Grader: “Ní àkókò yìí, mo ['] ń yọ̀ǹda ara rẹ̀ fún ìtòlẹ́sẹẹsẹ kan tó ń kọ́ àwọn ọmọdé láwọn ẹ̀kọ́ oríṣiríṣi ọ̀pọ̀lọpọ̀ nǹkan, mo sì máa ń wà nínú ẹgbẹ́ tó ń wo omi òkun. Nitorinaa [ni ọsẹ 3 sẹhin] nibẹ Mo ti kọ ẹkọ nipa ọpọlọpọ awọn ẹda okun ṣugbọn ti MO ba ni lati yan, ọkan ti o ṣe pataki julọ si mi yoo jẹ irawọ [s] ea nitori ọna ti o nifẹ si ti jijẹ. Ọ̀nà tí ea [s] ea [s]] tar gbà jẹ ni pé ó kọ́kọ́ dì mọ́ ẹran ọdẹ rẹ̀ lẹ́yìn náà yóò tú ikùn rẹ̀ sórí ẹ̀dá náà láti tú ara rẹ̀ dà nù, kí ó sì fa àwọn èròjà tí a tú dà.” 

Dide 11^th Grader: “Mo ti ń gbé ní ipò tí kò ní ilẹ̀ tẹ́lẹ̀, nítorí náà, mo mọ àwọn ìpìlẹ̀ ìpìlẹ̀ ìpìlẹ̀ ìpìlẹ̀ ilẹ̀ òkun gẹ́gẹ́ bí [kíni] ìsódò kọ́ńtínẹ́ǹtì jẹ́ àti bí òkun ṣe ń ṣàn lọ́wọ́ òtútù àti omi gbígbóná, àti ohun tí àtẹ́lẹwọ́ [continental] jẹ́, níbi tí epo nínú òkun ti ń bọ̀. láti, àwọn òkè ayọnáyèéfín abẹ́ omi, àwọn òdòdó, irú nǹkan bẹ́ẹ̀.]” 

Q: Njẹ o nigbagbogbo mọ nipa idoti ni okun ati irokeke ewu si ilera okun? 

Dide 9^th Grader: “Mo rò pé mo ti ń dàgbà tí mo ní òye pé ìbàyíkájẹ́ wà nínú òkun, ṣùgbọ́n mi ò lóye bí ó ṣe pọ̀ tó títí tí mo fi kẹ́kọ̀ọ́ sí i nípa rẹ̀ ní ilé ẹ̀kọ́ kejì.” 

Dide 10^th Grader: "Rara kii ṣe titi di ayika ipele 6th ni mo ti kọ ẹkọ nipa idoti ninu okun." 

Dide 11^th Grader: "Bẹẹni ti o ti gbẹ lulẹ pupọ ni gbogbo awọn ile-iwe ti Mo ti fẹ lati igba ile-ẹkọ giga[.]" 

Q: Kini o ro pe ojo iwaju wa fun okun? Ṣe o ro pe imorusi agbaye (tabi awọn iyipada miiran) yoo bajẹ ni igbesi aye rẹ? Ṣe alaye. 

Dide 9^th Grader: “Mo gbagbọ patapata pe iran wa yoo ni iriri awọn ipa ti imorusi agbaye. Mo ti rii awọn iroyin tẹlẹ pe awọn igbasilẹ ooru ti fọ, ati pe yoo tẹsiwaju lati fọ ni ọjọ iwaju. Àmọ́ ṣá o, àwọn òkun máa ń gba èyí tó pọ̀ jù lọ nínú ooru yìí, èyí sì túmọ̀ sí pé ìwọ̀n ìgbóná òkun máa ń pọ̀ sí i. Eyi ni ọna ti o han gedegbe yoo ni ipa lori igbesi aye okun laarin awọn okun ṣugbọn yoo tun ni ipa pipẹ lori olugbe eniyan ni irisi awọn ipele okun ti o ga ati awọn iji lile diẹ sii.” 

Dide 10^th Grader: “Mo ro pe ọjọ iwaju ti okun ni pe iwọn otutu rẹ yoo tẹsiwaju lati [jinde] nitori pe o fa ooru ti o fa nipasẹ imorusi agbaye ayafi ti eniyan ba wa papọ lati wa [ọna] [ọna] lati yi iyẹn pada.” 

Dide 11^th Grader: “Mo ro pe ọpọlọpọ awọn ayipada yoo wa ninu okun pupọ julọ lati iyipada oju-ọjọ bii yoo [dajudaju] okun diẹ sii ju ilẹ lọ bi awọn okun ti n dide ati kii ṣe ọpọlọpọ awọn okun coral ati ni gbogbogbo bi a ṣe n ṣowo diẹ sii ati fi sii diẹ sii. Awọn ọkọ oju omi ti o wa nibẹ okun yoo kan pariwo gangan ju bi o ti jẹ paapaa 50 ọdun sẹyin[.]”

The Ocean Iriri

Gẹgẹbi a ti ṣe yẹ, awọn itan ti o wa loke ṣafihan ọpọlọpọ awọn iwunilori ati awọn ipa ti okun. Awọn ọna gbigba lọpọlọpọ lo wa bi o ṣe n ka nipasẹ awọn idahun si awọn ibeere naa. 

Mẹta ti wa ni afihan ni isalẹ: 

1. Okun naa ni asopọ si ọpọlọpọ awọn iṣowo ati bi iru bẹẹ, aabo ti awọn orisun okun jẹ pataki kii ṣe fun ẹda nikan, ṣugbọn fun awọn idi owo. 
2. Awọn ọmọ ile-iwe giga n dagba pẹlu oye ti o jinlẹ ti awọn irokeke si okun ju awọn iran iṣaaju lọ. Fojuinu ti o ba ni ipele oye yii ni ile-iwe giga.  
3. Àwọn òpìtàn àti àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì mọ̀ nípa àwọn ìpèníjà tí ń dojú kọ òkun lọ́wọ́lọ́wọ́.

* Awọn idahun ti a ṣatunkọ fun mimọ* 

Nitorinaa, nigbati o ba tun wo ibeere ṣiṣi ti bulọọgi yii, ọkan le rii iyatọ ti awọn idahun. Bibẹẹkọ, oniruuru iriri eniyan pẹlu okun ni o sopọ mọ wa nitootọ, kọja awọn kọnputa, awọn ile-iṣẹ, ati awọn ipele igbesi aye.