Alofaaga mai Sigapoa. Ua ou i ai iinei e auai i le Fonotaga o Vasa a le Lalolagi talimalo e The Economist.

I lo'u aso o suiga i le va o le 21 itula o le lele e oo mai iinei ma le amataga o le konafesi, sa ou 'aiga i le aoauli ma le tusitala ma le faiaoga sili o Alison Lester ma talatalanoa e uiga i lana galuega, ma lana tusi fou Faletaele Reflections: How Communication Changes Everything (avanoa. mo Kindle ile Amazon).

Na sosoo ai, sa ou naunau e alu e matamata i le mea fou a Sigapoa Falemataaga ma Aquarium (na tatalaina na o le 4 masina talu ai). Ina ua ou taunuu atu, sa ou auai i le laina mo se pepa ulufale, ma a o ou tu i le laina, sa fesili mai se tamaloa i se toniga po o ai aʻu, pe na ou sau, ma aisea ua ou asiasi ai iinei ma isi. Sa ou taʻu atu ia te ia, ma o ia. fai mai sau ma a'u . . . O le isi mea ou te iloa, o loʻo tuʻuina mai ia te aʻu se taʻamilosaga faʻapitoa a le MEMA.

O le falemataaga o loʻo fausia faʻataʻamilo i folauga a le Admiral Zheng He i le amataga o le 1400s faʻapea foʻi ma le auala siliki i le gataifale lea na atiaʻe i le va o Saina ma malo e mamao atu i Aferika i Sasaʻe. Ua matauina e le falemataaga e foliga mai o ia o le tagata muamua na mauaina Amerika, ae o faamaumauga na faaleagaina. O le falemataaga e aofia ai faʻataʻitaʻiga o vaʻa oa, o se vaega faʻatusa atoa, ma le taulaʻi atu i oloa o fefaʻatauaʻiga i le auala silika. O lo'o fa'asino atu e la'u ta'ita'i ia pu o le Rhino ma nifo o le elefane ma fa'ailoa mai e le o toe fa'atauina ona o vaega o aia tatau a manu. E fa'apea fo'i, na ia fa'aali mai ia te a'u le tausala gata mai Initia, o lana ato ma le fagufagu (fa'amatala o le Cobra e tutuli leo, ma o le tetete o le fagufagu e siva ai manu); ae ua maitauina o lea faiga ua faasaina ona o vaega o aia tatau a manu. Ae o le tele o isi oloa e matagofie le va'ai ma e manaia le iloa po'o fea e sau ai ma pe o le a le umi na fa'atau ai - mea manogi, ma'a taua, silika, ato ma poselana i le tele o isi oloa.

Ua toe fausia le falemataaga 9 senituri Omani Dhow o lo'o fa'aalia i totonu o le falemata'aga, ma isi va'a fa'aitulagi e lua na saisai i fafo i le amataga o se uafu va'a iloga. E tolu isi mea e tatau ona aumai mai Sigapoa (o le falemataaga o loʻo i Sentosa), ma o le a faʻaopoopo vave, e aofia ai le Chinese Junk. O lo'o tumu le falemata'aga i fa'aaliga fegalegaleai atamai. O le tele o ia mea e mafai ai ona e imeli i lau taumafaiga mae'a (pei o le mamanuina o lau lava mamanu ie) ia oe lava. E iai fo'i se fa'alavelave fa'afuase'i e aofia ai se ata toetoe lava 3D, 360o tikeri (fa'ata'ita'i) o se va'a uta uta a Saina anamua lea na leiloa i se Afa. O lo'o gaioi uma le fale mata'aga, o lo'o oi fafie o lo'o fe'ei, ma pe a fafati mai galu i luga o itu o le va'a e sausau uma i tatou i le vai masima.

A o matou tuua le fale mataaga, matou te savavali atu i totonu o se fale mataʻina lelei i luga o suʻesuʻega i lalo o le sami ma vaʻa malepelepe mai lenei itulagi. E ofoofogia le lelei ma fa'amalamalama lelei (fa'ailoga lelei tele). O le taimi taua, lea na matua faateʻia ai aʻu, o loʻo matou o mai i se tulimanu ma o loʻo tu mai se isi tamaitai talavou i tafatafa o se laulau e ufiufi i mea taua mai vaʻa eseese. Ua tuuina mai ia te a'u ni totini lima tipitipi ona valaaulia lea e piki ma su'esu'e vaega taitasi. Mai se tama'i fana lima (lea sa fa'aaogaina se'ia o'o i le 1520), i le pusa pauta a se tama'ita'i, se'ia o'o atu i fasi ipu omea eseese. O mea uma e faʻatatau e le itiiti ifo i le 500 tausaga le matutua, ma o nisi mea e faatoluina le matutua. E tasi le mea e va'ai ma sauni e uiga i tala fa'asolopito, o le isi mea e taofi i lou lima.

O le vaega o le aquarium o le MEMA ua fuafua e tatalaina i se taimi mulimuli ane o le tausaga nei, ma o le a sili ona tele ua fausia, ma o le a fesoʻotaʻi atu i se paka o le gataifale ma Orca ma le au fai faʻafiafia (o le paka o loʻo fuafua foi e sili ona tele i le lalolagi). Ina ua ou fesiligia ni fesili eseese e uiga i le autu, na taʻu mai e laʻu taʻiala ma le faamaoni ona o matou i Amerika o loʻo i ai aquariums ma paka o le gataifale, na ia manatu e tatau foi. Na te leʻi iloa se faʻafanua poʻo se isi autu mo le pusa tioata. . . Sa ia iloa lelei lava e iai le feeseeseaiga i le faʻaalia o manu, aemaise lava pe a fai o ni tagata faʻafiafia. Ma, e ui o nisi o outou atonu e le ioe pe tatau ona i ai ni paka o le gataifale, na ou amata i le manatu o lenei manatu e mamao tele i lalo o le auala. O lea la, faatasi ai ma le tele o upu faʻaeteete, faʻamalo na ou faʻamaonia o ia o le faʻaalia o manu e masani lava ona na o le pau lea o le auala e masani ai tagata i meaola o le sami. I se isi faaupuga, o i latou na faʻaalia o ni amepasa mo i latou i le vao. AE, sa tatau ona latou filifili ma le poto. O meaola e manaʻomia ona avea ma i latou e tele i le vao, ina ia le taofia pe taofia ai i latou o totoe i le vao mai le toe gaosia ma suia i latou i se fua vave nai lo le aveeseina. MA, o le tafeaga e tatau ona matua faʻatagata ma mautinoa o le a itiiti se manaʻoga e faʻaauau pea ona o ma selesele le tele o manu faʻaalia.

O taeao e amata ai le fonotaga!