Ia Setema 2016, o le vaa folau sili ona tele na faia le Northwest Passage e ui atu i le Arctic na taunuu saogalemu i Niu Ioka ina ua mavae aso 32, miliona o tala i sauniuniga, ma se mapuea tele o le toomaga mai i latou uma o loʻo popole neʻi oʻo se faʻalavelave faʻafuaseʻi o le a mafua ai le sili atu o le faʻaleagaina. nai lo le ala lava ia i lena laufanua vaivai. Ia Setema 2016, na matou iloa ai foi ua toe solomuli le ufitia o le aisa i le toetoe lava o lona tulaga aupito maualalo. I le aso 28 o Setema, na talimalo ai le White House i le uluai Arctic Science Ministerial na fuafuaina e faʻalauteleina le galulue faʻatasi e taulaʻi i le Arctic science, suʻesuʻega, mataʻituina, mataʻituina, ma fefaʻasoaaʻi faʻamatalaga.  

I le amataga o Oketopa, na fono ai le Arctic Council i Portland, Maine, lea o le puipuiga o le siosiomaga ma atinae gafataulimaina (e aofia ai suiga o le tau ma le maufetuunaʻi; kaponi uliuli ma methane; puipuiga o le filogia o le suauu ma le tali atu; ma le galulue faʻasaienisi) sa avea ma autu o talanoaga.  

I le lagolagoina o le galuega a le Arctic Council ma isi mea e fiafia i ai Arctic, sa matou auai i ni aoaoga faaopoopo se tolu a Arctic—tasi i le fa'asa'oina o le sami, tasi i le taimi ua tuana'i ma le lumana'i o le pulega fa'atasi o fagafa'aola, ma  

14334702_157533991366438_6720046723428777984_n_1_0.jpg

Governing Across the Waves fonotaga i Bowdoin College, Maine

O nei mea uma e faʻaopoopoina i suiga mataʻina ma vave mo tagata soifua ma seneturi o aganuu ma le tamaoaiga o gaioiga na faʻalagolago i le tumau, e le suia le taamilosaga o le tau, femalagaiga o manu, ma isi faiga masani. O lo tatou fa'asaienisi papalagi o lo'o tauivi ma le auala e malamalama ai i mea o lo'o tatou matauina. O lo'o tula'i mai fo'i lu'itau le malamalama fa'ale-aganu'u fa'alesiosiomaga. Sa ou faalogo i toeaina o faailoa mai le popolega ona ua le toe mafai ona latou faitau i le aisa e iloa ai le mea e saogalemu e tuli ai. Na ou faalogo o latou fai mai o le permafrost mautu maufaatuatuaina lea e lagolagoina ai fale ma felauaiga e vaivai tele mo le tele o tausaga taitasi, e lamatia ai o latou fale ma pisinisi. Na ou faalogo o latou faamatala mai o walruses, faamaufaailoga, tafola, ma isi ituaiga latou te faalagolago i ai mo le ola ai, o loʻo fesuiaʻi i nofoaga fou ma mamanu femalagaiga, aʻo mulimuli manu i le femalagaiga o a latou meaʻai. O le saogalemu o mea'ai mo tagata ma manu fa'alaua'itele ua amata ona fa'atupula'ia i itu i matu o le lalolagi.

O tagata o le Arctic e le o faʻauluuluga autu o le suiga. O i latou o lo'o afaina i le kaponi mai falegaosimea uma, taavale ma vaalele. E tusa lava po o le a le mea tatou te faia i le taimi nei, o le a faʻaauau pea le faʻaogaina o le faʻaogaina o meaola faanatura Arctic. O aafiaga tuusao ma le le tuusao i ituaiga ma tagata e tetele. O tagata o le itulagi o Arctic e faalagolago i le sami e pei o tagata o atumotu o le teropika-atonu e sili atu ona e le mafai ona latou tulituliloa meaʻai mo masina o le tausaga ma e tatau ona puʻeina ma teuina le tele o taimi. 

O nei alaalafaga Alaskan olaola o lo'o i luga o le laina pito i luma o suiga o le tau ae o isi o tatou e le o va'aia pe fa'alogo i ai. O loʻo tupu i le mea e masani ona le faʻasoa e tagata a latou mea moni i aso taʻitasi i luga ole laiga poʻo luga o le aufaasālalau. Ma, i le avea ai ma aganu'u ola e toalaiti tagata, o latou faʻatulagaga tau tamaoaiga e le faʻaogaina i latou lava ia tatou faʻatauga faʻaonaponei. O le mea lea, e le mafai ona matou talanoa i le sao o le tamaoaiga latou te faia i le US o se mafuaaga mo le faasaoina o latou nuu-o se tasi o nai mafuaaga mo le teufaafaigaluegaina i fetuunaiga ma le maufetuunaʻi fuafuaga o loʻo talosagaina tagata totogi lafoga e fai i Florida, Niu Ioka, ma isi gataifale. aai. E faitau miliona e le o fa'afaigaluegaina i totonu o nu'u o Alaska ua tele seneturi o lo'o fa'amatalaina o latou olaga ma aganu'u i le fetuutuuna'i ma le maufetuuna'i-o le tau ma le leai o ni fofo atoatoa e fa'alavelave ai le fa'atinoina o ta'iala tetele ma lautele.

 

O le fetuunaʻi e manaʻomia ai le iloa o le manaʻoga e popole i le lumanaʻi, ae e manaʻomia ai foʻi mafuaaga mo le faʻamoemoe, ma le naunau e sui. O tagata o le Arctic ua uma ona fetuunai; latou te le maua le taugata o le faatalitali mo faamatalaga atoatoa po o se faiga aloaia. O tagata o le Arctic o loʻo taulaʻi atu i mea e mafai ona latou vaʻaia, ae latou te malamalama i le faʻaleagaina o meaʻai tuusaʻo mai le faʻafefeteina o le sami atonu e tutusa lava le taufaamatau e ui lava atonu e le o vaaia e mata. Ma o i tatou uma lava e tatau ona faʻaaloalo i le vave o suiga o loʻo faia ae aua le faʻateleina le lamatiaga i le itulagi e ala i le faanatinati e faʻalauteleina ia gaioiga e ono faʻaleagaina e pei o le viliina mo le suauu ma le kesi, faʻalauteleina o felauaiga, poʻo malaga taugata. 

 

 

 

15-0021_Arctic Council_Black Emblem_public_art_0_0.jpg

 

O le Arctic e lautele, lavelave ma sili atu ona lamatia ona o soo se mea matou te manatu matou te iloa e uiga i ona mamanu ua vave ona suia. I lana lava ala, o le Arctic region o la tatou teugatupe teu mo vai malulu-o se nofoaga e mafai ona sulufaʻi ai ma fetuunaiga mo ituaiga o loʻo sosola ese mai vai vevela vave o isi itu i saute.   
E tatau ona fai la tatou vaega e faaleleia atili ai le malamalama i le auala o loo aafia ai ona tagata ma a latou aganuu ma le tamaoaiga i nei suiga. O fetuutuunaiga o se faagasologa; atonu e le o laina laina ma e leai se tasi o sini faaiu—sei vagana ai le faatagaina o nuu e ola i se saoasaoa e le motusia ai o latou sosaiete. 

E mana'omia ona tu'ufa'atasia a tatou fa'asaienisi ma fa'atekonolosi ua atina'e lelei ma le poto fa'ale-aganu'u ma fa'aleaganu'u fa'apea fo'i meafaigaluega fa'asaienisi a sitiseni e su'e ai fofo mo nei nu'u. E tatau ona tatou fesili ifo ia i tatou lava: O a ni fuafuaga fetuunai o le a aoga i le Arctic? E mafai faapefea ona tatou faatāuaina mea latou te faatāuaina i auala e lagolagoina ai lo latou soifua manuia?