Sayensị mmiri mmiri dị adị (akụkụ nke abụọ nke abụọ)

Na m blog imeghe nke 2021, m debere ndepụta ọrụ maka nchekwa oke osimiri na 2021. Ndepụta ahụ malitere na-agụnye onye ọ bụla n'ụzọ ziri ezi. N'ikwu eziokwu, ọ bụ ebumnuche nke ọrụ anyị niile oge niile ma bụrụkwa isi na blọgụ mbụ m n'afọ. Ihe nke abụọ a ga-eme lekwasịrị anya n'echiche bụ na "Sayensị mmiri dị adị." Nke a bụ blọọgụ sayensị mmiri nke abụọ, nke anyị lekwasịrị anya n'ịkwalite ikike imekọ ihe ọnụ.

Dị ka m kwuru na akụkụ 1 nke a blog, sayensị mmiri bụ ezigbo akụkụ nke ọrụ anyị na The Ocean Foundation. Oké osimiri na-ekpuchi ihe karịrị 71% nke mbara ala, na ị gaghị gwuo ebe dị anya iji chọpụta otú anyị na-enyochabeghị, aghọtaghị, na mkpa ịmara iji meziwanye mmekọrịta mmadụ na ụwa anyị. usoro nkwado ndụ. Enwere usoro dị mfe nke na-achọghị ozi ndị ọzọ - ịtụ anya nsonaazụ nke ihe omume anyị niile bụ otu n'ime ha yana ịkwụsị mmerụ ahụ amaara bụ ihe ọzọ. N'otu oge ahụ, ọ dị nnukwu mkpa ime ihe iji kpachapụ ihe ọjọọ na imeziwanye ihe ọma, omume nke a ga-akwadorịrị site na ikike dị ukwuu iji duzie sayensị n'ofe ụwa.

The International Ocean Acidification Initiative e hiwere iji mee ka ndị ọkà mmụta sayensị nọ n'ụsọ oké osimiri na mba ndị dị n'agwaetiti nwee ike nyochaa mba ha na-agbanwe kemịkalụ oke osimiri ma gwa atumatu iji belata mmetụta ọjọọ nke oke oke acidic. Mmemme ahụ gụnyere ọzụzụ na nleba anya nke kemistri oke osimiri maka ndị ọkà mmụta sayensị na-eto eto na agụmakwụkwọ maka ndị na-eme iwu gbasara kemistri oke osimiri yana ka mgbanwe kemịlụ oke osimiri nwere ike isi metụta obodo ha. Usoro ihe omume ahụ na-agbakwa mbọ inye ndị chọrọ ya akụrụngwa dị mkpa iji nakọta na nyochaa ihe atụ mmiri. Enwere ike imeghari ngwa nleba anya kemistrị nke oke osimiri ma dị mfe, dozie ma jiri ya n'agbanyeghị nkwụsi ike nke ọkụ eletrik ma ọ bụ ịntanetị. Ọ bụ ezie na enwere ike ịkekọrịta data ahụ n'ụwa niile site na Global Ocean Acidification Observing Network (GOA-ON), anyị chọrọ ịhụ na a na-anakọta data ahụ n'ụzọ dị mfe ma jiri ya mee ihe na obodo. Ezi amụma iji lebara okwu acidification n'ụsọ oké osimiri aghaghi ibido na sayensị dị mma.

Iji nwetakwuo ebumnuche nke iwulite ikike sayensị mmiri n'ofe ụwa, The Ocean Foundation ewepụtala ya EquiSea: The Ocean Science Fund maka mmadụ niile. EquiSea bụ ikpo okwu emebere site na mkparịta ụka ndị na-emekọrịta ihe dabere na ihe karịrị ndị sayensị 200 si gburugburu ụwa. EquiSea bu n'obi imeziwanye nha anya na sayensị oke osimiri site na iguzobe ego enyemaka iji nye nkwado ego ozugbo maka ọrụ, ịhazi ọrụ mmepe ikike, ịkwalite mmekorita na nkwado ego nke sayensị osimiri n'etiti agụmakwụkwọ, gọọmentị, ndị NGO na ndị na-eme ihe nkiri, na ịkwado mmepe nke teknụzụ sayensị oke osimiri dị ọnụ ala ma dị mfe ijikwa. Ọ bụ akụkụ nke ọrụ mbụ dị oke mkpa na nke dị mkpa: gụnyere onye ọ bụla n'ụzọ ziri ezi.

Anyị nwere obi ụtọ nke ukwuu maka ikike EquiSeas nwere ike ịbawanye ikike sayensị mmiri ebe ezughị oke, mee ka nghọta anyị banyere oke osimiri zuru ụwa ọnụ na ndụ dị n'ime, ma mee ka sayensị mmiri dị adị n'ebe niile. 

UN Agenda 2030 na-arịọ mba niile ka ha bụrụ ezigbo ndị nlekọta nke ụwa anyị na ndị anyị wee chọpụta usoro ebumnuche Sustainable Development Goals (SDGs) iji rụọ ọrụ dị ka akara maka imezu ebumnuche ahụ. SDG 14 a raara nye oke osimiri anyi zuru ụwa ọnụ nke ndụ niile dị n'ụwa dabere. Nke ewepụtara nso nso a Afọ iri UN nke sayensị osimiri maka ndị mmepe na-adịgide adịgidet (Afọ iri) na-anọchi anya nkwa iji hụ na mba dị iche iche na-etinye ego na sayensị anyị kwesịrị ime mkpebi ziri ezi iji mezuo SDG 14.  

N'oge a, a na-ekesa ikike sayensị oke osimiri n'ụzọ na-enweghị oke n'ofe oke osimiri, ma na-ejedebe na mpaghara ndị dị n'ụsọ oké osimiri na mba ndị mepere emepe. Inweta mmepe akụ na ụba na-acha anụnụ anụnụ na-adigide chọrọ ikesa ikike sayensị oke osimiri na mbọ a na-ahazi site na ọnụ ọgụgụ ndị na-ezukọ mba ụwa na gọọmentị mba na ụlọ ọrụ n'otu n'otu na NGO. Otu Executive Planning Group nke afọ iri ewepụtala usoro ntinye siri ike yana nsonye site na usoro ntinye aka zuru oke.

Iji mee ka usoro a rụọ ọrụ, ọ dị mkpa ka etinyere ọtụtụ otu aka, yana mkpa ka achịkọta nnukwu ego. Nke Inter-governmental Oceanographic Commission na Alliance for the Iri na-arụ ọrụ dị oke mkpa n'iwebata gọọmentị na ụlọ ọrụ buru ibu, yana n'ịtọpụta ebumnuche sayensị na mmemme nke afọ iri.

Otú ọ dị, enwere oghere n'inye nkwado ozugbo na mpaghara ala na mpaghara ndị nwere obere akụ - mpaghara ebe mgbasawanye ikike sayensị oké osimiri dị oke mkpa iji nweta mmepe akụ na ụba na-acha anụnụ anụnụ. Ọtụtụ ụlọ ọrụ dị na mpaghara ndị dị otú ahụ enweghị akụrụngwa iji tinye aka na usoro UN nkịtị ma yabụ enweghị ike ịnweta nkwado nke sitere na IOC ma ọ bụ ụlọ ọrụ ndị ọzọ. A ga-achọ nkwado na-agbanwe agbanwe, ngwa ngwa ka ụdị ụlọ ọrụ ndị a na-akwado afọ iri, na afọ iri enweghị ike ịga nke ọma ma ọ bụrụ na ndị otu dị otú ahụ anaghị etinye aka. Dị ka akụkụ nke ọrụ anyị na-aga n'ihu, The Ocean Foundation ga-akwado mgbalị iji mejupụta oghere ego ndị ahụ, iji melite ntinye ego ezubere iche, na ịkwado sayensị nke gụnyere na imekọ ihe ọnụ na nhazi na iji ọrụ eme ihe.