I le mae'a ai o le Ocean in a High CO2 World conference i Tasmania i le amataga lava o Me, sa matou fa'ataunu'uina le a'oa'oga fa'asaienisi lona tolu mo le Global Ocean Acidification Observing Network (GOA-ON) i le CSIRO Marine Laboratories i Hobart. O le fonotaga na aofia ai le 135 tagata mai le 37 atunuu na potopoto e fuafua pe faʻafefea ona faʻalautele le mataʻituina o le faʻamaʻiina o le sami i le lalolagi atoa ina ia malamalama atili ai. Fa'afetai i nisi o foa'i fa'apitoa, na mafai ai e le Ocean Foundation ona lagolagoina femalagaa'iga a saienitisi mai atunu'u e utiuti le malosi o le mata'ituina e auai i lenei fonotaga.

IMG_5695.jpg
Ata: Dr. Zulfigar Yasin o se polofesa o le Gataifale ma Amu Siosiomaga, Marine Biodiversity ma Suesuega Siosiomaga i le Iunivesite o Meleisia; Mr. Murugan Palanisamy ose Biological Oceanographer mai Tamilnadu, Initia; Mark Spalding, Peresetene o le Ocean Foundation; Dr. Roshan Ramessur o se Polofesa Lagolago o le Kemisi i le Iunivesite o Mauritius; MA O Mr. Ophery Ilomo o se Saienitisi Sili ma le Matagaluega o Kemisi i le Iunivesite o Dar es Salaam i Tanzania.
GOA-ON ose feso'ota'iga tu'ufa'atasiga fa'avaomalo ua fuafuaina e mata'ituina le tulaga o le fa'asa'oina o le sami ma ona a'afiaga o le si'osi'omaga. I le avea ai o se fesoʻotaʻiga i le lalolagi atoa, o loʻo faʻamatalaina e GOA-ON le mea moni e faʻapea o le faʻafefe o le sami o se tulaga faʻavaomalo ma faʻalavelave faʻapitonuʻu. O lo'o fa'amoemoe e fua ai le tulaga ma le aga'i i luma o le fa'asa'oina o le sami i le vasa vasa, gataifale ma le estuarine. Matou te faʻamoemoe foi e fesoasoani ia i matou e maua ai se malamalamaga sili atu pe faʻafefea ona aʻafia ai le faʻaogaina o meaola o le gataifale i le faʻafefeteina o le sami, ma iʻu ai ina maua ai faʻamaumauga e mafai ai ona matou faia ni mea faigaluega vaʻai ma faia filifiliga tau pulega. Ae ui i lea, o le tele o vaega o le lalolagi, e aofia ai itulagi o loʻo faʻalagolago malosi i punaoa o le gataifale, leai ni faʻamaumauga ma le mataʻituina o le gafatia. O le mea lea, o se sini pupuu o le faʻatumu o avanoa i le faʻasalalauga o le mataʻituina i le lalolagi atoa, ma e mafai ona fesoasoani tekinolosi fou ia i tatou i le faia o lea mea.

Mulimuli ane, o le GOA-ON e saili ia avea moni ma sui o le tele o meaola faanatura, mafai ona aoina ma tuufaatasia faʻamaumauga ma faʻaliliu ina ia tali atu i manaʻoga faasaienisi ma faiga faʻavae. O lenei fonotaga i Hobart o le fesoasoani lea i le Network e alu mai le faʻamalamalamaina o manaʻoga mo faʻamaumauga o fesoʻotaʻiga, ma lana lava pulega, i se fuafuaga mo le faʻatinoina atoatoa o le fesoʻotaʻiga ma ana galuega faʻamoemoeina. O mataupu e aofia ai:

  • Fa'afouina le GOA-ON community ile GOA-ON tulaga ma feso'ota'iga i isi polokalame o le lalolagi
  • Fausia nu'u e atia'e nofoaga fa'aitulagi e fa'afaigofie ai le fa'atupuina o agava'a
  • Fa'afouina mana'oga mo fua fa'atatau o mea ola ma le fa'anatura
  • Talanoaina o feso'ota'iga fa'ata'ita'iga, lu'itau mata'ituina ma avanoa
  • Tuuina atu le alualu i luma i tekinolosi, pulega o faamatalaga ma oloa
  • Mauaina o fa'amatalaga i oloa fa'amaumauga ma fa'amatalaga mana'oga
  • Mauaina o manatu i mana'oga fa'atino fa'aitulagi
  • Tatalaina le GOA-ON Pier-2-Peer Mentorship Program

E popole tagata fai faiga fa'avae i auaunaga fa'anatura o lo'o fa'amata'u i le fa'asa'o o le sami. O su'esu'ega o suiga o le kemisi ma tali fa'aola e mafai ai ona fa'ata'ita'i suiga o le si'osi'omaga ma fa'asaienisi fa'aagafesootai e va'ai ai a'afiaga fa'ale-agafesootai:

GOAON Siata.png

I le Ocean Foundation, o loʻo matou galulue faʻatupuina e faʻatupulaia le faʻatupega e fausia ai le auai ma le gafatia o atunuʻu atinaʻe i le Global Ocean Acidification Observing Network e ala i le lagolagoina o tekinolosi, femalagaaiga, ma le faʻaleleia o gafatia. ‬‬‬‬‬

O lenei taumafaiga na faʻalauiloaina i le 2014 "Our Ocean" Conference na talimalo ai le US State Department, lea na folafola atu ai e le Failautusi o le Setete John Kerry le lagolago mo le fausiaina o gafatia mataʻituina o le GOA-ON. I le taimi o lena konafesi, na talia ai e le Ocean Foundation le mamalu o le talimalo i Uo a GOA-ON, o se galulue faatasi e le o ni tupe mama e taulai i le faatosinaina o tupe e lagolago ai le misiona a le GOA-ON e faʻataunuʻu manaoga faasaienisi ma faiga faʻavae mo le faʻamaopoopoina, faʻasalalauga faʻasalalau i le lalolagi atoa. i luga o le fa'a'asa o le sami ma ona a'afiaga tau si'osi'omaga.

Hobart 7.jpg
CSIRO Fale su'esu'e o le gataifale i Hobart
O le tautoulu talu ai, o le NOAA Chief Scientist Richard Spinrad ma lana paaga Peretania, Ian Boyd, i la latou Oke. Aemaise lava, na latou fautuaina le faʻaogaina o na tekonolosi na atiaʻe i le tauvaga 15 Wendy Schmidt Ocean Health XPRIZE e tuʻuina atu ai le faʻavae mo le malosi o faʻamatalaga i nuʻu i le gataifale e leai se gafatia mo le mataʻituina o le sami ma lipoti, aemaise i le Itulagi i Saute.

O lea matou te faʻamoemoe e faʻaoga a matou uo a GOA-ON account e faʻateleina ai le mataʻituina o le faʻasalaina o le sami ma le mafai ona lipotia le gafatia i Aferika, Atumotu o le Pasefika, Latina Amerika, Caribbean, ma Arctic (ituaiga o loʻo i ai le tele o faʻamatalaga ma faʻamatalaga va, ma nuʻu ma alamanuia fa'alagolago tele i le sami). O le a matou faia lenei mea e ala i le fausiaina o le gafatia i faʻamaumauga matitiva itulagi mo saienitisi faʻapitonuʻu, tufatufaina meafaigaluega mataʻituina, fausiaina ma le tausia o se nofoaga autu o faʻamaumauga, faufautua saienitisi, ma faʻafaigofie isi gaioiga fesoʻotaʻiga.

O Uo a le Ocean Foundation o le Global Ocean Acidification Observing Network:

  1. Na amata i se polokalame pailate i Mozambique e faia ni a'oa'oga a'oa'oga mo saienitisi fa'apitonu'u e 15 mai atunu'u e 10 e a'oa'o ai le fa'agaioiina, fa'atū ma fa'atumauina masini fa'asao o le sami fa'apea fo'i ma le aoina, fa'atonutonu, fa'aputu ma tu'u atu fa'amaumauga o le fa'asa'o o le sami i fa'avae mata'ituina o le lalolagi.
  2. Na fa'amamaluina e tu'uina atu tupe fa'ameaalofa malaga mo le a'oa'oga fa'asaienisi lona 3 a le Network mo se vaega o saienitisi e aofia ai: Dr. Roshan Ramessur o se Polofesa Lagolago o le Kemisi i le Iunivesite o Mauritius; O Mr. Ophery Ilomo o se Saienitisi Sili ma le Matagaluega o Kemisi i le Iunivesite o Dar es Salaam i Tanzania; Mr. Murugan Palanisamy ose Biological Oceanographer mai Tamilnadu, Initia; Dr. Luisa Saavedra Löwenberger, mai Chile, o se Marine Biologist mai le Iunivesite o Concepción; MA Dr. Zulfigar Yasin o se polofesa o le Gataifale ma Amu Siosiomaga, Gataifale Biodiversity ma le Siosiomaga Suesuega i le Iunivesite o Malaysia.
  3. Ulufale i se faiga faapaaga ma le US State Department (e ala i lana Leveraging, Engaging, and Accelerating through Partnerships (LEAP) polokalame). O le faiga faapaaga a le malo-tagata tumaoti o le a maua ai punaoa e amata ai le mataituina o le sami i Aferika, faʻaleleia aʻoaʻoga faʻaleleia gafatia, faʻafaigofie fesoʻotaʻiga i taumafaiga e mataʻituina le lalolagi, ma suʻesuʻe se mataupu faʻapisinisi mo tekonolosi fou o le faʻaogaina o le sami. O lenei faigapa'aga e taumafai e ausia le sini a le Failautusi e faʻateleina le faʻasalalauga i le lalolagi atoa o le GOA-ON ma nofoaafi e vaʻavaʻai ma pule ina ia malamalama atili i aʻafiaga o le faʻafefe o le sami, aemaise lava i Aferika, lea e faʻatapulaʻaina le mataʻituina o le sua o le sami.

Matou te popole uma lava e uiga i le faʻasaʻoina o le sami-ma matou te iloa e manaʻomia ona matou faʻaliliu le popole i le gaioiga. O le GOA-ON na faia e faʻafesoʻotaʻi suiga o le kemisi i le sami i tali faʻaola, faʻamaonia le faʻamaonia ma tuʻuina atu faʻamatalaga mo taimi pupuu ma vaʻaiga umi e faʻaalia ai faiga faʻavae. O le a fa'aauau pea ona fausia se GOA-ON e mafai, fa'atekonolosi fa'avae, ma e fesoasoani ia i tatou e malamalama ai i le fa'asao o le sami i totonu o le atunu'u ma le lalolagi atoa.