Na Angel Braestrup, Luna Hoʻomalu, Papa Kūkākūkā, The Ocean Foundation

Ma ka honua holoʻokoʻa, e hoʻomanaʻo ʻia ʻo 2012 a me 2013 no ka nui o ka ua, nā ʻino ikaika, a me nā kahe nui ʻole mai Bangladesh a Argentina; mai Kenya a Australia. ʻO ka Mele Kalikimaka 2013 i lawe mai i kahi ʻino ʻino ma mua o ka hoʻoilo me nā kahe nui a me nā hopena ʻē aʻe i St. Lucia, Trinidad a me Tobago; a me nā lāhui mokupuni ʻē aʻe, e like me United Kingdom kahi i hoʻonui ai nā ʻino hou i ka pōʻino mai ka hoʻomaka ʻana o ka ʻino o Dekemaba. A ʻaʻole ma ka lihi kai wale nō ke manaʻo nei nā kaiāulu i ka loli. 

I kēia hāʻule wale nō, ua ʻike ʻo Colorado i hoʻokahi manawa i loko o kahi hanana waikahe makahiki 1000 mai nā ʻino i lawe ʻia i nā mauna mai nā wai mehana o ka Pākīpika. I Nowemapa, ua ʻoi aku ka pōʻino o nā ʻino a me nā puahiohio ma mua o hoʻokahi piliona kālā ma waena o ke Komohana. A, ʻo ka pilikia like ʻole i kū i kēlā mau kaiāulu i hoʻopilikia ʻia e like me Iapana ma hope o ke kai eʻe i ka makahiki 2011, ka mokupuni ʻo Philippine ʻo Leyte mai Typhoon Haiyan i 2013, New York a me New Jersey ma hope o Superstorm Sandy i 2012, a me ke Kai Kai. ma hope o Katrina, Ike, Gustav, a me ka hapalua o nā ʻino ʻē aʻe i nā makahiki he ʻumi i hala.

Ua kamaʻilio kaʻu moʻomanaʻo mua e pili ana i ka piʻi ʻana o ka wai mai ka moana mai ka ʻino a i ʻole ke olai, a me ka pōʻino i waiho ʻia ma ka ʻāina. Akā naʻe, ʻaʻole ʻo ke kahe o ka wai wale nō ka mea e pōʻino nui ai i nā kumu waiwai kahakai-ʻo ke kanaka a me ke kūlohelohe. ʻO ia ka hopena i ka wā e kahe hou ai kēlā wai i waho, e lawe pū ana me ia i nā ʻōpala o kāna ʻōpala luku ponoʻī a me kahi sopa paʻakikī e huki i nā meaʻai mai kēlā me kēia hale āna e hele ai, ma lalo o kēlā me kēia poho, i loko o kēlā me kēia keʻena mālama, hale kūʻai mīkini kaʻa, a maloʻo. mea hoʻomaʻemaʻe, a me nā mea ʻino a ka wai i hōʻiliʻili ʻia mai nā ʻōpala, nā ʻōpala, nā wahi kūkulu, a me nā wahi i kūkulu ʻia.

No nā moana, pono mākou e noʻonoʻo ʻaʻole i ka ʻino a i ʻole ke kai eʻe, akā i ka hopena. ʻO ka hoʻomaʻemaʻe ʻana ma hope o kēia mau ʻino he hana nui ʻaʻole i kaupalena ʻia i ka hoʻomaloʻo maʻalahi ʻana i nā keʻena wai, ke pani ʻana i nā kaʻa i kahe ʻia, a i ʻole ke kūkulu hou ʻana i nā alahele. ʻAʻole hoʻi e pili ana i nā mauna o nā lāʻau i hoʻohiolo ʻia, nā puʻu lepo, a me nā kupapaʻu holoholona i make. ʻO kēlā me kēia o nā ʻino nui a i ʻole nā ​​hanana kai eʻe e lawe i nā ʻōpala, nā wai ʻawaʻawa, a me nā mea haumia ʻē aʻe i waho o ke kai.

Hiki i nā wai e emi ana ke lawe i nā mea holoi ma lalo o nā tausani o nā poho, nā pena kahiko āpau i loko o nā tausani o nā hale kaʻa, nā ʻaila a pau, a me nā mea hoʻoheheʻe mai nā tausani o nā kaʻa a me nā mea hana, a hoʻohui ʻia i loko o kahi sopa ʻona piha me nā mea a pau. ʻO ka holoi hope ʻana mai nā ʻōnaehana hoʻoheheʻe a me ka ʻilika a me nā ipu ʻē aʻe i paʻa ai. ke paio nei mai ka hopena o ka ulu kanaka. Hoʻohui ʻia he mau kaukani tona o nā lālā kumulāʻau, nā lau, ke one a me nā lepo ʻē aʻe i hili pū ʻia me ia a hiki ke hoʻopaʻa i nā wahi noho ulu o ka papakū o ka moana, mai nā moena o ka iʻa a hiki i ke koʻa a hiki i ka lau nahele.

Loaʻa iā mākou ka hoʻolālā ʻōnaehana no nā hopena ma hope o kēia mau puʻupuʻu ikaika o ka wai ma nā kaiāulu kahakai, nā ululāʻau, nā puʻu, a me nā kumuwaiwai ʻē aʻe. Inā he wili ʻoihana maʻamau, e loaʻa iā mākou kahi kaʻina hana e hoʻohana ai i ka hewa no ka hoʻomaʻemaʻe a me ka hoʻihoʻi. ʻOiai, ʻaʻohe o mākou ʻano hana e hōʻoia ai e hoʻopaʻa maikaʻi ʻia nā hui a me nā kaiāulu i kā lākou mau mea ʻawaʻawa ma mua o ka hiki ʻana mai o ka ʻino, ʻaʻole hoʻi e hoʻolālā i nā hopena o kēlā mau mea āpau e kahe pū ana i nā wai kokoke i ka manawa hoʻokahi. Ma hope o ke kai eʻe o Iapana i ka makahiki 2011, ua hoʻohui pū ka pōʻino i ka hale mana nukili o Fukushima i ka wai i hoʻohaumia ʻia i ka radioactive i ka hui ʻana—he koena ʻawaʻawa e hōʻike ʻia nei i loko o ke kino o nā holoholona moana e like me ka tuna.

Pono mākou e hoʻololi i ka mākaukau maikaʻi no nā ʻino ʻoi aku ka ikaika me ka ʻoi aku o ka ua a ʻoi aku paha ka ikaika ma mua o ka wā i hala. Pono mākou e noʻonoʻo e pili ana i nā hopena o ke kahe ʻana, ka ʻino, a me nā ʻino ʻē aʻe. Pono mākou e noʻonoʻo e pili ana i ke kūkulu ʻana a me ka mea a mākou e hoʻohana ai. A pono mākou e kūkulu hou i nā ʻōnaehana kūlohelohe e hana ana i mea hoʻopuʻihaʻi no ko mākou mau hoa pili kai a me ka wai maʻemaʻe loa - nā ʻōpala, nā ululāʻau kahakai, nā puʻupuʻu - nā pale kūlohelohe āpau e kākoʻo ana i nā ola wai waiwai a nui.

No laila he aha kā mākou e hana ai i mua o ia mana? Pehea e hiki ai iā mākou ke kōkua i ko mākou wai e noho olakino? ʻAe, hiki iā mākou ke hoʻomaka me nā mea a mākou e hoʻohana ai i kēlā me kēia lā. E nānā ma lalo o kou poho. E nānā i loko o ka hale kaʻa. He aha kāu e mālama nei i pono e hoʻolei pono ʻia? He aha nā ʻano ipu e hiki ke pani i nā ipu plastik? He aha nā huahana hiki iā ʻoe ke hoʻohana i ʻoi aku ka palekana no ka lewa, ka ʻāina, a me ke kai inā hiki mai ka manaʻo ʻole? Pehea ʻoe e hoʻopaʻa ai i kāu waiwai, a hiki i kāu mau pahu ʻōpala, i ʻole ʻoe e komo i ka pilikia? Pehea e hui pū ai kou kaiāulu e noʻonoʻo i mua?

Hiki i ko mākou mau kaiaulu ke nānā aku i nā wahi kūlohelohe i ʻāpana o nā ʻōnaehana wai olakino e hiki ke pane maikaʻi aku i ke kahe koke ʻana o ka wai, nā ʻōpala, nā meaʻawaʻawa, a me ka lepo. ʻO uka a me kahakai, nā kahawai a me nā ululāʻau, nā puʻu one a me nā mangroves kekahi o nā wahi pulu e hiki ai iā mākou ke pale a hoʻihoʻi.[1] Hiki i ka Marshlands ke hohola i ka wai e hiki mai ana, a me ka wai kahe e hohola, a e kānana ʻia ka wai a pau ma mua o ke komo ʻana i loko, muliwai, a i ʻole ke kai ponoʻī. Hiki i kēia mau wahi noho ke hana ma ke ʻano he wahi hūnā, e ʻae iā mākou e hoʻomaʻemaʻe maʻalahi iā lākou. E like me nā ʻōnaehana kūlohelohe ʻē aʻe, kākoʻo nā wahi noho like ʻole i nā pono o nā ʻano kai he nui e ulu, hoʻohua a ulu. A ʻo ke olakino o ko mākou mau hoalauna kai e makemake ai mākou e pale mai nā pōʻino i hana ʻia e ke kanaka o kēia mau ʻano ua hou e hoʻopilikia nui ai i nā kaiāulu kanaka a me nā ʻōnaehana kai.

[1] Hiki i nā pale kūlohelohe ke pale maikaʻi i nā kahakai, http://www.climatecentral.org/news/natural-defenses-can-best-protect-coasts-says-study-16864