Kubak inoiz baino gehiago behar gaitu

Uztailaren 11n, igandea, gutako askok ikusi genituen irudi deigarriak protestak Kuban. Kubako amerikarra nintzenez, ezinegona ikustean harritu nintzen. Azken sei hamarkadetan Kuba egonkortasun-eredu izan da Latinoamerikan, AEBetako zigor ekonomikoen, gerra hotzaren amaieraren eta 1990-1995 arteko aldi bereziaren aurrean, kubatarrak egunero goseak igarotzen ziren sobietar diru-laguntzak lehortu zirenean. Oraingoan ezberdina sentitzen da. COVID-19ak sufrimendu handia gehitu dio kubatarren bizitzari mundu osoan bezala. Kubak AEBetan, Europan eta Txinan garatutakoen eraginkortasunaren aurka egiten duten txerto bat ez, bi txerto garatu dituen arren, pandemia txertoek jarraitu dezaketen baino azkarrago doa. AEBetan ikusi dugunez, gaixotasun honek ez du preso hartzen. 

Gorroto dut nire gurasoen aberria halako behartuta ikustea. Kolonbian jaioa umetan Kuba utzi zuten gurasoengandik, ez naiz zure kubatar-amerikar normala. Ni bezala Miamin hazi ziren kubatar-amerikar gehienak ez dira inoiz Kubara izan, eta gurasoen istorioak baino ez dituzte ezagutzen. Kubara 90 aldiz baino gehiago bidaiatu dudanez, uharteko jendearen pultsua daukat hatz bat. Haien mina sentitzen dut eta sufrimendurako erraztasuna nahi dut. 

1999az geroztik Kuban lan egin dut, nire bizitzaren erdia baino gehiago eta nire karrera guztia. Nire lan ildoa ozeanoen kontserbazioa da eta Kubako medikuntza bezala, Kubako ozeano zientzia komunitateak bere pisua haratago bultzatzen du. Poza izan da Kubako zientzialari gazteekin lan egitea, beren ozeanoen mundua aurrekontu eskasekin eta asmamen handiz arakatzeko lanean ari diren bezain gogor. Denok jasaten ditugun ozeanoaren mehatxuei irtenbidea ematen diete, sozialistak edo kapitalistak izan. Nire istorioa aurreikuspen guztien aurkako elkarlanarena da eta itxaropena eman didan istorioa. Gure hegoaldeko bizilagunarekin elkarlanean aritzen bagara, partekatutako ozeanoa babesteko, edozer gauza lor dezakegu.  

Zaila da Kuban zer gertatzen den ikustea. Kubatar gazteak ikusten ditut, kubatar zaharragoek egin zuten urrezko aroa inoiz bizi izan ez zutenak, sistema sozialistak behar zutenean behar zutena ematen zienean. Inoiz ez bezala adierazten ari dira eta entzun nahi dute. Sistemak behar bezala funtzionatzen ez duela uste dute. 

Zer egin ziur ez dakiten ni bezalako kubatar amerikarren frustrazioa ere ikusten dut. Batzuek esku-hartze militarra nahi dute Kuban. Nik diot ez orain eta ez inoiz. Kubak ez duela eskatu ez ezik, edozein herrialderen subiranotasuna errespetatu behar dugu, gure herriarentzat gauza bera espero baitugu. Herrialde gisa sei hamarkada daramatzagu eseri eta ez diogu eskurik eman Kubako herriari, enbargoak eta murrizketak ezarri besterik ez dugu egin. 

Salbuespen bakarra Barack Obama eta Raul Castro presidenteen arteko hurbilketa laburra izan zen, kubatar askorentzat itxaropenaren eta lankidetzaren urrezko garai laburra izan zena. Zoritxarrez, azkar bertan behera utzi zen, elkarrekin etorkizunerako itxaropena moztuz. Kuban egin dudan lanerako, inaugurazio laburrak urteetako lanaren gailurra irudikatu zuen zubiak eraikitzeko zientzia erabiliz. Inoiz ez nintzen hain hunkituta Kuba-AEB harremanen etorkizunaz. Harro nengoen amerikar ideia eta baloreez. 

Are frustratuago nago AEBetako politikariei murrizketak areagotu eta Kuba gosea hiltzen saiatu behar dugula aldarrikatzen dudanean. Zergatik da irtenbidea 11 milioi pertsonen sufrimendua iraunaraztea? Kubatarrek garai berezia gainditu badute, garai zail hau ere gaindituko dute.  

Pitbull rapero amerikar kubatarra ikusi nuen sutsu hitz egin Instagram-en, baina komunitate gisa egin dezakegunari buruzko ideiarik ez eskaini. Hori da ezer gutxi egin dezakegulako. Enbargoak eskuburdinak jarri gaitu. Kubaren etorkizunean zer esanik ez izatea kendu digu. Eta horren errua geure buruari. Hau ez da Kubako sufrimendua enbargoari leporatzea. Esan nahi dudana da enbargoa amerikar idealen aurka doala eta, ondorioz, gure aukerak mugatu dituela diaspora gisa gure anai-arrebei Floridako itsasartean zehar lagundu nahian.

Oraintxe behar duguna Kubarekiko konpromiso handiagoa da. Ez gutxiago. Kuba-amerikar gazteek kargua gidatu beharko lukete. Kubako banderak astintzea, autobideak blokeatzea eta SOS Kuba kartelak edukitzea ez da nahikoa.  

Orain enbargoa bertan behera uztea exijitu behar dugu Kubako herriaren sufrimendua geldiarazteko. Uhartea gure errukiaz gainezkatu behar dugu.  

AEBek Kubaren aurkako enbargoa giza eskubideen eta estatubatuarren independentziaren azken urraketa da. Esaten digu ezin dugula bidaiatu edo gure dirua nahi dugun tokira gastatu. Ezin dugu laguntza humanitarioan inbertitu, ezta ezagutzak, balioak eta produktuak trukatu ere. Bada garaia gure ahotsa berreskuratzeko eta gure aberriarekin nola aritzen garen esateko. 

90 milia ozeanoak dira Kubatik bereizten gaituen guztia. Baina ozeanoak ere lotzen gaitu. Harro nago Ocean Foundation-en nire lankide kubatarrekin partekatutako itsas baliabideak babesteko lortu dudanaz. Elkarlana politikaren gainetik jarriz benetan lagundu diezaiekegu behar gaituzten 11 milioi kubatarrei. Amerikarrek hobeto egin dezakegu.   

- Fernando Bretos | Programako arduraduna, The Ocean Foundation

Media Harremanetarako:
Jason Donofrio | Ocean Fundazioa | [posta elektroniko bidez babestua] | (202) 318-3178