Wannan tattaunawa mai zurfi ta faru a lokacin Ƙungiyar Amirka don Ci gaban Kimiyya (AAAS) 2022 Taron Shekara-shekara.

Daga Fabrairu 17-20, 2022, Ƙungiyar Amirka don Ci gaban Kimiyya (AAAS) ta shirya taronsu na shekara-shekara. A yayin taron. Fernando Bretos ne adam wata, Jami'in Shirye-shirye na Gidauniyar Oceanic (TOF), ya shiga cikin wani kwamiti na musamman da aka sadaukar don binciko diflomasiyyar Ocean. Tare da fiye da shekaru 20 na gogewar fagen, gami da balaguron sama da 90 zuwa Cuba don yunƙurin kimiyya, Fernando ya ba da cikakkiyar gogewarsa ta yin nazarin diflomasiyyar da ake buƙata don aiwatar da aikin kiyayewa mai ma'ana a duniya. Fernando yana taimakawa wajen jagorantar ƙungiyar TOF ta Caribbean, mai da hankali kan ƙarfafa haɗin gwiwar yanki da fasaha da ƙarfin kuɗi a duk fannonin kimiyyar ruwa da na bakin teku. Wannan ya haɗa da kimiyyar zamantakewa da tattalin arziƙin, yayin da ke tallafawa manufofi masu dorewa da sarrafa albarkatun al'adu da muhalli na musamman na yankin Caribbean. Kwamitin AAAS ya tattara kwararrun likitocin don neman mafita na musamman don maye gurbin siyasa da sunan lafiyar teku. 

AAAS wata kungiya ce mai zaman kanta ta Amurka mai zaman kanta wacce ke da manufofin haɓaka haɗin gwiwa tsakanin masana kimiyya, kare 'yancin kimiyya, da ƙarfafa alhakin kimiyya. Ita ce babbar ƙungiyar kimiyya ta gabaɗaya a ƙasar tare da mambobi sama da 120,000. A yayin taron kama-da-wane, masu ba da shawara da masu halarta sun shiga cikin wasu batutuwan kimiyya masu tasiri da ke fuskantar al'ummarmu a yau. 

Sauyin yanayi da sabbin martani game da wannan damuwa suna samun gaggawa da ganuwa azaman labarin labarai na duniya. Sauyin yanayi da lafiyar teku suna shafar dukkan ƙasashe, musamman na bakin teku. Saboda haka, yana da mahimmanci a yi aiki a kan iyakoki da iyakokin ruwa don samun mafita. Amma duk da haka wani lokacin dambarwar siyasa tsakanin kasashe ke shiga tsakani. Harkokin diflomasiyya na teku na amfani da kimiyya ba kawai don samar da mafita ba, amma gina gadoji tsakanin kasashe. 

Menene Diplomacy na Tekun Zai Iya Taimakawa Cimma?

Harkokin diflomasiyyar teku kayan aiki ne na karfafawa kasashen da ke da huldar siyasa gaba don samar da hanyoyin magance barazanar da ake fuskanta. Kamar yadda sauyin yanayi da lafiyar teku sune batutuwan gaggawa na duniya, mafita ga waɗannan batutuwa dole ne su mamaye wurare mafi girma.

Inganta Hadin gwiwar Duniya

Diflomasiyyar teku ta karfafa dangantaka tsakanin Amurka da Rasha, har ma a lokacin yakin cacar baki. Tare da sabunta tashe-tashen hankula na siyasa, masana kimiyyar Amurka da na Rasha sun binciki albarkatun da aka raba kamar walruses da berayen iyaka a cikin Arctic. Yankin Gulf of Mexico Marine Protected Area Network, wanda aka haife shi daga kusantar 2014 tsakanin Amurka da Cuba, ya dauki Mexico zuwa abin da yanzu ya zama cibiyar sadarwar yanki na yankuna 11 masu kariya. An halicce shi ta hanyar Ƙaddamar da Ƙaddamarwa don Kimiyyar Ruwa a Tekun Mexico, ƙungiyar aiki wanda tun 2007 ta haɗu da masana kimiyya daga ƙasashe uku (US, Mexico, da Cuba) don gudanar da bincike na haɗin gwiwa.

Fadada Ƙarfin Kimiyya & Kulawa

Amincewa da Ocean (OA) wuraren sa ido suna da mahimmanci don tattara bayanan kimiyya. A matsayin misali, akwai ƙoƙarin yanzu a cikin Bahar Rum don raba ilimin OA don tasiri manufofin. Sama da masana kimiyya 50 daga kasashe 11 na arewa da kudancin Bahar Rum suna aiki tare duk da kalubalen waje da na siyasa. A matsayin wani misali, Hukumar kula da tekun Sargasso ta daure kasashe 10 da ke kan iyaka da murabba'in mil miliyan biyu na budadden yanayin yanayin teku a karkashin sanarwar Hamilton, wanda ke taimakawa wajen sarrafa iko da amfani da albarkatun teku.

Diflomasiyyar kimiyyar teku aiki ne na masana kimiyya marasa tsoro, da yawa suna aiki a bayan fage don ciyar da manufofin yanki gaba. Kwamitin AAAS ya yi zurfafa duban yadda za mu yi aiki tare a kan iyakoki don taimakawa cimma burinmu na gamayya.

Media Contacts:

Jason Donofrio | Jami'in Harkokin Waje
Contact: [email kariya]; (202) 318-3178

Fernando Bretos ne adam wata | Jami'in Shirin, The Ocean Foundation 
Contact: [email kariya]