Ia Iulai, na ou faʻaaluina aso e fa i le Klosters Forum, o se taulaga vavalalata vavalalata i Swiss Alps e faʻaleleia atili ai le galulue faʻatasi e ala i le faʻapotopotoina o mafaufau faʻalavelave ma faʻaosofia e foia nisi o luitau sili ona faigata o le siosiomaga. O 'au fa'afeiloa'i a Klosters, o le ea maninoa o mauga ma fua ma sisi mai le nofoaga o fa'ato'aga tufuga e fai ai fa'ato'aga ua mamanuina ina ia mafai ai ona felafolafoa'i le mafaufau ma le le mautonu i le va o tagata tomai faapitoa.

O le tausaga nei, e fitusefulu i matou na potopoto e talanoa e uiga i le lumanaʻi o palasitika i lo tatou lalolagi, aemaise lava pe faʻafefea ona faʻaitiitia le faʻaleagaina o le palasitika i le sami. O lenei fa'atasiga na aofia ai tagata popoto mai fa'alapotopotoga fa'alaua'itele ma matagaluega o kemisi iunivesite ma mai alamanuia ma tulafono. Sa i ai ni tagata fa'atauva'a fa'atauva'a ma ni tagata fa'atauva'a e mafaufau fa'afoliga pe fa'afefea ona taulimaina lapisi palasitika i atunu'u matitiva o le lalolagi.

Na matou faʻaalu le afa o matou taimi i le a, ma le afa i le faʻafefea. E fa'afefea ona tatou feagai ma se fa'afitauli o lo'o saofagā uma i le tele o tagata soifua, ma e ono afaina ai tagata uma?

Klosters2.jpg

E pei o le toatele oi tatou, sa ou manatu e lelei tele la'u au i luga o le lautele o le faafitauli o le filogia o palasitika i lo tatou vasa. Sa ou manatu ua ou malamalama i le luitau o le taulimaina ma taunuuga o le faaauau pea ona faatagaina le faitau miliona o pauna o lapisi e feula, tafefea, pe pauu i le sami. Na ou malamalama o le matafaioi a le Ocean Foundation e sili ona lelei o le faʻaauau pea ona lagolagoina nisi o filifiliga sili ona lelei o loʻo i ai nei, tuʻuina atu o iloiloga, taumafai e faʻaoga fua palasitika, ma iloa poʻo fea e iai avanoa e mafai ona faʻatumu e tagata tuuto i le lalolagi atoa.

Ae ina ua mavae se vaiaso o talanoa ma tagata tomai faapitoa i le filogia palasitika o le sami, ua tupu aʻe loʻu mafaufau mai le lagolago, o auʻiliʻiliga, ma le tuʻuina atu o poloketi lelei mo le faʻatupeina i le matou faʻapotopotoga o tagata foaʻi i le manaʻoga e faʻaopoopo se elemene fou i le taumafaiga. E le gata ina mana'omia le fa'aitiitia o otaota palasitika-e mana'omia le fa'aitiitia o lo tatou fa'alagolago i palasitika lautele.

Klosters1.jpg
 
Palasitika o se mea ofoofogia. O le 'ese'ese'ese'ese o polymers e fa'ataga ai le fa'ate'ia o le lautele o le fa'aoga mai lima fa'apolofesa i vaega ta'avale ma va'alele i ipu mama fa'aoga tasi, straw, ma ato. Na matou fai atu i foma'i kemisi e aumai ni mea e tumau, e fetaui i se fa'aoga patino, ma mama mo le fa'aitiitia o tau o felauaiga. Ma sa tali atu le au kemisi. I lo’u olaga atoa, ua matou suia mai le tioata ma le pepa i le palasitika mo le toetoe lava o faatasiga uma a vaega—ma o lea i se faatasiga talu ai nei e matamata ai i ata o le siosiomaga, na fesili mai ai se tasi ia te a’u poo le a se mea matou te inu ai pe a le o ipu palasitika. Sa ou fautua atu ma le agamalu e mafai ona aoga ipu tioata mo le uaina ma le vai. “Tae tioata. Ua susu pepa,” o lana tali lea. O se tala lata mai a le New York Times na faʻaalia ai taunuuga o le manuia o fomaʻi:

1

Faatasi ai ma faʻamatalaga mai le fonotaga a Klosters mo aʻu o se malamalama sili atu i le tele o le luʻitau o loʻo tatou feagai. Mo se fa'ata'ita'iga, o polymers ta'itasi e mafai ona fa'atulafonoina mea'ai saogalemu ma fa'atekinisi toe fa'aaogaina. Ae tatou te le maua le gafatia moni toe faʻaaogaina mo na polymers i le tele o nofoaga (ma i nisi tulaga i soʻo se mea). E le gata i lea, o tagata suʻesuʻe ma sui o alamanuia sa i ai i le fonotaga na lagaina le mataupu e faapea, pe a tuʻufaʻatasia polymers e faʻafeiloaʻi ai le tele o meaʻai i le taimi e tasi (o le manava ma le fou i le letus, mo se faʻataʻitaʻiga), e foliga mai e leai se suʻesuʻega faaopoopo o le saogalemu o meaʻai poʻo. toe fa'aaogaina o le tuufaatasiga. Po'o le auala e tali atu ai le fa'afefiloi o polymer i le fa'aumiumi o le susulu o le la ma le vai—o mea fou ma masima. Ma o polymers uma e lelei tele i le felauaiga o toxins ma tuʻuina atu. Ma o le mea moni, o loʻo i ai le faʻamataʻu faʻaopoopo ona o palasitika e faia mai le suauʻu ma le kesi, o le a latou faʻauluina kasa greenhouse i le aluga o taimi. 

O se tasi o lu'itau tele o le tele o palasitika na gaosia ma lafoa'i i lo'u olaga o lo'o i ai pea i fafo i o tatou eleele, i totonu o o tatou vaitafe ma vaituloto, ma le sami. O le taofia o le tafe atu o palasitika i vaitafe ma le sami e faanatinati-e tusa lava pe o tatou faaauau pea ona suʻesuʻeina auala talafeagai, taugofie e aveese ai le palasitika mai le sami e aunoa ma le afaina ai o isi mea tatou te manaʻomia e faʻaumatia atoa lo tatou faʻalagolago i palasitika. 

manu.jpg

Ua matelaina Laysan Albatross moa, Flickr/Duncan

O le tasi Klosters talanoaga na taulaʻi i luga pe tatou te manaʻomia le faʻavasegaina o le tau o faʻaoga palasitika taʻitasi ma lafoga pe faʻasa latou e tusa ai. Mo se fa'ata'ita'iga, o palasitika fa'aoga tasi mo le fa'aoga i totonu o falema'i ma i tulaga maualuga e ono lamatia ai (fa'ata'i kolera, mo se fa'ata'ita'iga) e ono maua ni togafitiga ese nai lo ipu pati, taga palasitika, ma straw. O le a tu'uina atu i nu'u ni filifiliga mo le fa'avasegaina o le fausaga i o latou mana'oga fa'apitoa-i le iloa e mana'omia ona faapaleni a latou tau mo le fa'afoeina o otaota malo ma le tau o le fa'amalosia o tapu. E ono taula'i atu se taulaga i gataifale i tapu e fa'aitiitia ai le tau o le fa'amamāina o le matafaga ae o le isi fa'alapotopotoga e ono taula'i i pili e fa'aitiitia ai le fa'aoga ma maua ai le fa'atupega mo le fa'amama po'o le toe fa'aleleia.

Ole fuafuaga fa'aletulafono-e tusa lava po'o le a le fa'atulagaina-e mana'omia ona aofia uma fa'amalosi mo le fa'aleleia lelei o otaota ma le atina'eina o tekonolosi talafeagai e fa'aleleia ai le toe fa'aaogaina i fua fa'atatau. O lona uiga o le fa'atonutonuina o le gaosiga o palasitika o le tele o ituaiga ma tu'uina atu fa'aosofiaga e atia'e atili ai polymers toe fa'aaogaina ma toe fa'aaogaina. Ma, o le tu'uina atu o nei tapula'a fa'atulafonoina ma fa'aosofiaga i se taimi vave e taua tele ona o lo'o fuafua le alamanuia e fa'afaina le gaosiga o palasitisi i le lalolagi atoa i le isi 30 tausaga (sa'o i le taimi tatou te mana'omia ai le fa'aitiitia o le fa'aaogaina o lo'o tatou faia i aso nei).

Faatasi ai ma le tele o luitau i le mafaufau, ou te tumau pea le fiafia i le faʻalauteleina o le atinaʻeina o se pusa meafaigaluega tulafono, lea e mafai ona faʻaoga faʻatasi ma le poto masani a le Ocean Foundation ma le faʻasalalauga faʻatulafonoina a tupulaga i le vasa i le tulaga o le setete i Amerika. , ma i le tulaga faaleatunuu faavaomalo.

O le a ou matauina o le a faigata tele ona fa'asa'o so'o se manatu fa'aletulafono fa'aleagaina. O le a matou manaʻomia se faʻamatalaga faʻapitoa faʻapitoa ma o le a manaʻomia le suʻeina o manatu e maua i le aʻa o le faʻafitauli, nai lo na o faʻamalama faʻamalama, ina ia manuia. I se isi faaupuga, o le a tatau ona tatou galulue e aloese mai le paʻu atu i tagata e iai ni manatu tetele ma le matagofie o loʻo i ai ni tapulaʻa ogaoga poʻo ni fofo e foliga ma lagona lelei e le maua ai i tatou i le mea tatou te mananao e avea ai e pei o Boyan Slat " Poloketi Fa'amamaina o le Vasa."  

Klosters4.jpg

E manino lava, o matou i le Ocean Foundation e le o ni tagata muamua e mafaufau i tulaga o se fuafuaga faʻaletulafono ma le atinaʻeina o se pusa meafaigaluega tulafono. E fa'apea fo'i, o lo'o fa'atupula'ia le aofa'i o fa'alapotopotoga ua galulue fa'atasi ma i latou e faia fa'ai'uga e atia'e ni ta'iala fa'atonutonu talafeagai. Mo se meafaigaluega faʻavae faʻavae sili atu, ou te manaʻo e aoina faʻataʻitaʻiga manuia mai le itumalo ma le setete, faʻapea foʻi ma nisi o tulafono a le atunuʻu (Rwanda, Tanzania, Kenya, ma Tamil Nadu e oʻo mai i le mafaufau o ni faʻataʻitaʻiga lata mai). Ou te manaʻo e galulue faʻatasi ma paʻaga mai le ClientEarth, sui o le Plastic Pollution Coalition, ma le alamanuia o loʻo faʻamaonia fuafuaga manuia. Faatasi ai ma le faavae o le Klosters Forum i lenei tausaga, e mafai ai e le Fono a le tausaga fou ona taulaʻi i faiga faʻavae, ma fofo faʻatulafonoina i le faʻafitauli o palasitika i totonu o le tatou vasa.

 

Mark J. Spalding, Peresetene o le Ocean Foundation o se sui o le Ocean Studies Board o le National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. O loʻo galue o ia i le Sargasso Sea Commission. O Mareko o se Uso Sinia i le Nofoaga Autu mo le Blue Economy, i le Middlebury Institute of International Studies. E le gata i lea, o loʻo galue o ia o le Pule Sili ma le Peresetene o SeaWeb, o le faufautua i le Rockefeller Ocean Strategy (se faʻaputuga faʻatupeina o le sami e leʻi tupu muamua) ma mamanuina le polokalame muamua o le carbon offset blue, SeaGrass Grow.


Le1Lim, Xiaozhi "Fausiaina o le Maliu o se Palasitika" New York Times 6 Aokuso 2018 https://www.nytimes.com/2018/08/06/science/plastics-polymers-pollution.html
2Shiffman, David “Na ou fesili i le 15 o tagata tomai faapitoa i le filogia o le sami e uiga i le Poloketi Cleanup Ocean, ma e iai o latou popolega” Southern Fried Science 13 Iuni 2018 http://www.southernfriedscience.com/i-asked-15-ocean-plastic-pollution-experts-about-the-ocean-cleanup-project-and-they-have-concerns