O lenei poloketi o loʻo faʻatupeina e le Shark Conservation Fund ma le National Geographic Society.

O le tama'i sawfish o se tasi lea o meaola e sili ona mata'utia i le lalolagi. Ioe, o se i'a, ona o malie uma ma ave e ta'ua o i'a. E le o se malie a o se ave. Na'o, e i ai se uiga uiga ese e tu'u ese ai e o'o lava i ave. E iai lona “va” – pe i upu faasaienitisi, o le “rostrum” – e ufiufi i nifo i itu uma e lua ma faalautele atu i luma o lona tino.

O lenei ili ua maua ai se mata ma'oti. O le i'a sawfish laiti e aau i le koluma vai e fa'aaoga ai tu'i malosi e mafai ai ona fa'afefe ai manu. Ona fealua'i solo lea e aumai lana manu i lona gutu - lea, e pei o se ave, o loʻo i le pito i lalo o lona tino. O le mea moni, e tolu aiga o malie ma ave o loʻo faʻaogaina ili e fai ma faʻaoga tulimanu. O lenei mea faigaluega poto ma le aoga e fa'atau ai ua fa'atupuina fa'atolu taimi eseese. 

Ua fai fo'i ma fetuu le rostra a le i'a.

E le gata o se su'esu'ega e fiafia i ai mo le afe tausaga e tu ma aga eseese e pei o nifo elefane po'o apa malie. E faigofie foi ona maileia e upega. E le masani ai le i'a, e le talafeagai e fai ma mea'ai. E maualuga le cartilaginous, ma avea ai le aveeseina o aano o manu o se mea e sili ona leaga. E le tele lava ae o lea ua seasea maua i le atu Karipiane, e faigata ona maua le tama'i sawfish. E ui o loʻo i ai nofoaga faʻamoemoe (vasa e manaʻomia le puipuiga ona o ana meaola ma mea taua i lalo o le sami) i Florida Bay ma talu ai nei i Bahamas, e matua faigata lava ona maua i le Atalani. 

O se vaega o se galuega faatino ua taua Fuafuaga e Faasaoina le I'a Saw Caribbean (ISCS), O le Ocean Foundation, Shark Advocates International, ma Faasao o le gataifale o Havenworth o loʻo aumaia le tele o tausaga o galuega i le Caribbean e fesoasoani i le sailia o lenei ituaiga. O Cuba o se sui tauva sili e su'e se tasi, ona o lona tele tele ma fa'amatalaga tala mai le au faifaiva i lona 600 maila o le talafatai i matu.

Sa faia e saienitisi Cuba o Fabián Pina ma Tamara Figueredo se suʻesuʻega i le 2011, lea na la talanoa ai ma le silia ma le selau tagata faifaiva. Na latou maua fa'amaoniga mautinoa o sawfish sa i Cuba mai fa'amaumauga pu'e ma va'aiga va'aia. O le paaga a le ISCS, Dr. Dean Grubbs o le Iunivesite a le Setete o Florida, na ia faailogaina ni i'a sawfish i Florida ma Bahamas ma sa ia masalomia e mafai ona avea Cuba ma se isi nofoaga faamoemoe. O le Bahamas ma Cuba e na'o se alavai loloto o le vai - i nisi nofoaga e na o le 50 maila le lautele. Na o tagata matutua na maua i vai o Cuba. O lea la, o le manatu masani o soʻo se sawfish na maua i Cuba na malaga mai Florida poʻo Bahamas. 

O le taumafai e fa'ailoga se sawfish o se fana i le pogisa.

Aemaise lava i totonu o se atunuu e leʻi faʻamauina faʻasaienisi. TOF ma pa'aga Cuban na talitonu e mana'omia nisi fa'amatalaga a'o le'i mafai ona iloa se nofoaga e taumafai ai se malaga fa'ailoga. I le 2019, na talatalanoa ai Fabián ma Tamara ma le au faifaiva e agaʻi atu i sasaʻe e pei o Baracoa, le nuu i sasaʻe i sasaʻe lea na muamua tulaueleele ai Christopher Columbus i Cuba i le 1494. O nei talanoaga e le gata na faʻaalia ai le lima rostra na aoina e le au faifaiva i le tele o tausaga, ae na fesoasoani e faʻamaonia le mea e mafai ona faʻailogaina. taumafai. O le ki tu'ufua o Cayo Confites i le itu i matu o le ogatotonu o Cuba na filifilia e fa'atatau i nei talanoaga ma le tele, e le'i fa'atupuina va'aiga o mutia, togatogo, ma oneone mafolafola - lea e fiafia i ai i'a. I upu a Dr. Grubbs, o lenei mea ua taʻua o "sawfishy habitat".

Ia Ianuari, na faaalu ai e Fabián ma Tamara ni aso e faataoto ai laina uumi mai se vaa fagota laupapa.

Ina ua mavae aso e lima e toetoe lava a leai se mea na maua, sa latou toe foi atu i Havana ma o latou ulu i lalo. I le malaga umi i le fale, sa latou maua ai se telefoni mai se faifaiva i Playa Girón i le itu i saute o Cuba, ma faasino atu i latou i se faifaiva i Cardenas. Cardenas o se tamai taulaga Cuban i Cardenas Bay. E pei o le tele o faga i le talafatai i matu, o le a manatu e matua'i sawfish.

Ina ua taunuu i Cardenas, na ave i latou e le faifaiva i lona fale ma faaali atu ia i latou se mea na faateia ai o latou manatu uma. I lona lima na uu ai e le faifaiva se tamai nofoa, e matua laitiiti lava nai lo se isi lava mea na latou vaai i ai. I le vaai atu i ai, o loo ia uuina se tamaitiiti. Na maua e le isi faifaiva i le 2019 aʻo sasaa lana upega i Cardenas Bay. Ae paga lea, ua mate le i'a. Ae o lenei sailiga o le a maua ai le faʻamoemoe muamua e mafai e Cuba ona faʻafeiloaʻi se faitau aofaʻi o iʻa. O le mea moni e faapea o le mea na maua talu ai nei sa tutusa lelei lava le folafolaina. 

O su'esu'ega fa'ale-aga o le tino o lenei tama, ma le isi lima rostra, o le a fesoasoani fa'atasi pe o le sawfish a Cuba o ni tagata asiasi fa'apitoa po'o se vaega o le faitau aofa'i o tagata. Afai o le mea mulimuli, o loʻo i ai le faʻamoemoe o le faʻatinoina o faiga faʻafaiva e puipuia ai lea ituaiga ma tulituliloa tagata fagogota faʻatulafonoina. E mana'omia ai le fa'aopoopoina o le fa'atatau aua e le o va'aia e Cuba le i'a o se meafaifaiva. 

tama'i sawfish: Dr. Pina o lo'o tu'uina atu le tusi fa'afetai i le fai faiva o Cardenas
smalltooth sawfish: Dr. Fabian Pina tatala le fa'ata'ita'iga Cardenas i le Center for Marine Research, Iunivesite o Havana

Ata agavale: Dr. Pina na tu'uina atu se tusi fa'afetai i le fai faiva o Cardenas o Osmany Toral Gonzalez
Ata Taumatau: Dr. Fabian Pina fa'aalia le fa'ata'ita'iga Cardenas i le Nofoaga Autu mo Su'esu'ega Lautele, Iunivesite o Havana

O le tala i le Cardenas sawfish o se faʻataʻitaʻiga o mea tatou te fiafia ai i le saienisi.

O se ta'aloga telegese, ae o mea e foliga mai o nai mea laiti e mafai ona suia ai le auala tatou te mafaufau ai. I lenei tulaga, o loʻo matou faʻamanatuina le maliu o se ave talavou. Ae, o lenei ave e mafai ona maua ai le faʻamoemoe mo ana tupulaga. O le faasaienisi e mafai ona avea ma se faagasologa faifai malie. Ae ui i lea, o talanoaga ma faifaiva o loʻo taliina fesili. Ina ua valaau mai Fabián ia te au ma le tala na ia fai mai ia te au, “hay que caminar y coger carretera”. I le gagana Peretania, o lona uiga e tatau ona e savali lemu i luga o le alatele televave. I se isi faaupuga o le onosaʻi, onosaʻi ma le fiailoa e le mafaagaeetia o le a saunia ai le ala i le sailiga tele. 

O lenei sailiga o se mea muamua, ma i le faaiuga e mafai lava ona faauigaina o le sawfish Cuba o se faitau aofaʻi o tagata faimalaga. Ae ui i lea, e maua ai le faʻamoemoe o le sawfish a Cuba e mafai ona sili atu ona lelei nai lo le mea na tatou talitonu i ai.