ʻO ka hui o nā lāhui o ʻAsia Hikina Hema 'Ke kuleana ma nā pilikia moana

Ma Ianuali 28, ua hōʻea au i Manila, ke kapikala o Filipaina, kekahi o nā kūlanakauhale he 16 i kūkulu ʻia ʻo “Metro Manila,” ʻo ke kūlanakauhale nui loa o ka poʻe i ka honua—e hiki ana i kahi heluna kanaka i manaʻo ʻia he 17 miliona mau kānaka, ma kahi o 1. /6 o ka heluna kanaka o ka aina. ʻO koʻu kipa mua ʻana i Manila a hauʻoli wau i ka hui ʻana me nā luna aupuni a me nā mea ʻē aʻe e kamaʻilio e pili ana i ka ASEAN a me kāna kuleana i nā pilikia moana. ʻO ASEAN (ka Hui o nā Aupuni Hikina Hema o ʻAsia) he hui kālepa kūloko a me ka hoʻomohala hoʻokele waiwai me 10 mau lālā lālā e hana pū ana i ka hoʻoikaika ʻana i nā hale hoʻokele maʻamau e hoʻomaikaʻi i ka ikaika waiwai a me ka pilikanaka o ka ʻāina holoʻokoʻa. ʻO kēlā me kēia ʻāina lālā he noho no hoʻokahi makahiki—ma ke ʻano pīʻāpā.

Ma 2017, hahai ka Philippines iā Laos e lilo i noho o ASEAN no hoʻokahi makahiki. Makemake ke aupuni Pilipine e hoʻohana i ka hapa nui o kona manawa kūpono. “No laila, no ka kamaʻilio ʻana i ka ʻāpana moana, ua kono mai kāna Foreign Service Institute (ma ka Department of Foreign Affairs) a me kāna Biodiversity Management Bureau (ma ka Department of Environment and Natural Resources) e komo i kahi hoʻolālā hoʻolālā me ke kākoʻo mai ka Asia Foundation. (ma lalo o kahi haʻawina mai ka US Department of State). ʻO kā mākou hui o nā loea ʻo Cheryl Rita Kaur, ke poʻo hana o ka Center For Coastal & Marine Environment, Maritime Institute of Malaysia, a me Kauka Liana Talaue-McManus, Project Manager o ka Transboundary Waters Assessment Program, UNEP. ʻO Kauka Talaue-McManus kekahi mai Pilipine a he loea ʻo ia ma ka ʻāina. No nā lā ʻekolu, hāʻawi mākou i ka ʻōlelo aʻo a komo i kahi "Seminar-Workshop on Coastal and Marine Environment Protection and the Role for ASEAN in 2017," me nā alakaʻi mai nā keʻena he nui e kūkākūkā i nā manawa kūpono no ke alakaʻi ʻana i ka Pilipine ma ke kahakai ʻo ASEAN a me ka pale kai. 

Ua kokoke e hoʻolauleʻa ka Hui o nā Aupuni ʻAsia Hikina Hema (ASEAN) i kona 50th Anniversary.  Nā lālā lālā: Brunei, Burma (Myanmar), Cambodia, Indonesia, Laos, Malaysia, Philippines, Singapore, Thailand, a me Vietnam    

ʻO ke kai o ka ʻĀpana  
ʻO ka 625 miliona poʻe o nā aupuni ʻo ASEAN he 10 e hilinaʻi nei i kahi moana olakino olakino, ma kekahi mau ʻano ʻoi aku ma mua o ka hapa nui o nā wahi ʻē aʻe o ka honua. ʻO nā wai ʻāina ʻo ASEAN he ʻāpana ʻekolu manawa o ka ʻāina. Loaʻa iā lākou ka hapa nui o kā lākou GDP mai ka lawaiʻa ʻana (ke kai kūloko a me ke kai kiʻekiʻe) a me ka mākaʻikaʻi, a ʻoi aku ka liʻiliʻi mai ka iʻa iʻa no ka ʻai ʻana a me ka lawe ʻana aku. ʻO ka mākaʻikaʻi, ka ʻoihana ulu wikiwiki loa ma nā ʻāina he nui o ASEAN, hilinaʻi ia i ka ea maʻemaʻe, ka wai maʻemaʻe, a me nā kahakai olakino. ʻO nā hana moana āpana ʻē aʻe e pili ana i ka hoʻouna ʻana no ka hoʻopuka ʻana i nā mea mahiʻai a me nā huahana ʻē aʻe, a me ka hana ikehu a me ka lawe ʻana aku.

Aia ka ʻāina ʻo ASEAN i ka Coral Triangle, ʻo ia ka ʻāpana ʻeono miliona kilomika kilomika o ka wai wela e noho ana he 6 o nā ʻano manu kuhukukū 7 a ʻoi aku ma mua o 2,000 mau ʻano iʻa. Wahi a nā mea a pau, hoʻokipa ka ʻāina i 15% o ka hana iʻa o ka honua, 33% o nā lau nahele, 34% o ka uhi ʻaʻa, a me 35% o nā ʻeka mangrove o ka honua. ʻO ka mea pōʻino, ʻekolu ke emi nei. Mahalo i nā papahana hoʻolāʻau hou, ke hoʻonui nei nā ululāʻau mangrove-ʻo ia ka mea e kōkua i ka hoʻopaʻa ʻana i nā kahakai a hoʻonui i ka huahana lawaiʻa. ʻO 2.3% wale nō o ka ʻāina moana nui o ka ʻāina i mālama ʻia ma ke ʻano he mau wahi palekana (MPA)—ʻo ia ka mea e paʻakikī ai ka pale ʻana i ke olakino o nā kumu waiwai moana koʻikoʻi.

He mea weliweli
ʻO nā mea hoʻoweliweli i ke olakino moana mai nā hana kanaka ma ka ʻāina ua like ia me nā mea i loaʻa ma nā kahakai a puni ka honua, me nā hopena o ka hoʻoiho kalapona. ʻO ka hoʻomohala nui ʻana, ka lawaiʻa nui ʻana, ka hiki ʻole ke hoʻokō i nā kānāwai kūʻē i ke kālepa kanaka, nā ʻano ʻano pōʻino, ka lawaiʻa hewa ʻole a me nā kālepa holoholona hihiu hewa ʻole, a me ka nele o nā kumuwaiwai e hoʻoponopono ai i ka hoʻokele ʻōpala a me nā pono hana ʻē aʻe.

Ma ka hālāwai, ua hōʻike ʻo Kauka Taulaue-McManus he pilikia nui ka ʻāina no ka piʻi ʻana o ka ʻilikai, a he hopena ia no ke kau ʻana i nā ʻano hana kai o kēlā me kēia ʻano. ʻO ka hui pū ʻana o nā mahana kiʻekiʻe, ka wai hohonu, a me ka hoʻololi ʻana i ke kemika moana e hoʻopilikia i nā ola kai a pau o ka ʻāina i ka pōʻino - hoʻololi i ka wahi o nā ʻano mea a hoʻopilikia i ka nohona o nā lawaiʻa akamai a me nā mea e hilinaʻi nei i ka mākaʻikaʻi luʻu, no ka laʻana.

pono ai
No ka hoʻoponopono ʻana i kēia mau mea hoʻoweliweli, ua hōʻike ka poʻe hui i ka pono o ka hoʻokele hoʻemi ʻana i ka pōʻino, ka mālama mālama mālama olaola, a me ka hōʻemi pollution a me ka hoʻokele ʻōpala. Pono ʻo ASEAN i kēlā mau kulekele e hoʻokaʻawale i ka hoʻohana ʻana, e hoʻoikaika i ka hoʻokele waiwai like ʻole, e pale i ka pōʻino (i nā kānaka, i nā wahi noho, a i ʻole nā ​​kaiāulu), a e kākoʻo i ke kūpaʻa ma o ka hoʻokumu ʻana i ka waiwai lōʻihi ma mua o ka loaʻa pōkole.

Aia nā hoʻoweliweli o waho i ka launa pū ʻana mai ka hakakā politika/diplomatic e nā aupuni ʻē aʻe, me ka hoʻololi hou ʻana i ke kālepa a me nā kulekele honua o ka hoʻokele US hou. Aia kekahi manaʻo honua ʻaʻole i hoʻoponopono pono ʻia nā pilikia kalepa kanaka ma ka ʻāina.

Loaʻa nā hoʻoikaika kūloko maikaʻi i ka lawaiʻa, kālepa i nā holoholona hihiu, a me nā ʻāina pulu. Maikaʻi kekahi mau lāhui ASEAN i ka hoʻouna ʻana a me nā mea ʻē aʻe ma nā MPA. Ua hoʻokumu ʻo Malaysia, kahi noho mua, i ka ASEAN Strategic Plan on the Environment (ASPEN) e ʻike pū ana i ka hoʻoponopono ʻana i kēia mau pono ma ke ʻano he ala i mua me ka hoʻokele kai kūloko no ka mālama ʻana i ka pōmaikaʻi hoʻomau.  

No laila, ʻo kēia mau ʻāina ʻo ASEAN he 10, a me ke koena o ka honua e wehewehe i ka hoʻokele waiwai polū hou e "hoʻohana mau i nā moana, nā kai a me nā kumuwaiwai moana" (ma ka UN Sustainable Development Goal 14, ʻo ia ke kumuhana o kahi hui honua lehulehu i ka mahina o Iune). No ka mea, ʻo ka laina lalo he pono nā mea hana kānāwai a me nā kulekele no ka hoʻokele ʻana i ka ʻoihana polū, ka pōmaikaʻi uliuli (ulu), a me nā ʻoihana moana kuʻuna e neʻe iā mākou i kahi pilina paʻa maoli me ke kai. 

Hoʻokō i nā pono me ke Aupuni Moana
ʻO ka hoʻokele moana ke ʻano o nā lula a me nā ʻoihana e hoʻoikaika nei e hoʻonohonoho i ke ʻano o ko kākou poʻe kānaka e pili ana i nā kahakai a me ka moana; e noʻonoʻo a hoʻopaʻa i ka hoʻohana ʻana o ke kanaka i nā ʻōnaehana kai. Pono ka pilina o nā ʻōnaehana kai āpau i ka hoʻohui ʻana ma waena o kēlā me kēia ʻāina ʻo ASEAN a me ke kaiāulu honua no nā wahi ma waho aʻe o ka mana aupuni a me nā kumuwaiwai o ka makemake like.  

A, he aha nā ʻano kulekele e hoʻokō ai i kēia mau pahuhopu? ʻO nā mea e wehewehe ana i nā loina maʻamau o ka māliko, ka hoʻomau a me ka hui pū ʻana, e pale i nā wahi koʻikoʻi e kākoʻo i nā hana hoʻokele waiwai, e mālama pono i nā pono o ka wā, ka ʻāina, a me nā ʻano ʻano, a me ka hōʻoia ʻana i ka lokahi ʻana me nā pahuhopu waiwai a me ka moʻomeheu socio. . No ka hoʻolālā maikaʻi ʻana i nā mākaʻi, pono e hoʻomaopopo ʻo ASEAN i kāna mea a pehea e hoʻohana ʻia ai; hiki ke hoʻololi i ke ʻano o ke aniau, ka wela o ka wai, kemika, a me ka hohonu; a me nā pono lōʻihi no ke kūpaʻa a me ka maluhia. Hiki i nā kānaka ʻepekema ke hōʻiliʻili a mālama i nā ʻikepili a me nā papa kuhikuhi a mālama i nā ʻōnaehana nānā e hiki ke hoʻomau i ka manawa a maopopo loa a hiki ke hoʻololi ʻia.

Eia nā ʻōlelo aʻoaʻo o nā kumuhana a me nā kumumanaʻo no ka hui pū ʻana mai kēia hālāwai 2017 me nā mea koʻikoʻi o ka ʻōlelo a nā alakaʻi ASEAN i manaʻo ʻia e pili ana i ka Hui Kūʻai Kūʻai ʻo Maritime a me ka Hoʻomalu Kūlohelohe Moana a / a i ʻole nā ​​hana alakaʻi i alakaʻi ʻia e Philippine e pili ana i ka palekana kai moana no 2017 a ma waho.

Nā Kumuhana

Nā MPA a me nā MPAN
Nā Pāka Hoʻoilina ASEAN
Hoʻokuʻu kalapona
Ka Huliau
Ka Hoʻoponopono Ocean
Huaʻāola
Kūā
ʻAno lele
Kālepa holoholona hihiu
Hoʻoilina Moʻomeheu Maritime
Hoʻomākaʻikaʻi
Akuʻāina
lawai'a
Nā pono kanaka
IUU
Kaʻilikai 
Eli kai
Kālā
Hoʻouna moku / holo moku

Nā Kumuhana

Ka hoʻomohala ʻana i ka hiki āpana
kuleana
mālama
hoomalu ana
Mitio
Adaptation
Mäliko
Kālena
Nā mea ola
ʻO ka hoʻohui ʻana o ke kulekele ASEAN / hoʻomau i waena o nā aupuni
ʻO ka ʻike e hōʻemi i ka naʻaupō
Kaʻana ʻike / Hoʻonaʻauao / Hoʻolaha
Nā loiloi maʻamau / hōʻailona
Noiʻi hui / nānā
Hoʻololi ʻenehana / hana maikaʻi loa
ʻO ka hoʻokō a me ka hui pū ʻana
Manaʻo / manaʻo / hoʻohui i nā kānāwai

Nā mea i piʻi i luna
Manaʻo nā keʻena i hōʻike ʻia o ka Philippines he moʻolelo ko lākou lāhui e alakaʻi ai: MPAs a me Marine Protected Area Networks; ka hui kaiaulu, me nā aupuni kūloko, nā NGO, a me nā poʻe ʻōiwi; ʻimi a kaʻana like i ka ʻike kuʻuna; nā papahana ʻepekema moana hui like; ka ʻae ʻana i nā ʻaelike pili; a me ka hoʻoponopono ʻana i nā kumu o ka ʻōpala moana.

ʻO nā ʻōlelo aʻoaʻo ikaika loa no nā hana kūloko, ʻo ia nā mea nui GDP ʻekolu i hōʻike ʻia ma luna (ka lawaiʻa, ka iʻa a me ka mākaʻikaʻi). ʻO ka mea mua, makemake ka poʻe komo e ʻike i nā lawaiʻa ikaika a mālama maikaʻi ʻia no ka ʻai kūloko, a no nā mākeke kālepa hoʻokuʻu aku. ʻO ka lua, ʻike lākou i ka pono o ka lawaiʻa akamai i hoʻonohonoho pono ʻia a hoʻolālā maikaʻi ʻia e like me nā kūlana ASEAN. ʻO ke kolu, ua kūkākūkā mākou i ka pono o ka eco-tourism a me ka hoʻomau ʻana i nā ʻoihana mākaʻikaʻi e hoʻoikaika ana i ka mālama ʻana i ka hoʻoilina moʻomeheu, nā kaiāulu kūloko a me ke komo ʻana o ka lehulehu-kūʻokoʻa, hoʻokomo hou i loko o ka ʻāina, a no ka viability, a me kekahi ʻano o ka ʻokoʻa "kūʻokoʻa" ʻo ia hoʻi. loaʻa kālā.

ʻO nā manaʻo ʻē aʻe i manaʻo ʻia he kūpono no ka ʻimi ʻana, ʻo ia hoʻi ke kalapona ʻulaʻula (nā mangroves, nā ʻuʻu kai, nā hoʻopiʻi kalapona, a pēlā aku); ikehu hou a me ka ikehu pono (ke kuokoa hou aku, a no ke kokua ana i na kaiaulu mamao e pomaikai ai); a e ʻimi i nā ala e ʻike ai i nā ʻoihana nona nā huahana i ʻoi aku ka maikaʻi no ka moana.

Nui nā pilikia i ka hoʻokō ʻana i kēia mau manaʻo. ʻO ka hoʻolilo ʻana i ʻelua hola a me ka hapa i loko o ke kaʻa e hele ma kahi o ʻelua a me ka hapa mile i hāʻawi iā mākou i ka manawa nui e kamaʻilio ai i ka hopena o ke kau hope. Ua ʻae mākou he nui ka manaʻo maikaʻi a me ka makemake e hana i ka mea kūpono. I ka hopena, ʻo ka hōʻoia ʻana i kahi moana olakino e kōkua i ka hōʻoia ʻana i kahi olakino olakino no nā lāhui ASEAN. A, hiki i kahi aupuni hoʻokele moana i hoʻolālā maikaʻi ʻia ke kōkua iā lākou e hele i laila.

Kiʻi Poʻo: Rebecca Weeks/Marine Photobank