Saunia e Jessie Neumann, Fesoasoani Fesoasoani

fafine i le vai.jpg

O Mati o le Masina o Talafaasolopito o Tamaitai, o se taimi e faamanatu ai agafesootai, tamaoaiga, aganuu ma faaupufai ausia a tamaitai! O le vaega o le faasao o le gataifale, sa pulea muamua e alii, ua vaaia nei le toatele o tamaitai ua auai i ona tulaga. E faape'ī le avea ma Fafine i le Vai? O le a se mea e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i nei tagata naunau ma tuuto? I le faamanatuina o le Masina o Talafaasolopito o Tama'ita'i, sa matou fa'atalanoaina nisi o tama'ita'i tausi fa'asao, mai i tusiata ma tagata fa'ase'e i le au tusitala ma tagata su'esu'e i fanua, e fa'alogo ai i o latou aafiaga fa'apitoa i le lalolagi fa'asao o le gataifale, e le gata i lalo ma tua o le laulau.

Fa'aaoga #WomenInTheWater & @oceanfdn luga o le Twitter e auai i le talanoaga.

O Tatou Fafine i le Vai:

  • Asera Jay ose tagata fa'asao foafoa ma le National Geographic Emerging Explorer, o lo'o fa'aogaina le suatiaina o le eleele, ata fa'asalalau, tusitusiga, ma lauga e fa'aosofia ai gaioiga fa'alelalolagi e fa'asagatau ai le fa'atauva'a fa'asolitulafono o manu fe'ai, fa'agasolo mataupu tau le si'osi'omaga, ma fa'alauiloa galuega alofa.
  • Anne Marie Reichman o se tagata taalo ta'aloga vai fa'apolofesa ma le Amapasa o le Vasa.
  • Ayana Elizabeth Johnson ose faufautua tuto'atasi mo tagata fa'atau ile philanthropy, NGOs, ma amataga. E iai lona PhD i le biology o le gataifale ma o le sa avea muamua ma Faatonu Sili o le Waitt Institute.
  • Erin Ashe na fa'avaeina le su'esu'ega ma le fa'asao o le Oceans Initiative ma fa'ato'a maua ai lona PhD mai le Iunivesite o St. Andrews, Sikotilani. O ana su'esu'ega o lo'o fa'aosofia e le mana'o e fa'aoga le saienisi e faia ai ni a'afiaga fa'asao.
  • Juliet Eilperin o se tusitala ma O le Washington Post's White House Ofisa Sili. O ia o le tusitala o tusi e lua - tasi i sharks (Demon Fish: Travels Through the Hidden World of Sharks), ma le isi i le Konekeresi.
  • Keli Stewart ose saienitisi su'esu'e o lo'o galue i le Marine Turtle Genetics Program i le NOAA ma ta'ita'ia le poloketi a le Sea Turtle Bycatch iinei i le Ocean Foundation. O se tasi o taumafaiga tele o lo'o ta'ita'ia e Keli o lo'o fa'atatau i le su'iina o laumei pa'u fa'ato'a fa'agata a'o latou tu'ua le matafaga pe a o'o mai o latou faamoega, mo le fa'amoemoe e fa'amautu le matua i le matua mo laumei.
  • Oriana Poindexter ose tagata fa'ase'e mata'ina, pu'e ata i lalo o le sami ma o lo'o su'esu'eina nei le tamaoaiga o maketi o le sami i le lalolagi, ma le fa'amamafa i filifiliga/naunau e totogi i maketi i Amerika, Mekisiko ma Iapani.
  • Rocky Sanchez Tirona o le Sui Peresetene o Rare i Filipaina, o loʻo taʻitaʻia se 'au e tusa ma le 30 tagata o loʻo galulue i le faʻaleleia o faigafaiva laiti i faiga faʻapaʻaga ma nuʻu i le lotoifale.
  • Wendy Williams o le tusitala o le Kraken: O le Saienisi Fiailoa, Fa'afiafiaina, ma Teisi Fa'alavelave a Squid ma talu ai nei na tatalaina ai lana tusi fou, Le Solofanua: O le Tala Fa'asolopito.

Ta'u mai sina mea e uiga i lau galuega o se tagata fa'asao.

Erin Ashe – ​O aʻu o se tagata suʻesuʻe i meaola o le gataifale - Ou te faʻapitoa i suʻesuʻega i tafola ma dolphins. Sa ma fa'avaeina le Oceans Initiative ma lo'u to'alua (Rob Williams). Matou te fa'atinoina galuega su'esu'e fa'asao, aemaise i le Pasefika i Matu i Sisifo, ae fa'apea fo'i fa'ava-o-malo. Mo lo'u pH, sa ou su'esu'eina lupe papa'e i British Columbia. O lo'o fa'aauau pea la'u galuega i lea matā'upu, ma ma'ua pa'aga ma Rob i galuega fa'atino e fa'atatau i le pisapisao o le sami ma le pu'e. Matou te fa'aauauina fo'i le su'esu'eina o a'afiaga fa'aletagata i tafola fasia, i Amerika ma Kanata.

Ayana Elizabeth Johnson - O le taimi nei o aʻu o se faufautua tutoʻatasi ma tagata faʻatau i luga o fesoasoani alofa, NGO, ma amataga. Ou te lagolagoina le atinaʻeina o fuafuaga, faiga faʻavae, ma fesoʻotaʻiga mo le faʻasaoina o le sami. E matua fa'afiafiaina le mafaufau i lu'itau fa'asao o le sami ma avanoa e ala i nei tioata eseese e tolu. O aʻu foi o se tagata nofomau i le TED o loʻo galue i se lauga ma nisi o tala e uiga i le lumanaʻi o le pulega o le sami.

Ayana i Faga e Lua - Daryn Deluco.JPG

Ayana Elizabeth Johnson i Two Foot Bay (c) Daryn Deluco

Kelly Stewart – Ou te fiafia i la'u galuega. Ua mafai ona tu'ufa'atasia lo'u fiafia i le tusitusi ma le fa'ata'ita'iga fa'asaienisi. Ou te suesue i laumei o le sami i le taimi nei, ae ou te fiafia i olaga faanatura uma. O le afa o le taimi, ou te i ai i le fanua e tusi ni faʻamatalaga, faia ni faʻamatalaga, ma galue ma laumei i luga o le matafaga o loʻo ofaga ai. O le isi afa o le taimi o loʻo ou suʻesuʻeina faʻamaumauga, faʻataʻitaʻiina faʻataʻitaʻiga i totonu o le fale suʻesuʻe ma tusitusi pepa. Ou te galue tele i le Marine Turtle Genetics Program i NOAA - i le Southwest Fisheries Science Center i La Jolla, CA. Matou te galulue i fesili e aafia tonu ai faaiuga a le pulega e ala i le faaaogaina o genetics e tali ai fesili e uiga i le faitau aofaʻi o laumei - o fea o iai tagata taʻitoʻatasi, o le a le mea e lamatia ai na faitau aofaʻi (faʻataʻitaʻiga, puʻe) ma pe o loʻo faʻateleina pe faʻaitiitia.

Anne Marie Reichman - O aʻu o se tagata taʻalo faʻapolofesa taʻaloga vai ma le Amapasa o le Vasa. Ua ou a'oa'oina isi i a'u ta'aloga talu mai le 13 o o'u tausaga, o le mea lea ou te ta'ua o le "fa'asoaina atu o le stoke". O le lagona o le manaʻoga e toe faʻafesoʻotaʻi ma oʻu aʻa (Anne Marie e sau mai Holani), na amata ona ou faʻatulagaina ma tuuga le SUP 11-City Tour i le 2008; e 5 aso fa'avaomalo foe (138 maila i alavai o le itu i matu o Holani). Ou te maua le tele o lo'u fatufatua'i mai le sami lava ia, fa'avasega a'u lava laupapa fa'ase'e e aofia ai mea tau si'osi'omaga pe a ou mafaia. Pe a ou aoina lapisi mai matafaga, e masani ona ou toe faʻaaogaina mea e pei o fafie ma vali i laʻu "fa'ase'e-tusi, fugala'au-fugala'au ma tafe fua." I totonu o laʻu galuega o se tagata tiʻetiʻe, ou te taulai atu i le faʻasalalauina o le feʻau i le "Go Green" ("Go Blue"). Ou te fiafia e auai i le faamamaina o le matafaga ma le tautala i kalapu i matafaga, leoleo laiti ma aoga e faamamafa ai le mea moni e tatau ona tatou faia se suiga mo lo tatou paneta; amata ia TATOU LAVA. E masani ona ou tatalaina le talanoaga ma mea e mafai ona tatou faia taitoatasi mo lo tatou paneta e fausia ai se lumanai manuia; fa'afefea ona fa'aitiitia lapisi, mea e toe fa'aoga, mea e toe fa'aaogaina ma mea e fa'atau. O lea ua ou iloa ai le taua tele o le faasoa atu o le savali i tagata uma, aua o loo tatou malolosi faatasi ma e mafai ona tatou faia se eseesega.

Juliet Eilperin - [Pei O le Washington Post's White House Bureau Chief] e mautinoa lava ua sili atu ona faigata le tusi e uiga i mataupu o le gataifale i laʻu mea o iai nei, e ui lava ua ou mauaina auala eseese e suʻesuʻeina ai. O se tasi o ia mea e faapea o le Peresitene lava ia o nisi taimi e suʻesuʻeina ai mataupu tau gataifale aemaise lava i le tulaga o Faamanatuga a le Atunuu, o lea na ou matua malosi ai e tusi e uiga i ana mea o loʻo ia faia e puipuia ai ogasami i lea tulaga, aemaise lava i le va o le Pasefika. Vasa ma lona fa'alauteleina o maa faamanatu a le atunu'u o lo'o iai iina. Ona ou taumafai lea i isi auala e mafai ai ona ou faaipoipo i laʻu paʻu o loʻo iai nei i laʻu mea tuai. Sa ou ufiufi le Peresetene ina ua malolo i Hawaii, ma sa ou faaaogaina lena avanoa e alu moni ai i Ka'ena Point State Park, lea e i le pito i matu o Oʻahu ma tu'u atu le tioata i foliga o le si'osi'omaga i tua atu o le itu i matu sisifo o Hawaii. O lena gase'i ou maua se avanoa e iloilo ai mataupu o le vasa o loo lamatia i le Pasefika, latalata i le maota o le Peresitene, ma po o le a se tala e uiga i lona talatuu. O nisi na o auala na mafai ai ona ou faʻaauau le suʻesuʻeina o mataupu o le gataifale, e pei ona ou faʻasalalauina le White House.

Rocky Sanchez Tirona – O a'u o le VP mo Rare i Filipaina, o lona uiga ou te vaaia le polokalame a le atunuu ma taitaia se vaega e tusa ma le 30 tagata o loo galulue i faigafaiva laiti toe fuata'i i faiga faapaaga ma nuu. Matou te taula'i le a'oa'oina o ta'ita'i fa'asao fa'apitonu'u i le tu'ufa'atasia o faiga fa'afaiva fou ma fa'afitauli tau maketi fa'atasi ai ma suiga o amioga - fa'amoemoe e ta'ita'ia ai le fa'ateleina o i'a, fa'aleleia atili le ola ma meaola eseese, ma le maufetuuna'i o nu'u i suiga o le tau. Na ou sau i le faʻasao tuai - ina ua maeʻa se matata o se faʻasalalauga faʻalauiloa, na ou filifili ai ou te manaʻo e fai se mea e sili atu ona 'anoa i loʻu olaga - o lea na ou suia ai le taulai atu i le faʻasalalauga ma fesoʻotaʻiga maketi lautele. Ina ua maeʻa le 7 tausaga tele na faia ai lena mea, na ou manaʻo e alu i le itu o le polokalama o mea, ma alu loloto atu nai lo le naʻo le itu tau fesoʻotaʻiga, o lea na ou talosaga ai i Rare, lea, ona o lona faamamafa i suiga o amioga, o le auala sili lea mo aʻu. e alu atu i le faasao. O isi mea uma - saienisi, faigafaiva ma pulega o le gataifale, sa tatau ona ou aʻoaʻoina i le galuega.

Oriana Poindexter – I lo'u tulaga o iai nei, ou te galue i le maketi lanumoana fa'amalosi mo mea'ai gataifale. Ou te su'esu'e i le tamaoaiga o maketi o le sami e malamalama ai pe fa'afefea ona fa'aosofia tagata fa'atau e filifili i'a e seleseleina lelei e mafai ona fesoasoani sa'o i le fa'asaoina o meaola eseese o le gataifale ma fa'ama'i manu'a. E manaia le auai i suʻesuʻega e iai faʻaoga i le sami ma le laulau 'ai.

Oriana.jpg

Oriana Poindexter


O le a le mea na faaosofia ai lou fiafia i le sami?

Asera Jay – Ou te manatu semanu ou te le iu i luga o lenei ala pe ana ou le vave iloa pe na ou nofouta i meaola ma manu mai loʻu laitiiti lea na faia e loʻu tina. Na fesoasoani le ofo atu i le lotoifale ao tamaitiiti. E fa'amalosia lava a'u e lo'u tina ou te alu i malaga i fafo...E tatau ona avea a'u ma vaega o le fa'asaoina o laumei, lea matou te toe fa'anofo ai ma va'ai latou o aga'i atu i le vai pe a fofoa. Sa ia i latou lenei lagona uiga ese ma e tatau ona i ai i le nofoaga latou te iai. Ma e matua faagaeetia lava… Ou te manatu o le mea lena na ou i ai i le tulaga o loʻo ou i ai i tulaga o le tautinoga ma le tuʻinanau mo vao ma meaola… Ma a oʻo mai i faatufugaga fatufatuaʻi, ou te manatu o le avanoa faifaipea i faʻaaliga vaaia i lenei lalolagi o le. tasi le auala na faʻamalosia ai aʻu e maua lenei tulaga e fiafia i le mamanu ma fesoʻotaʻiga. Ou te vaʻai i fesoʻotaʻiga o se auala e faʻafesoʻotaʻi ai va, suia le malamalama faʻaleaganuʻu, ma faʻaoso tagata i mea atonu latou te le iloa. Ma ou te fiafia foi i fesootaiga! …A ou va'ai i se fa'asalalauga ou te le'i va'ai i le oloa, ou te va'ava'ai pe fa'apefea ona fa'aolaina e le fatuga lenei oloa ma le fa'atauina atu i le tagata fa'atau. Ou te mafaufau i le faasao i le auala lava e tasi ou te mafaufau ai i se meainu e pei o le coca cola. Ou te manatu o se oloa, e maketiina lelei pe afai e iloa e tagata le mafuaʻaga e taua ai ... o loʻo i ai se auala moni e faʻatau atu ai le faʻasao o se oloa manaia o le olaga o se tagata. Talu ai e tatau, o tagata uma e nafa ma le lalolagi lautele ma afai e mafai ona ou faʻaogaina faatufugaga fatufatuga o se auala o fesoʻotaʻiga i tagata uma ma faʻamalosia i matou e avea ma vaega o se talanoaga. O le mea tonu lava lena ou te mana'o e fai…Ou te fa'aogaina le fatufatuga ile fa'asao.

Asher Jay.jpg

Asher Jay lalo ifo

Erin Ashe – Pe a ma le 4 pe 5 oʻu tausaga sa ou alu e asiasi i le uso o loʻu tinā i le motu o San Juan. Sa ia fafagu ia te au i le vaeluaga o le po, ma ave aʻu i fafo i luga o le paʻu o loʻo vaʻai atu i le Haro Straight, ma sa ou faʻalogoina le ta o se paʻu o tafola fasioti tagata, o lea ou te manatu na totoina le fatu i se matua matua. Mulimuli ane, sa ou manatu moni lava ou te fia avea ma se fomai manu. O lena ituaiga na suia i se fiafia moni i le faasao ma meaola ina ua lisiina tafola fasioti tagata i lalo o le tulafono o meaola lamatia.

Rocky Sanchez Tirona – Ou te nofo i Filipaina – ose atumotu e 7,100 atu motu, o lea ou te fiafia lava i le matafaga. Ua silia ma le 20 tausaga talu ona ou maulu, ma o le latalata atu pe i le sami o loʻu nofoaga fiafia lea.

Ayana Elizabeth Johnson – Na alu loʻu aiga i Key West ina ua lima oʻu tausaga. Sa ou aoao e aau ma fiafia i le vai. Ina ua matou malaga i luga o se vaa tioata pito i lalo ma ou vaai i le aau ma i'a felanulanuai mo le taimi muamua, sa ou maofa. O le aso na sosoo ai na matou o ai i le pusa tioata ma pa'i atu i sea urchins ma sea star, ma sa ou vaaia ai se tuna eletise, ma sa ou matau!

Anne Marie Reichman – O le vasa o se vaega o a’u; lo'u malu, lo'u faiaoga, lo'u lu'i, la'u upu fa'atusa ma na te faia lava ia te a'u se lagona i lo'u aiga. O le vasa o se nofoaga faʻapitoa e faʻamalosi ai. O se nofoaga e mafai ai ona ou malaga, tauva, feiloai i tagata fou ma iloa le lalolagi. E faigofie ona manaʻo e puipuia o ia. E tele mea e maua fua e le vasa ia i tatou, ma o se punavai faifaipea o le fiafia.

Keli Stewart – E masani lava ona ou fiafia i le natura, i nofoaga filemu ma manu. Mo sina taimi a o ou tuputupu aʻe, sa ou nofo i luga o se tamai matafaga i le matafaga o Northern Ireland ma suʻesuʻeina vaitaele ma nofo toʻatasi i le natura na matua fiafia lava ia te aʻu. Mai iina, i le aluga o taimi, o loʻu fiafia i meaola o le gataifale e pei o le dolphins ma tafola na faʻatupulaia ma faʻasolosolo i le fiafia i malie ma manulele sami, ma iu ai ina nofo i laumei o le sami e fai ma taulaiga mo laʻu galuega faʻauʻu. Sa pipii mai laumei sami ma sa ou fia iloa mea uma latou te faia.

octoous specimen.jpg

Fe'e na aoina mai vaita'ele i San Isidro, Baja Kalefonia, Me 8, 1961

Oriana Poindexter – E masani lava ona i ai so'u pipii atu i le vasa, ae ou te le'i amata galue malosi i se galuega e feso'ota'i ma le vasa se'ia o'o ina ou mauaina le matagaluega o aoina i le Scripps Institution of Oceanography (SIO). O le aoina o faletusi o le sami, ae nai lo tusi, e iai fata o fagu ma meaola uma o le gataifale e mafai ona mafaufauina. O lo'u talaaga o le ata vaaia ma le pueina o ata, ma o le aoina o se tulaga 'tamaiti i totonu o se lole lole' - na ou mana'o e su'e se auala e fa'aali ai nei meaola o ni mea ofoofogia ma le matagofie, fa'apea fo'i ma meafaigaluega aoga mo le fa'asaienisi. O le pueina o ata i le aoina na faaosofia ai aʻu e faatofu atili aʻu i le faasaienisi o le gataifale, auai i le polokalame matai i le Center for Marine Biodiversity & Conservation i le SIO, lea na ou maua ai le avanoa e suʻesuʻe ai le faasao o le gataifale mai se vaʻaiga faʻapitoa.

Juliet Eilperin – O se tasi o mafuaaga na ou oo atu ai i le vasa ona o le mea moni lava e ufiufi, ma o se mea e foliga mai e le tosina mai ai le tele o le au tusitala. O lena na ou maua ai se avanoa. O se mea na ou manatu e le gata ina taua, ae e lei tele foi le au tusitala na auai. O le tasi tuusaunoaga na tupu o se tamaitai - o Beth Daley - o le sa galulue faatasi i lena taimi O le Globe Boston, ma galue tele i mataupu tau gataifale. O le taunuuga, e mautinoa lava ou te le lagona le le fiafia i le avea ai ma se tamaitai, ma afai o se mea ou te manatu o se fanua matala tele aua e toaitiiti le au tusitala o loʻo gauai atu i mea o loʻo tutupu i le sami.

Wendy Williams - Na ou ola aʻe i Cape Cod, lea e le mafai ona e aʻoaʻoina e uiga i le sami. Ole fale ole Marine Biological Laboratory, ma latalata ile Woods Hole Oceanographic Institution. O se puna o faʻamatalaga mataʻina.

WENDY.png

Wendy Williams, tusitala o Kraken


O le a le mea o loʻo faʻaauau pea ona musuia oe?

Juliet Eilperin – Ou te fai atu ia te aʻu o le mataupu o le aafiaga o se mea e pito i luma ma totonugalemu. E mautinoa lava ou te taʻalo saʻo i laʻu lipoti, ae o soʻo se tusitala e manaʻo e manatu o latou tala o loʻo faia se suiga. O lea la pe a ou tamoe i se vaega - pe o luga o le sami poʻo isi mataupu - ou te faʻamoemoe e faʻafefe ma faʻaosofia tagata e mafaufau, pe malamalama i le lalolagi i se tulaga ese. O se tasi lena o mea e sili ona taua ia te au. E le gata i lea, e fa’aosofia a’u e la’u lava fanau o lo’o fai lava si laiti ae ua ola a’e i le vasa, i malie, i le manatu o tatou e so’otaga i le sami. O la latou fa'auiga i le lalolagi vai o se mea e matua'i a'afia ai le auala ou te faia ai la'u galuega ma le auala ou te mafaufau ai i mea.

Erin Ashe – ​O le mea moni e faapea o tafola o loʻo lamatia pea ma matua lamatia e mautinoa lava o se faʻaosofia malosi. Ou te maua foi le tele o musumusuga mai le faia o galuega lava ia. Aemaise, i British Columbia, lea e fai si mamao ma o loʻo e vaʻai i manu e aunoa ma le toʻatele o tagata. E leai ni va'a lapopo'a nei...Ou te maua le tele o musumusuga mai la'u tupulaga ma alu i konafesi. Ua ou va'ai i mea o lo'o tula'i mai i totonu o le fanua, po'o le a le tulaga o fa'ata'ita'iga e fa'atatau i ia mataupu. Ou te vaʻavaʻai foʻi i fafo o le matou fanua, faʻalogo i podcasts ma faitau e uiga i tagata mai isi vaega. Talu ai nei na ou aumaia ai le tele o musumusuga mai la'u tama teine.

erin ashe.jpg

Erin Ashe o le Oceans Initiative

Keli Stewart - O le natura o loʻo tumau pea loʻu musumusuga autu ma lagolagoina aʻu i loʻu olaga. Ou te fiafia e mafai ona galulue ma tamaiti aoga ma ou te iloa o lo latou naunautaiga, fiafia ma le fiafia e uiga i le aʻoaʻoina ia faʻamalosia. O tagata lelei o loʻo faʻaalia le faʻamoemoe nai lo le le mautonu e uiga i lo tatou lalolagi e faʻaosofia ai aʻu. Ou te manatu o tatou faafitauli o loʻo i ai nei o le a foia e ni mafaufau fou e popole. O le faia o se vaaiga mautinoa i le suiga o le lalolagi ma le mafaufau i fofo e sili atu le faafouina nai lo le lipotia o le vasa ua mate, poʻo le aue i tulaga faʻalavelave. O le va'ai atu i tua atu o vaega fa'avaivai o le fa'asao i le pupula o le fa'amoemoe o lo'o taoto ai lo tatou malosi ona e fiu tagata e fa'alogo o lo'o i ai se fa'alavelave latou te lagona le leai o se fesoasoani. E faatapulaa o tatou mafaufau i nisi taimi i le na o le vaai atu i le faafitauli; o fofo o mea ia tatou te le'i fuafuaina. Ma mo le tele o mataupu faasao, e toetoe lava o taimi uma lava.

Ayana Elizabeth Johnson – O tagata Karepiane sili ona atamamai ma maufetuuna'i sa ou galulue ai i le sefulu tausaga ua tuana'i ua avea ma puna tele o musumusuga. Ia te aʻu o latou uma o MacGyver - faia le tele o mea laiti. O aganu'u Karipiane ou te fiafia i ai (o se vaega ona o le afa o Jamaica), pei o le tele o aganuu i le gataifale, e matua felata'i ma le sami. O loʻu manaʻo e fesoasoani e faʻasaoina na aganuu olaola e manaʻomia ai le faʻasaoina o meaola faanatura i le gataifale, o se puna foi lena o musumusuga. O tamaiti na ou galulue faatasi o se faʻaosofia foi - ou te manaʻo ia mafai ona latou maua ni faʻafeiloaʻiga mataʻutia o le sami e pei ona ou oʻo i ai, e nonofo ai i nuʻu i le gataifale ma le tamaoaiga olaola, ma 'ai i le sami maloloina.

Anne Marie Reichman – O le olaga e musuia ai au. E fesuisuiai pea mea. O aso uma lava e i ai se luʻitau e tatau ona ou fetuutuunai ma aʻoaʻo mai ai - o le tatala i le mea o iai, o le a le mea e sosoo ai. O le fiafia, matagofie ma le natura e musuia ai au. E le gata i lea, o le "le iloa", o le faimalaga, femalagaaʻi, faʻatuatua, ma le avanoa e agai atu ai i suiga mo le lelei o ni punavai faifaipea o musumusuga mo aʻu. O isi tagata e faaosofia foi au. Ua faʻamanuiaina aʻu i le i ai o tagata i loʻu olaga o loʻo tuuto ma naunau, oe ola i la latou miti ma faia mea latou te fiafia i ai. E fa'aosofia fo'i a'u e tagata o lo'o mautinoa e tu'u atu i mea latou te talitonu i ai ma faia ni gaioiga pe a mana'omia.

Rocky Sanchez Tirona – Ma'eu le naunauta'i o nu'u fa'apitonu'u i lo latou vasa - e mafai ona latou matua fa'amaualuga, fa'anaunau ma sogasoga i le fa'atinoina o fofo.

Oriana Poindexter – O le a fa'aosofia pea a'u e le vasa - ia fa'aaloalo i le malosi o le natura ma le maufetuuna'i, ia maofa i lona 'ese'ese e le i'u, ma ia tumau pea i le fia iloa, mataala, toaga, ma ia lava le punoua'i e iloa uma ai. Fa'ase'e, ma'ulu fua, ma ata i lalo o le sami o 'alofaga ia e sili ona ou fiafia i ai e fa'aalu ai le tele o le taimi i totonu o le vai, ma e le mafai lava ona fa'aosofia au i auala eseese.


Na i ai ni au fa'ata'ita'iga na fesoasoani e fa'amausali lau fa'ai'uga e sa'ilia se galuega? 

Asera Jay - A o ou laʻitiiti, sa masani ona ou faʻataʻamilo i le tele o David Attenborough, O Tofotofoga o le Ola, Olaga i le Lalolagi, ma isi. Ou te manatua le tilotilo i na ata ma faitau i na faamatalaga manino ma lanu ma eseesega na ia fetaiai, ma e lei mafai lava ona ou le fiafia i lena mea.. O lo'o ia te a'u lo'u mana'o tele mo manu fe'ai. Ou te faia pea le mea ou te faia ona sa musuia aʻu e ia i loʻu laʻitiiti. Ma talu ai nei lava o le ituaiga o talitonuga maumaututu lea na faagaioi ai e Emmanuel de Merode (faatonu o le Virunga National Park i le Democratic Republic of Congo) ma lana polokalame ma le auala na ia agai i ai ma ni gaioiga malolosi i le DRC, o se mea ou te mauaina. e matua'i fa'atauva'a. Afai e mafai ona ia faia ou te manatu e mafai e se tasi ona faia. Na ia faia i se auala mamana ma le naunautai, ma e matua loloto lona tuuto na matua tuleia ai aʻu i luma e avea ma ituaiga i luga o le eleele, faʻasao malosi o se amepasa mo vao. O le isi tagata – Sylvia Earle – na’o lo’u alofa ia te ia, a’o la’itiiti sa avea o ia ma fa’ata’ita’iga ae o lea ua avea o ia ma aiga ou te le’i iai lava! O ia o se tamaitai ofoofogia, uo, ma sa avea ma se agelu leoleo ia te au. O ia o se punavai maoae o le malosi i le nuu faasao o se tamaitai ma ou te matua faamemelo ia te ia… O ia o se malosiaga e mafaufau i ai.

Juliet Eilperin – I lo'u poto masani i mataupu tau gataifale, o lo'o i ai le tele o tama'ita'i o lo'o ta'uta'ua ma mata'utia matafaioi i tulaga uma e lua o le fa'asaienisi fa'apitoa fa'apea fo'i ma le fautua. Na manino mai ia te aʻu mai lava i le amataga o loʻu taimi e aofia ai le siosiomaga. Na ou talanoa i tamaitai e pei o Jane Lubchenco, a o lei avea o ia ma Ulu o le National Oceanic and Atmospheric Administration, a o avea o ia ma Polofesa i le Oregon State University, o loʻo galue malosi i le faʻamalosia o saienitisi e auai i mataupu faʻavae e ala i le Alpha Leopold Program. Sa ou maua foi le avanoa e talanoa ai ma nisi o saienitisi ma tagata popoto faapitoa, oe na tupu o ni tamaitai - pe o Ellen Pikitch, Sonya Fordham (Head of Shark Advocates International), poʻo Sylvia Earle. E manaia ia te aʻu, ona e tele vaega o loʻo feagai ai fafine ma luʻitau i le tulituliloaina o galuega faʻasaienisi, ae e mautinoa na ou mauaina le tele o tamaʻitaʻi saienitisi ma fautua o loʻo faʻatulagaina moni le laufanua ma le talanoaga i nisi o nei mataupu. Masalo ua fa'ateleina le a'afia o tama'ita'i i le fa'asao o malie ona e le'i fa'alogoina tele pe su'esu'e ma e le'i taulia fa'apisinisi mo le tele o tausaga. Atonu na maua ai e lena mea se avanoa mo nisi tamaitai atonu na feagai ma ni faʻalavelave.

Ayana Elizabeth Johnson - Rachel Carson o se toa taimi uma. Sa ou faitau i lona talaaga mo se lipoti tusi i le vasega 5 ma sa musuia e lana tautinoga i le faasaienisi, upumoni, ma le soifua maloloina o tagata uma ma le natura. Ina ua uma ona faitau i se talaaga sili atu ona auiliili i nai tausaga ua mavae, na faalolotoina ai lo'u faaaloalo ia te ia i le aoaoina o le tele o faafitauli na feagai ma ia i tulaga tau feusuaiga, faia o pisinisi tetele / faalapotopotoga, leai se tupe, ma le ta'ufaatauvaaina ona o le leai o se mea. a Ph.D.

Anne Marie Reichman - E tele a'u fa'ata'ita'iga i so'o se nofoaga! O Karin Jaggi o le uluai tamaitai faasee matagi sa ou feiloai i Aferika i Saute i le 1997. Sa manumalo o ia i nisi o ipu o le lalolagi ma ina ua ou feiloai ia te ia sa lelei, ma fiafia e faasoa mai ni fautuaga e uiga i le vai na ia saeia! Na ou maua ai le malosi e tuliloa ai laʻu sini. I le lalolagi foe a Maui, na ou latalata atu ai i le nuu e faailoa atu le tauvaga ae faapea foi le tausiga, saogalemu ma le alofa o le tasi i le isi ma le siosiomaga. O Andrea Moller e mautinoa lava o se tagata fa'aa'oa'o i totonu o le atunu'u o lo'o fa'agae'etia i le ta'aloga a le SUP, tasi tagata paopao, lua tagata paopao ma o lea ua i ai i le Big Wave fa'ase'e; e le gata i lea o ia o se tagata lelei, o se uo ma e popole i isi ma le siosiomaga; fiafia ma naunau i taimi uma e toe avatu. O Jan Fokke Oosterhof o se tagata fai pisinisi Dutch e ola i ana miti i luga o mauga ma luga o le eleele. O lona naunau e taoto i le a'e mauga ma ultra marathons. E fesoasoani o ia e faʻataunuʻuina miti a tagata ma faʻataunuʻuina. Matou te faʻafesoʻotaʻi e taʻu atu le tasi i le isi e uiga ia matou galuega faatino, tusitusiga ma tuʻinanau ma faʻaauau pea ona musuia e le tasi le isi ia matou misiona. O lo'u toalua o Eric o se musumusuga tele i la'u galuega i le fausiaina o laupapa faasee. Sa ia lagonaina lo’u fiafia ma sa avea o se fesoasoani tele ma se musumusuga i nai tausaga talu ai. O lo tatou tuʻinanau masani mo le vasa, fatufatuga, foafoaga, tasi ma le isi ma se lalolagi fiafia e tulaga ese le mafai ona faʻasoa i se mafutaga. Ou te lagona le laki ma le faʻafetai mo aʻu faʻataʻitaʻiga uma.

Erin Ashe - Jane Goodall, Katy Payne - Na ou feiloai ia te ia (Katy) i le amataga o laʻu galuega, o ia o se tagata suʻesuʻe i Cornell na suʻesuʻeina leo infrasonic a elefane. O ia o se tamaitai saienitisi, o lea na matua musuia ai aʻu. I lena taimi na ou faitau ai se tusi a Alexandra Morton na alu aʻe i British Columbia i le 70's ma suʻesuʻeina tafola fasioti tagata, ma mulimuli ane avea o ia ma faʻataʻitaʻiga moni o le olaga. Sa ou feiloai ia te ia ma sa ia faasoa mai ia te au ana faamatalaga e uiga i dolphins.

kellystewart.jpg

Kelly Stewart ma tama'i pa'u

Keli Stewart-Sa ou maua se aʻoga matagofie ma eseese ma se aiga na faʻamalosia aʻu i mea uma na ou filifili e fai. O tusitusiga a Henry David Thoreau ma Sylvia Earle na ou lagona ai e pei o loo i ai se nofoaga mo aʻu. I le Iunivesite o Guelph (Ontario, Kanata), sa i ai ni a’u polofesa mananaia o e sa femalagaa’i i le lalolagi i ni auala e le masani ai e suesue ai olaga o le gataifale. I le amataga o laʻu galuega laumei, o galuega faʻasao a Archie Carr ma Peter Pritchard sa faʻamalosia. I le a'oga fa'au'u, na a'oa'oina ai a'u e le faufautua a lo'u matai o Jeanette Wyneken e mafaufau ma le toto'a ma le faitio ma o lo'u faufautua o le PhD o Larry Crowder sa i ai se talitonuga lelei na uunaia ai a'u ia manuia. Ou te lagona le matua manuia i le taimi nei ona o loʻo i ai pea le tele o faufautua ma uo e faʻamaonia o le galuega lenei mo aʻu.

Rocky Sanchez Tirona – I le tele o tausaga ua mavae, sa matua musuia lava a’u i le tusi a Sylvia Earle Suiga o le Sami, ae na o le mafaufau e uiga i se matata i le faasao talu ai ou te le o se saienitisi. Ae i le aluga o taimi, na ou feiloai ai i nisi o tamaitai mai le Reef Check ma isi NGO i Filipaina, oe sa avea ma faiaoga maulu, pueata ma fesootaiga. Sa ou masani ia i latou ma filifili ai ou te fia tuputupu ae e pei o i latou.

Wendy Williams– Na tausia aʻu e loʻu tinā e manatu e tatau ona avea aʻu o Rachel Carson (tagata suʻesuʻe i meaola o le gataifale ma le tusitala)…Ma, o tagata suʻesuʻe i se tulaga lautele o loʻo naunau tele i le malamalama i le vasa, o ni tagata ou te fiafia e faʻatasi ai… Latou te matua popole lava i se mea… popole moni i ai.


Va'ai se fa'amatalaga o lenei blog i luga o la matou Medium account iinei. Ma sfa'alogo mo Fafine i le Vai - Vaega II: Tumau i Vaalele!


Ulutala ata: Christopher Sardegna e ala i Unsplash