ახალი მიდგომა ოკეანეებისადმი

ავტორები: Mark J. Spalding
პუბლიკაციის დასახელება: The Environmental Magazine. მარტი/აპრილი 2011 ნომერი.
გამოცემის თარიღი: სამშაბათი, 1 მარტი, 2011 წ

19 წლის 2010 ივლისს პრეზიდენტმა ობამამ გამოსცა აღმასრულებელი ბრძანება, რომელიც საუბრობდა ოკეანის ინტეგრირებული მმართველობის აუცილებლობაზე და რომელიც განსაზღვრავს „საზღვაო სივრცითი დაგეგმარება“ (MSP), როგორც იქ მისასვლელი ძირითადი საშუალება. ბრძანება წარმოიშვა უწყებათაშორისი სამუშაო ჯგუფის ორპარტიული რეკომენდაციებიდან და გამოცხადების შემდეგ, საზღვაო სფეროსთან დაკავშირებული მრავალი ინდუსტრია და გარემოსდაცვითი ორგანიზაცია ჩქარობდა MSP-ის ჩემპიონობას, როგორც ოკეანის კონსერვაციის ახალი ეპოქის დაწყებას. 

რა თქმა უნდა, მათი განზრახვები გულწრფელია: ადამიანის საქმიანობამ დიდი ზიანი მიაყენა მსოფლიო ოკეანეებს. არსებობს ათობით პრობლემა, რომელთა მოგვარებაც საჭიროა: გადაჭარბებული თევზაობა, ჰაბიტატის განადგურება, კლიმატის ცვლილების შედეგები და ცხოველებში ტოქსინების დონის ზრდა, რომ დავასახელოთ მხოლოდ რამდენიმე. ჩვენი რესურსების მართვის პოლიტიკის მსგავსად, ჩვენი ოკეანის მართვის სისტემა არ არის გატეხილი, არამედ ფრაგმენტირებული, ნაწილ-ნაწილ აშენებულია 20 ფედერალურ სააგენტოში, მათ შორის საზღვაო მეთევზეობის ეროვნული სამსახურის, აშშ-ს თევზისა და ველური ბუნების სამსახურის, აშშ-ს გარემოს დაცვის სააგენტოს და ყოფილი. მინერალების მართვის სამსახური (დაყოფილია ორ სააგენტოდ BP-ის ნავთობის დაღვრის შემდეგ მექსიკის ყურეში). რაც აკლია არის ლოგიკური ჩარჩო, გადაწყვეტილების მიღების ინტეგრირებული სტრუქტურა, ოკეანეებთან ჩვენი ურთიერთობის ერთობლივი ხედვა ახლა და მომავალში. 

თუმცა, MSP-ის გამოძახება ამ ფენიანი ჭაობის გამოსავალად ქმნის იმდენ პრობლემას, რამდენსაც გადაჭრის. MSP არის ინსტრუმენტი, რომელიც აწარმოებს რუკებს, თუ როგორ ვიყენებთ ოკეანეებს; სააგენტოებს შორის კოორდინირებული ძალისხმევით ცდილობს თვალყური ადევნოს როგორ გამოიყენება ოკეანე და რა ჰაბიტატი და ბუნებრივი რესურსები რჩება მოცემულ დროს. MSP-ის იმედი არის ოკეანის მომხმარებლების გაერთიანება - კონფლიქტების თავიდან აცილება ეკოსისტემის ხელუხლებელი შენარჩუნებისას. მაგრამ MSP არ არის მმართველობის სტრატეგია. ის თავისთავად არ ადგენს გამოყენების განსაზღვრის სისტემას, რომელიც პრიორიტეტად აქცევს საზღვაო სახეობების საჭიროებებს, მათ შორის უსაფრთხო მიგრაციულ მარშრუტებს, საკვების მიწოდებას, ბაგა-ბაღების ჰაბიტატებს ან ზღვის დონის, ტემპერატურის ან ქიმიის ცვლილებებთან ადაპტაციას. ის არ აწარმოებს ერთიან ოკეანის პოლიტიკას და არც აგვარებს კონფლიქტურ სააგენტოს პრიორიტეტებს და კანონით დადგენილ წინააღმდეგობებს, რომლებიც ზრდის კატასტროფის პოტენციალს. ჩაქუჩის მსგავსად, MSP მხოლოდ ინსტრუმენტია და მისი სარგებლობის გასაღები მის გამოყენებაშია. 

Deepwater Horizon-ის ნავთობის დაღვრა მექსიკის ყურეში 2010 წლის გაზაფხულზე უნდა იყოს გარდამტეხი წერტილი იმ საფრთხის დასადასტურებლად, რომელიც წარმოიქმნება ჩვენი ოკეანის არაადეკვატური მენეჯმენტისა და შეუზღუდავი ექსპლუატაციის შედეგად. რაც არ უნდა შემზარავი იყო თავდაპირველი აფეთქების ყურება და გამჟღავნებული ნავთობის მუდმივი გაფართოება, უნდა აღინიშნოს, რომ ის, რაც ჩვენ გვაქვს Deepwater-ის შემთხვევაში, არის ზუსტად ის, რაც გვქონდა დასავლეთ ვირჯინიის ბოლო სამთო კატასტროფაში და დიდწილად, 2005 წელს ნიუ-ორლეანში ნაპირების წარუმატებლობით: არსებული წესდების მიხედვით ტექნიკური და უსაფრთხოების მოთხოვნების აღსრულება და განხორციელება. ჩვენ უკვე გვაქვს კარგი კანონები წიგნებზე - უბრალოდ არ ვიცავთ მათ. მაშინაც კი, თუ MSP პროცესი ნამდვილად გამოიმუშავებს ჭკვიან გადაწყვეტილებებს და პოლიტიკას, რა სარგებლობა ექნებათ მათ, თუ არ განვახორციელებთ მათ საფუძვლიანად და პასუხისმგებლობით? 

MSP რუკები იმუშავებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი შეინარჩუნებენ ბუნებრივ რესურსებს; წარმოაჩინოს ბუნებრივი პროცესები (როგორიცაა მიგრაცია და ქვირითობა) და მიანიჭოს მათ პრიორიტეტი; მომზადება ოკეანის სახეობების ცვალებად საჭიროებებისთვის დათბობის წყლებში; დაინტერესებული მხარეების ჩართვა გამჭვირვალე პროცესში, რათა გადაწყვიტონ, თუ როგორ უნდა მოგვარდეს ოკეანე საუკეთესოდ; და შევქმნათ პოლიტიკური ნება, რათა აღვასრულოთ ჩვენი არსებული ოკეანის მეურვეობის კანონები და რეგულაციები. თავისთავად, საზღვაო სივრცითი დაგეგმარება ვერ გადაარჩენს არც ერთ თევზს, ვეშაპს ან დელფინს. იდეა სცხო იმიტომ, რომ ის მოქმედებას ჰგავს და თითქოს აგვარებს კონფლიქტებს ადამიანთა გამოყენებას შორის, რაც ყველას თავს კარგად გრძნობს, სანამ არ ვეკითხებით ჩვენს ოკეანეში მცხოვრებ მეზობლებს რას ფიქრობენ. 

რუკები არის რუკები. ისინი კარგი ვიზუალიზაციის სავარჯიშოა, მაგრამ მოქმედების შემცვლელი არ არის. მათ ასევე ემუქრებათ ოკეანეში მცხოვრები სახეობების მავნე გამოყენების, როგორც ლეგიტიმური თანამგზავრების დამკვიდრების დიდი რისკი. მხოლოდ ნიუანსი და მრავალმხრივი სტრატეგია, ყველა ინსტრუმენტის გამოყენებით, რომელიც ჩვენ შეგვიძლია შევიმუშაოთ, დაგვეხმარება ოკეანეების ჯანმრთელობის გაუმჯობესებაში, გაუმჯობესების გზით, თუ როგორ ვმართავთ ადამიანის გამოყენებას და ჩვენს ურთიერთობას ოკეანეებთან. 

MARK J. SPALDING არის The Ocean Foundation-ის პრეზიდენტი ვაშინგტონში, DC

სტატიის ნახვა