Mark J. Spalding, Peresetene o le Ocean Foundation

O le masina na teʻa nei na ou alu ai i le taulaga o Kiel, o le laumua lea o le setete Siamani o Schleswig-Holstein. Sa ou i ai iina e auai i le Vasa Sustainability Science Symposium. I le avea ai ma se vaega o le fono tele o le taeao muamua, o laʻu matafaioi o le talanoa e uiga i le "Oceans in the Anthropocene - Mai le Paʻu o Amu e oʻo atu i le Siʻitia o Laa Palasitika." O le tapenaina o lenei lauga ua mafai ai ona ou toe tomanatu i le va o tagata ma le vasa, ma taumafai e tauaofai mea o loo tatou faia ma mea e tatau ona tatou faia.

Whale Shark dale.jpg

E tatau ona tatou suia le auala tatou te taulimaina ai le sami. Afai tatou te taofia le faaleagaina o le sami, o le a toe faaleleia i le taimi e aunoa ma se fesoasoani mai ia i tatou. Ua tatou iloa ua tele naua mea lelei ua tatou aveina mai le vasa, ma ua tele naua mea leaga ua tuu i totonu. Ma ua faatupulaia, ua sili atu le saoasaoa o lo tatou faia nai lo le mafai e le sami ona toe faatumuina mea lelei ma toe faaleleia mai le leaga. Talu mai le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ua faatupulaia pea le tele o mea leaga. E sili atu le leaga, o le tele ma le tele o ia mea e le gata o le oona, ae e le mafai foi ona faʻaleagaina (e mautinoa i soʻo se taimi talafeagai). Mo se fa'ata'ita'iga, o alia eseese o palasitika, o lo'o aga'i atu i ogasami ma gataifale, fa'apotopoto i le lima gyres ma malepe i lalo i ni vaega laiti i le aluga o taimi. O na vaega o lo'o maua lo latou ala i le filifili meaai mo manu ma tagata tutusa. E o'o lava i 'amu e maua e 'ai i nei fasi palasitika laiti—e mitiia ai mea oona, siama ma vairusi na latou pikiina ma poloka.tupu mitiia o mea'ai moni. O le ituaiga leaga lea e tatau ona puipuia mo le lelei o mea ola uma i luga o le fogaeleele.

O lo'o i ai lo tatou fa'alagolago e le maalofia ma e le mafai ona fa'afitia i auaunaga a le vasa, e tusa lava pe le o i ai le sami e tautuaina i tatou. Afai tatou te faʻaauau pea ona faʻavae le tuputupu aʻe o le tamaoaiga o le lalolagi i luga o le vasa, ma a o vaʻavaʻai nisi tagata fai tulafono i le vasa mo le "tupulaʻe lanumoana" e tatau ona tatou:

• Taumafai e aua le faia se mea leaga
• Fausia avanoa mo le toe fa'aleleia o le soifua maloloina ma le paleni ole sami
• Aveese le mamafa o le fa'atuatuaga fa'atasi a tagata lautele—o tagata lautele

E mafai ona tatou fa'alauiloaina le galulue fa'ava-o-malo e feso'ota'i ma le natura tonu o le sami e avea o se fa'asoa fa'ava-o-malo?

Ua tatou iloa le taufaamatau i le sami. O le mea moni, tatou te nafa ma lona tulaga faʻaleagaina i le taimi nei. E mafai ona tatou iloa fofo ma ave le matafaioi mo le faʻatinoina. Ua uma le Holocene, ua tatou ulu atu i le Anthropocene-o lona uiga, o le faaupuga lea o loʻo faʻamatalaina ai le vaitau faʻafanua o loʻo i ai nei o le talafaasolopito faʻaonaponei ma faʻaalia ai faailoga o le taua tele o tagata. Ua matou tofotofoina pe sili atu i tapulaa o le natura e ala ia matou gaoioiga. 

E pei ona fai mai talu ai nei se tasi uo, ua tatou tuliesea i tatou lava mai le parataiso. Sa matou fiafia i le tusa ma le 12,000 tausaga o se tau mautu, e mautinoa lava le tau ma ua lava mea leaga na matou faia e ala ia matou taʻavale, falegaosimea ma mea faʻaoga malosi e sogi atu ai i lena faamavaega.

photo-1419965400876-8a41b926dc4b.jpeg

Ina ia suia le auala tatou te taulimaina ai le sami, e tatau ona tatou faauigaina le gafataulimaina ia sili atu le atoatoa nai lo le mea na tatou faia muamua - ia aofia ai:

• Mafaufau e uiga i laasaga vave puipuia ma togafitiga, ae le naʻo le faʻaogaina o suiga pe a feagai ma suiga vave 
• Mafaufau i galuega a le sami, fegalegaleai, aafiaga fa'aopoopo, ma tali fa'aalia.
• Aua le faia se mea leaga, aloese mai le faʻaleagaina atili
• Puipuiga ole siosiomaga
• Atugaluga tau le va fealoai ma le tamaoaiga
• Amiotonu / tutusa / aia tatau
• Matagofie / matagofie / va'aiga fale / lagona o le nofoaga
• Tulaga fa'asolopito/aganu'u ma 'ese'esega
• Fofo, fa'aleleia ma toe fa'aleleia

Ua faamanuiaina i tatou i le faalauiloaina o mataupu o le vasa i le tolu sefulu tausaga talu ai. Ua matou mautinoa o loʻo i ai mataupu o le sami i le lisi o mataupu i fonotaga faʻavaomalo. Ua talia e o tatou ta’ita’i o le atunu’u ma fa’ava-o-malo le mana’oga e fo’ia le fa’amata’u i le vasa. E mafai ona tatou faamoemoe o loo tatou agai atu nei i le faatinoga.

Matini Garrido.jpg

E pei ona tatou faia i sina vaega i le puleaina o vaomatua, o loʻo tatou agai mai le faʻaogaina ma le faʻaogaina i le puipuiga ma le faʻasaoina o le sami ona o lo tatou iloa e pei o vaomatua maloloina ma vao vao, o se sami maloloina e le mafaatusalia lona aoga mo le manuia o ola uma i luga o le fogaeleele. E mafai ona faapea atu sa tatou sese i le amataga o le talafaasolopito o le siʻosiʻomaga ina ua mou atu leo ​​o valaau mo le faasaoina mai iā i latou na faamamafaina le “aia” a tagata e faaaogā ai foafoaga a le Atua mo lo tatou lelei, e aunoa ma le manatu mamafa i ai. la tatou matafaioi e tausi i lena foafoaga.

E fai ma fa'ata'ita'iga o mea e mafai ona fai, o le a ou fa'ai'u i le fa'asino atu i le fa'asa'oina o le sami, o se fa'ai'uga o le tele o le kasa o le Greenhouse Gas lea sa iloa ae le'i malamalama i ai mo le tele o tausaga. E ala i ana faasologa o fonotaga i luga o le "The Oceans in a High CO2 World," Monaco's Prince Albert II, na faʻaleleia ai le atinaʻeina vave o le saienisi, sili atu le galulue faʻatasi i le va o saienitisi, ma se malamalamaga faʻavaomalo lautele o le faʻafitauli ma lona mafuaʻaga. I le isi itu, na tali atu taʻitaʻi o le malo i le manino ma le mautinoa aʻafiaga o mea na tutupu i le faʻafefe o le sami i faʻatoʻaga figota i le Pasefika i Matu i Sisifo-faʻavaeina faiga faʻavae e foia ai le lamatiaga i se pisinisi e faitau selau miliona tala i le itulagi.  

O le mea lea, e ala i le galulue faʻatasi a le tele o tagata taʻitoʻatasi ma le iʻuga o le malamalama fefaʻasoaaʻi ma le naunau e faʻatino, na mafai ai ona matou vaʻaia le faʻaliliuga vave o le saienisi i faiga faʻavae, faiga faʻavae lea e faʻaleleia atili ai le soifua maloloina o punaoa o loʻo ola ai tagata uma. faalagolago. Ole fa'ata'ita'iga lea e mana'omia ona tatou fa'ata'ita'i pe afai o le a tatou maua le fa'atumauina o le gataifale ma puipuia puna'oa fa'anatura o le gataifale mo tupulaga o le lumana'i.