NgoSeptemba ka-2016, eyona nqanawa inkulu yokuhamba ngenqanawa eyakha yenza i-Northwest Passage kwi-Arctic yafika eNew York ngokukhuselekileyo emva kweentsuku ezingama-32, izigidi zeedola kumalungiselelo, kunye nokuncwina okukhulu kubo bonke ababenexhala lokuba nayiphi na ingozi iya kubangela umonakalo ongenakulungiseka. kunendlela ngokwayo kulo mhlaba usengozini. NgoSeptemba ka-2016, siye safumanisa ukuba umkhenkce ogqunywe elwandle uhle waya kutsho kwelona nani liphantsi. Ngomhla wama-28 kuSeptemba, i-White House yabamba uMphathiswa wokuqala weNzululwazi ye-Arctic eyilelwe ukwandisa intsebenziswano edibeneyo egxile kwisayensi ye-Arctic, uphando, uqwalaselo, ukubeka iliso kunye nokwabelana ngedatha.  

Ekuqaleni kuka-Oktobha, iBhunga le-Arctic ladibana ePortland, eMaine, apho ukukhuselwa kwendalo kunye nophuhliso oluzinzileyo (kubandakanywa nokutshintsha kwemozulu kunye nokomelela; i-carbon emnyama kunye ne-methane; ukuthintela ukungcoliswa kweoli kunye nokuphendula; kunye nentsebenziswano yesayensi) yayingumxholo weengxoxo.  

Ukuxhasa umsebenzi weBhunga le-Arctic kunye nezinye izinto ezinomdla kwi-Arctic, siye kwiindibano zocweyo ezintathu ezongezelelweyo ze-Arctic-enye malunga ne-acidification yolwandle, enye kwixesha elidlulileyo kunye nekamva lokulawula ngokubambisana kwe-subsistence whaling, kunye  

14334702_157533991366438_6720046723428777984_n_1_0.jpg

Ukulawula ngaphaya kwamaza intlanganiso kwiKholeji yaseBowdoin, eMaine

Konke oku kongeza kutshintsho olukhawulezileyo nolukhawulezayo kuluntu kunye neenkulungwane zemisebenzi yenkcubeko nezoqoqosho ebixhomekeke kumjikelo ozinzileyo, ongaguqukiyo ngokwentelekiso wemozulu, ukufuduka kwezilwanyana, kunye nezinye iinkqubo zendalo. Inzululwazi yethu yasentshona iyasokola ngendlela yokuqonda le nto siyijongileyo. Ulwazi lwemveli ngokusingqongileyo nalo luza kucelwa umngeni. Ndeva abadala bevakalisa inkxalabo yokuba abasakwazi ukufunda umkhenkce ukuze bazi apho kukhuselekile ukuzingela. Ndabeva besithi i-permafrost ethembekileyo exhasa izakhiwo kunye nezothutho ithambile kakhulu unyaka nonyaka, besongela amakhaya abo kunye namashishini abo. Ndabeva bechaza ukuba i-walrus, i-seal, iminenga, kunye nezinye iindidi ezixhomekeke kuzo ukuze ziphile zitshintshela kwiindawo ezintsha kunye neendlela zokufuduka, njengoko izilwanyana zilandela ukufuduka kokutya kwazo. Ukhuseleko lokutya kuluntu lwabantu kunye nezilwanyana ngokufanayo luba yingozi ngakumbi kwimimandla esemantla ehlabathi.

Abantu baseArctic asingabo abaqhubi abaphambili bolu tshintsho. Bangamaxhoba okukhutshwa kwekhabhoni evela kwiifektri zabanye abantu, iimoto kunye neenqwelomoya. Nokuba senza ntoni na ngeli nqanaba, i-Arctic ecosystems iya kuqhubeka ifumana utshintsho olukhulu. Iziphumo ezithe ngqo nezingathanga ngqo kwiintlobo kunye nabantu zinkulu. Abantu abakummandla weArctic baxhomekeke elwandle njengabantu beziqithi ezikweleenjiko—mhlawumbi ngakumbi njengoko bengenako ukufuna ukutya kangangeenyanga zonyaka yaye intabalala yamaxesha onyaka kufuneka ithinjwe ize igcinwe. 

Ezi uluntu odlamkileyo Alaskan kumgca phambili utshintsho lwemozulu ukanti abanye bethu musa ngokwenene ukubona okanye ukuva. Kwenzeka apho abantu ngokuqhelekileyo bengabelani ngobunyani babo suku ngalunye kwi-intanethi okanye kumajelo eendaba. Kwaye, njengeenkcubeko zokuziphilisa ezinabantu abambalwa ngokwentelekiso, ulwakhiwo lwabo lwezoqoqosho aluziboleki kuqingqo-maxabiso lwethu lwale mihla. Ngaloo ndlela, asikwazi ukuthetha ngegalelo lezoqoqosho abazenzayo e-US njengesizathu sokulondoloza uluntu lwabo-enye yezizathu ezimbalwa zotyalo-mali ekuhlengahlengiseni nasekuqiniseni izicwangciso abahlawuli berhafu abacelwa ukuba benze eFlorida, eNew York, nakwamanye amanxweme. izixeko. Izigidi azityalwa kwiinkulungwane-ubudala kuluntu Alaskan abantu ubomi kunye nenkcubeko ichazwa ulungelelwaniso kunye nokomelela-indleko kujongwa kunye nokungabikho izisombululo ezigqibeleleyo kuthintele ukuphunyezwa ezinkulu, izicwangciso ebanzi.

 

Ukuziqhelanisa kufuna ukuqondwa kwemfuneko yokukhathazeka ngekamva, kodwa kufuna izizathu zethemba, kunye nokuzimisela ukutshintsha. Abantu baseArctic bayaqhelana kakade; abanabo ubunewunewu bokulinda ulwazi olugqibeleleyo okanye inkqubo esesikweni. Abantu be-arctic bagxile koko banokukubona, ukanti bayayiqonda ingozi ethe ngqo yewebhu yokutya ukusuka kwi-asidi yolwandle inokuba yingozi kakhulu nangona isenokungabonakali emehlweni. Kwaye sithi sonke ekufuneka sihloniphe utshintsho olukhawulezileyo oluqhubekayo kwaye singawondisi umngcipheko kulo mmandla ngokungxamela ukwandisa imisebenzi enokuba yintlekele njengokugrumba i-oyile negesi, inqanawa eyandisiweyo, okanye uhambo olutofotofo lokuhamba ngenqanawa. 

 

 

 

15-0021_Arctic Council_Black Emblem_public_art_0_0.jpg

 

IArctic inkulu, intsonkothile kwaye isoloko inobungozi kuba nantoni na ebesicinga ukuba siyayazi malunga neepateni zayo itshintsha ngokukhawuleza. Ngendlela yayo, ummandla weArctic yiakhawunti yethu yokonga amanzi abandayo—indawo enokubakho yokuzimela nokuziqhelanisa neentlobo ezibaleka amanzi ashushu ngokukhawuleza angakumbi kwimimandla esemazantsi.   
Kufuneka senze indima yethu ukuphucula ukuqonda ukuba olu tshintsho lubachaphazela njani abantu bayo kunye nenkcubeko yabo kunye noqoqosho. Ukuziqhelanisa yinkqubo; isenokungangqamani kwaye kungabikho njongo inye isiphelo—ngaphandle kokuvumela uluntu ukuba luguquke ngesantya esingalophuliyo uluntu lwalo. 

Kufuneka sidibanise inzululwazi neteknoloji yethu ephuhlileyo kunye nolwazi lwemveli kunye nezixhobo zenzululwazi zabemi ukujonga izisombululo zolu luntu. Kufuneka sizibuze: Zeziphi iindlela zokuziqhelanisa eziya kusebenza kwiArctic? Sinokukuxabisa njani oko bakuxabisayo ngeendlela ezixhasa impilo-ntle yabo?