Saunia e Robin Peach, Faatonu Sili o le Collaborative Institute for Oceans, Climate and Security i le McCormack Graduate School i UMass Boston

O lenei blog e mafai ona maua i le Boston Globe's Podium mo le isi masina.

O le tele o fa'amata'u i luga o le gataifale mai suiga o le tau ua lauiloa. E afua mai i tulaga lamatia o le tagata lava ia ma le tele o faʻalavelave (Superstorm Sandy) i suiga mataʻutia i le va o le lalolagi ona o nisi o atunuʻu ua leai ni meaʻai saogalemu ma le malosi, ma o nuʻu uma ua faʻaumatia. O le tele o tali e manaʻomia e faʻaitiitia ai nei luʻitau ua lauiloa foi.

O le a le mea e le o iloa - ma o loʻo tagi mo se tali - o le fesili pe faʻafefea ona faʻagaoioia nei tali manaʻomia: o afea? o ai? ma, fa'afefe, pe?

I le fa'alatalata mai o le World Ocean Day i le Aso To'ona'i a sau nei, o lo'o fa'atupula'ia e le tele o atunu'u nei fa'afitauli, ae le o toeititi lava fa'atino. O le sami e ufitia ai le 70% o le fogāeleele ma e totonugalemu i suiga o le tau - ona o le vai e mitiia ma mulimuli ane faʻasaʻolotoina CO2, faʻapea foi ona o le sili atu ma le afa o tagata o le lalolagi - ma aai tetele - o loʻo i luga o le talafatai. O le Failautusi o le Navy Ray Mabus, na saunoa i le Global Conference for Oceans, Climate and Security i UMass Boston i le tausaga talu ai, na ia alaga ai, “A faatusatusa i le seneturi talu ai, ua sili atu le mafanafana o le sami, maualuga, afa, sili atu le masima, maualalo le okesene ma sili atu le acidic. So'o se tasi o nei mea e ono popole ai. Faʻatasi, latou te alalaga mo se gaioiga."

FA'ATU ATA GLOBE INEI

O le fa'aitiitia o tatou tulagavae kaponi i le lalolagi e taua tele, ma e matua'i gauai atu. Ae o suiga o le tau e mautinoa e faatelevaveina mo le tele o augatupulaga, a itiiti mai. O le a se isi mea e mana'omia fa'anatinati? Tali: (1) tupe fa'afaigaluega a le malo/tagata tumaoti e iloa ai nu'u e sili ona fa'amata'u ma fa'alavelave fa'anatura e pei o masima masima, pa puipui matafaga ma lologa, ma (2) fuafuaga e fa'atumauina nei nofoaga mo se taimi umi.

O ofisa o le lotoifale ma tagata lautele e mananao e sili atu ona saunia mo suiga o le tau ae e masani lava ona latou le maua ni tupe mo le faasaienisi taua, faamatalaga, faiga faavae ma tagata lautele e manaomia e faatino ai. O le puipuia ma le toe fa'aleleia o nofoaga i le gataifale ma le saunia o fale ma isi mea tetele e pei o alavai i lalo o le alatele, fale eletise, ma nofoaga e togafitia ai otaota mo lologa e taugata. E mana'omia uma se fa'ata'ita'iga o le fa'atinoina o tagata lautele/ta'ito'atasi ma se mafaufau e fa'aaoga avanoa ma fa'atupu ni taumafaiga fou fa'amalosi i le lotoifale.

FA'ATU LE FA'AFIA IA PEA SUPERSTORM SANDY ATA INEI

I masina talu ai sa i ai ni gaioiga i le lalolagi alofa mo gaioiga faʻavaomalo. Mo se faʻataʻitaʻiga, na faʻasalalau talu ai nei e le Rockefeller Foundation le $ 100 miliona Resilient Cities Centennial Challenge e faʻatupe ai aai e 100, i le lalolagi atoa, e saunia lelei mo suiga o le tau. Ma i Massachusetts o loʻo matou alualu i luma. O fa'ata'ita'iga e aofia ai le Falema'i Fa'afouina Spaulding Rehabilitation Falema'i fou ua fa'ata'atia i le tau ma tulafono faufale fa'amalosia a le setete mo le faufale i laufanua lolovaia ma fa'ama'i oneone. Ae o le fa'aogaina o nei puna'oa taua e fa'aauau ai, fetuutuuna'i le alualu i luma mo se taimi umi, o se itu taua tele o sauniuniga o le tau e masani ona le amanaiaina.

E mana'omia siamupini e toso fa'atasi ai le lagolago a tagata ta'ito'atasi, pisinisi, ma le leai o ni polofiti i le tulaga fa'apitonu'u e fesoasoani ai i ofisa o le malo ma paaga tumaoti e fa'atupe le galuega umi.

FA'ATU ATA ROCKEFELLER INEI

O se tasi manatu malosi o le fa'atuina lea o se feso'ota'iga o fa'aputugatupe fa'alenu'u fa'alenu'u. O mea e tutupu i le lotoifale, ma o iina e sili ona lelei le malamalama, sauniuniga, fesoʻotaʻiga, ma le faʻatupeina. E le mafai e malo ona faia na o ia; e le na'o le vaega tumaoti. Faletupe, kamupani inisiua, faavae tumaoti, aʻoga, ma ofisa o le malo e tatau ona o mai faatasi e fai la latou vaega.

Faatasi ai ma punaoa tau tupe faʻalagolago e faʻaogaina ai tomai o loʻo i ai nei ma faʻamaopoopoina le tele o taumafaiga a tagata taʻaalo eseese, o le a sili atu ona lelei i tatou e faʻatalanoaina le mea e le taumateina o le luʻitau sili o lenei seneturi - fuafua mo aafiaga le maalofia o suiga o le tau i luga o tatou nuʻu tu matafaga ma le saogalemu o tagata. .

Robbin Peach o le Faatonu Sili o le Collaborative Institute for Oceans, Climate and Security i le McCormack Graduate School i UMass Boston – o se tasi o nofoaga e sili ona afaina ai le tau i Boston.